Γιατί μπαίνει φρένο στις αγωγές του δημοσίου κατά ιδιωτών για τα ακίνητά τους – Τα παράδοξα σε Κορυδαλλό, Καρδίτσα, Σαρωνίδα, Γράμμο
Φουντώνει η μάχη όσο ολοκληρώνεται η κτηματογράφηση της χώρας – Σήριαλ με αγωγές των κτηματικών υπηρεσιών και του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους κατά ιδιωτικών ακινήτων
Το γαϊτανάκι των αγωγών του ελληνικού Δημοσίου κατά ιδιωτικών εκτάσεων επιχειρεί να σταματήσει το υπουργείο Οικονομικών προκειμένου να αντιμετωπίσει το κύμα διεκδικήσεων που αναμένεται να κορυφωθεί τους επόμενους μήνες που ολοκληρώνεται η κτηματογράφηση της χώρας.
Με νομοθετική πρωτοβουλία που θα έρθει το επόμενο διάστημα ο υπουργός Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, ανακοίνωσε χθες το πάγωμα για ένα εξάμηνο κάθε νέας αγωγής από τις κτηματικές υπηρεσίες του υπουργείου καθώς επίσης και την διακοπή όσον αγωγών έχουν κατατεθεί μέχρι να ολοκληρωθεί η νομοθετική πρωτοβουλία.
Το Δημόσιο διεκδικεί για αρκετά χρόνια περιουσίες χιλιάδων πολιτών σε ολόκληρες περιοχές με έγγραφα ακόμη και από την εποχή της τουρκοκρατίας δήλωσε χθες ο κ. Χατζηδάκης. Ωστόσο η μάχη έχει φουντώσει λόγω της ολοκλήρωσης του Kτηματολογίου και της λήξης των προθεσμιών για την άσκηση αγωγών διόρθωσης των πρώτων κτηματολογικών εγγραφών.
Όπως είπε χθες ο υπουργός Οικονομικών μέχρι πρόσφατα, το δημόσιο διεκδικούσε ολόκληρη την πόλη της Σαρωνίδας και μέχρι πριν από λίγους μήνες το κέντρο της Καρδίτσας! Ανάλογη περίπτωση σύμφωνα με τον υφυπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κωνσταντίνο Κυρανάκη, υπήρξε και στην περιοχή του Γράμμου. Εκεί το Δημόσιο διεκδίκησε μετά από 102 ολόκληρα χρόνια έκταση ιδιώτη που ζούσε και πλήρωνε φόρους επικαλούμενο έγγραφα της Τουρκοκρατίας που ακόμη και ο Άρειος Πάγος έχει απορρίψει!
Μόνο στη Διεύθυνση Δασών Κυκλάδων, όπου συμπεριλαμβάνονται η Μήλος, η Κίμωλος, η μισή Μύκονος (δηλαδή ο Δήμος Μυκόνου), η Σύρος και η Σίφνος, το Ελληνικό Δημόσιο έχει στραφεί εναντίον ιδιωτών με πάνω από 250 αγωγές.
Ό,τι ήταν πράσινο στους δασικούς χάρτες οι δασικές υπηρεσίες είναι υποχρεωμένες να το αναγνωρίσουν ως δασικό και να προχωρήσουν σε εισήγηση προς το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους για αγωγή υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου αναφέρουν αρμόδια στελέχη των διευθύνσεων δασών. Ανάλογα προβλήματα εντοπίζονται σε όλη τη χώρα όπου υπάρχουν οι μεγάλες παθογένειες του ελληνικού κράτους και σε περιοχές με έντονη οικιστική πίεση. Σε αυτές εντάσσονται η Αττική, παραλιακές περιοχές, τα νησιά και η Χαλκιδική.
