Μετά από πολλές δεκαετίες και τις αβεβαιότητες που προκάλεσαν πολλές κυβερνήσεις, τίθεται σε εφαρμογή το σχέδιο για την επίλυση του χρόνιου ζητήματος των διακατεχομένων ακινήτων, για τα οποία ιδιώτες και το δημόσιο διαφωνούν εδώ και πάνω από έναν αιώνα.
Στις 30 Σεπτεμβρίου θα ανοίξει η ηλεκτρονική πλατφόρμα για την υποβολή αιτήσεων από τους ενδιαφερόμενους, σχετικά με ακίνητα στις Περιφερειακές Ενότητες Αιτωλοακαρνανίας, Αρκαδίας, Έβρου, Εύβοιας, Ηρακλείου, Ιωαννίνων, Καρδίτσας, Κέρκυρας, Λάρισας, Λασιθίου, Λέσβου, Μαγνησίας, Ξάνθης, Πιερίας, Ρεθύμνου, Σάμου, Τρικάλων, Φθιώτιδας, Χανίων και Χίου. Για όλες τις υπόλοιπες Περιφερειακές Ενότητες της χώρας, η πλατφόρμα θα ανοίξει στις 31 Οκτωβρίου. Η προθεσμία για την υποβολή αιτήσεων λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου 2025 και 31 Οκτωβρίου 2025 αντίστοιχα.
Με Κοινή Υπουργική Απόφαση που υπογράφουν οι Κωστής Χατζηδάκης, Θάνος Πετραλιάς και Δημήτρης Παπαστεργίου, ξεκινά η διαδικασία που θα επιτρέψει σε χιλιάδες ιδιώτες να αποκτήσουν δικαίωμα εξαγοράς και καθαρούς τίτλους για την περιουσία τους. Αυτή η διαδικασία αφορά σπίτια, κτήματα, εργοστάσια και άλλα ακίνητα που κατέχουν εδώ και δεκαετίες (ή και αιώνες, ενδεχομένως, οι πρόγονοί τους), αλλά οι Κτηματικές Υπηρεσίες τα θεωρούν ότι βρίσκονται σε εκτάσεις που ανήκουν στο Δημόσιο (αρμοδιότητας του υπουργείου Οικονομικών ή του Ταμείου Εθνικής Άμυνας, και όχι π.χ. του πρώην υπουργείου Γεωργίας, της ΕΤΑΔ ή άλλων φορέων, ούτε χαρακτηρισμένα ρέματα, αιγιαλοί, παραλίες κ.λπ.).
Αυτή η πρωτοβουλία υλοποιεί τον νόμο 5024, ο οποίος ψηφίστηκε τον Φεβρουάριο του προηγούμενου έτους και περιλαμβάνει σημαντικές εκπτώσεις, όπως:
– Για προσφυγικά ακίνητα (π.χ. ολόκληρα χωριά που δημιουργήθηκαν λόγω της ανάγκης αποκατάστασης πληθυσμών μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή), παρέχεται έκπτωση 80%, με την τιμή να διατίθεται στο 20% της αντικειμενικής αξίας.
– Σε περιπτώσεις που οι ιδιοκτήτες είναι σε δικαστική διαμάχη με το Δημόσιο, μπορούν να λάβουν έκπτωση 50%-70%.
– Ιδιοκτήτες που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού δικαιούνται έκπτωση 20%-30%, ενώ, ανάλογα με την παλαιότητα, μπορούν να λάβουν επιπλέον 1% ή 2% για κάθε έτος κατοχής πριν από τη δεκαετία του 1980 ή 1990.
– Εάν εξοφλήσουν εφάπαξ, έχουν δικαίωμα σε έκπτωση 10% εντός τριμήνου.
Εντός 5 ημερών
Μετά την ολοκλήρωση της εξαγοράς, οι ιδιοκτήτες των ακινήτων θα έχουν τη δυνατότητα να τα πωλήσουν ή να τα μεταβιβάσουν χωρίς περιορισμούς από το δημόσιο.