Μια αντίστοιχη περίπτωση στο λεκανοπέδιο Αττικής, είναι η περιοχή Κορυδαλλού – Νίκαιας στο Ποικίλον Ορος. Και εκεί το Ελληνικό Δημόσιο μέσω του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους έχει εγείρει αγωγές για συνολική έκταση έως 1.800 στρεμμάτων σε εκτός σχεδίου περιοχή, την οποία το Δημόσιο διεκδικεί ως δασική. Οι φερόμενοι ως ιδιοκτήτες υποστηρίζουν ότι διαθέτουν τίτλους ιδιοκτησίας που φτάνουν ως τα μέσα του 17ου αιώνα, επισημαίνοντας ότι έχουν αναγνωριστεί από το Ελληνικό Κτηματολόγιο από το 2003.
«Οι ιδιοκτήτες καλούνται να υποστούν ταλαιπωρία και να αποδείξουν ενώπιον των δικαστηρίων το προφανές ότι δηλαδή τα ακίνητά τους είναι πράγματι δικά τους» ανέφερε χθες ο κ. Χατζηδάκης. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο κ. Κυρανάκης. Όπως τονίζει στο protothema.gr το 2023, το 72% των εφέσεων που άσκησε το δημόσιο κατά πολιτών αφορούσαν ακίνητα και τις έχασε.
Η επικείμενη ρύθμιση τονίζει, πρέπει να δικαιώνει τους πολίτες που έχουν τίτλο ιδιοκτησίας. Γιατί το Δημόσιο ακόμα και αν δεν έχει τίτλο επικαλείται απαλλοτριώσεις που δεν έχουν γίνει και έγγραφα επί Τουρκοκρατίας προκαλώντας μεγάλη αναστάτωση στον κόσμο. «Πρέπει να σταματήσει το Δημόσιο να διεκδικεί περιουσιακά στοιχεία επικαλούμενο το Οθωμανικό Δίκαιο». Το πρόβλημα όπως λέει ο υφυπουργός πρόκειται να ενταθεί καθώς το 2025 θα ολοκληρωθεί το Kτηματολόγιο έπειτα από 30 χρόνια και από τότε μέχρι και το τέλος του 2026 θα υπάρξει βροχή από αγωγές για να διεκδικηθούν περιουσιακά στοιχεία ακόμη και για περιοχές που το κτηματολόγιο έχει κλείσει. Κάτι που σημαίνει ότι το 2026 θα γίνει ένα γενναίο ξεκαθάρισμα.
Το ιστορικό
Όπως αναφέρουν στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, το ζήτημα απασχολεί την πολιτεία εδώ και 6 μήνες και μάλιστα υπήρξε διαβούλευση στον τελευταίο νόμο 5142/2024 για το κτηματολόγιο με διάταξη που τελικά δεν ψηφίστηκε σύμφωνα με την οποία το δημόσιο δεν θα έπρεπε να διεκδικεί ακίνητα στα οποία δεν έχει τίτλους. Την ώρα που οι κτηματικές υπηρεσίες και το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους καταθέτουν μαζικά αγωγές διεκδικώντας δικαστικά τα ακίνητα πολιτών «ως ένδειξη ευθυνοφοβίας ή με την επίκληση του Οθωμανικού Δικαίου».
Σύμφωνα με τον κ. Κυρανάκη, το υπουργείο Οικονομικών κατάλαβε την σοβαρότητα του ζητήματος και αποφάσισε να προχωρήσει σε νομοθετική ρύθμιση ώστε να θέσει τα όρια σχετικά με το που έχει και που δεν έχει δικαίωμα το Δημόσιο.
Σε χθεσινή του ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο κ. Κυρανάκης επισημαίνει ότι:
1) Στα Αγνώστου ιδιοκτήτη δεν χρειάζεται ο πολίτης να κάνει αγωγή για να διεκδικήσει το ακίνητό του, μπορεί να το διορθώσει στο Κτηματολόγιο προσκομίζοντας το νόμιμο τίτλο του με τη διαδικασία του πρόδηλου σφάλματος. Αυτό ισχύει ακόμη κι αν δεν το έχει δηλώσει ποτέ τις προηγούμενες δεκαετίες.
2) Δασικά: Όταν ο πολίτης δικαιώνεται από την επιτροπή αντιρρήσεων και έχει στα χέρια του απόφαση αποχαρακτηρισμού, αλλά στο κτηματολόγιο το ακίνητο φαίνεται ακόμη ως “Δημοσίου” λόγω του υποτιθέμενου δασικού χαρακτήρα, η διόρθωση γίνεται πάλι με τον ίδιο τρόπο.
Καταργήθηκε η απαίτηση αγωγής όπως ίσχυε με τους νόμους προηγούμενων κυβερνήσεων, και πλέον ο ιδιοκτήτης υποβάλει αίτηση διόρθωσης προδήλου σφάλματος στο Κτηματολόγιο ώστε να του επιστραφεί επισήμως η περιουσία του.
3) Με την τροπολογία του Υπουργείου Οικονομικών για 6 μήνες, μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2025, δεν θα κατατίθενται νέες αγωγές από τις Κτηματικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών. Και για αγωγές που έχουν ήδη κατατεθεί, θα διακόπτεται προσωρινά η πρόοδος της διαδικασίας.
H ανακοίνωση από το Κτηματολόγιο
Την ίδια ώρα, ανακοίνωση με πέντε ερωταπαντήσεις για την ειδική νομοθετική ρύθμιση με την οποία θεσπίζεται η εξάμηνη αναστολή των αγωγών του Δημοσίου που αφορούν διεκδικήσεις ιδιωτικών ακινήτων στο σύνολο της Επικράτειας της χώρας, εξέδωσε το Κτηματολόγιο.
Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση «η εξάμηνη αναστολή, δίνει τη δυνατότητα να θεσπιστούν, στο επόμενο διάστημα, σαφή κριτήρια με βάση τη νομολογία του Αρείου Πάγου. Τα κριτήρια αυτά θα κατευθύνουν τη Διοίκηση και το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, ώστε να αποφεύγονται αδικαιολόγητες διεκδικήσεις και να μειωθεί η ταλαιπωρία των πολιτών, ο φόρτος των δικαστηρίων και η ενασχόληση των υπηρεσιών με υποθέσεις χωρίς ουσιαστικό όφελος για το Δημόσιο».
Κτηματολόγιο: Τι πρέπει να γνωρίζουν οι ιδιοκτήτες σε 5 ερωταπαντήσεις
Υπάρχουν περιπτώσεις που το Δημόσιο εγείρει αγωγές ενώ δεν έχει νόμιμο τίτλο;
Ναι. Σήμερα, το Δημόσιο εγείρει αγωγές ακόμα και σε περιπτώσεις που δεν έχει νόμιμο τίτλο, όπως, ιδίως ως διάδοχος του Οθωμανικού Κράτους.
Για παράδειγμα, κτηματικές υπηρεσίες του Δημοσίου, διεκδικούν εκτάσεις είτε χωρίς επίκληση κάποιου συγκεκριμένου εγγράφου ή με μη οριοθετημένες περιγραφές ακινήτων σε έγγραφα της περιόδου της Τουρκοκρατίας, με τον ισχυρισμό ότι το ελληνικό κράτος διαδέχτηκε το οθωμανικό στην κυριότητα των ακινήτων αυτών, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η πραγματική κατάσταση του ακινήτου, όπως διαμορφώθηκε από την εποχή της απελευθέρωσης μέχρι σήμερα, ή ακόμα και το γεγονός ύπαρξης τίτλων των πραγματικών ιδιοκτητών-ιδιωτών.
Επιπλέον, υπάρχουν περιπτώσεις που το δημόσιο στρέφεται κατά ιδιοκτητών, οι οποίοι έχουν αναγνωρισμένα δικαιώματα χρησικτησίας επί δεκαετίες.
Ένας ακόμη βασικός λόγος που το δημόσιο θεωρεί τον εαυτό του ιδιοκτήτη μιας έκτασης είναι ο φερόμενος δασικός χαρακτήρας ακόμη και περιπτώσεων που έχουν αποχαρακτηριστεί.
Τέλος, αρκετές είναι και οι περιπτώσεις πράξεων απαλλοτρίωσης προ του 1950 που δεν υλοποιήθηκαν ποτέ.
Πόσες είναι αυτές οι περιπτώσεις μέχρι σήμερα;
Ο συνολικός αριθμός αυτών των διεκδικήσεων θα προκύψει μετά το τέλος της κτηματογράφησης και όταν κατατεθούν οι αγωγές διόρθωσης επί των ακινήτων “αγνώστου ιδιοκτήτη”, δηλαδή από το τέλος του 2025 έως το Δεκέμβριο του 2026.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, μόνο το 2023 ασκήθηκαν 857 νέες κτηματολογικές αγωγές, 465 Εφέσεις και 179 αναιρέσεις. Επιπλέον, υπήρξαν 3.106 παραστάσεις στο Μονομελές Πρωτοδικείο, 207 Παραστάσεις στο Πολυμελές Πρωτοδικείο και 545 στο Εφετείο, οι οποίες αφορούσαν κτηματολογικές αγωγές προηγουμένων ετών.
Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία το δημόσιο χάνει σχεδόν τα ¾ των υποθέσεων που ασκεί έφεση.
Τι κάνω αν έχει γίνει η αγωγή αλλά δεν επιθυμώ να με συμπεριλάβει η νέα ρύθμιση;
Στη ρύθμιση που θα ψηφιστεί προβλέπεται δυνατότητα του πολίτη -αντίδικου του Δημοσίου, αν το επιθυμεί, να αιτηθεί η δική να διεξαχθεί κανονικά, κατά την προσδιορισμένη ημερομηνία. Συγκεκριμένα κάθε πολίτης μπορεί μέσω του δικηγόρου του να υποβάλει αίτηση στον Πρόεδρο του Τριμελούς συμβουλίου του Πρωτοδικείου, ώστε η υπόθεσή του να εκδικαστεί.
Τι κάνει κάποιος που βλέπει το ακίνητό του ως αγνώστου ιδιοκτήτη;
● Η λύση του προβλήματος των ακινήτων αγνώστου ιδιοκτήτη, δίνεται πλέον εξωδικαστικά μέσω της αίτησης προδήλου σφάλματος, που υποβάλλεται ηλεκτρονικά.
● Ο ιδιώτης ιδιοκτήτης που για οποιονδήποτε λόγο δεν είχε δηλώσει το ακίνητο στην κτηματογράφηση, εάν έχει νόμιμο τίτλο (συμβολαιογραφική πράξη, δικαστική απόφαση), υποβάλει αίτηση ψηφιακά στο αρμόδιο κτηματολογικό γραφείο και ο προϊστάμενος του κτηματολογίου διορθώνει υποχρεωτικά το φύλλο του ακινήτου αναγράφοντάς τον ως ιδιοκτήτη.
● Μάλιστα, η διαδικασία αυτή έχει απλοποιηθεί και η διόρθωση υπέρ του ιδιώτη ιδιοκτήτη έχει καταστεί δεσμευτική για το Κτηματολόγιο, με νομοθετικές πρωτοβουλίες του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ώστε ο πολίτης να αποφεύγει την δικαστική ταλαιπωρία.
Τι ισχύει για ακίνητα που έχουν αποχαρακτηριστεί ως δασικά;
Με το αρ.15 5142/2024 που ψηφίστηκε με πρωτοβουλία του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ιδιοκτήτης ακινήτου το οποίο αποχαρακτηρίστηκε, μπορεί με την σχετική απόφαση και τον τίτλο του να διορθώσει την εγγραφή στο Κτηματολόγιο και να επιστραφεί επισήμως το σχετικό ΚΑΕΚ στο νόμιμο ιδιοκτήτη.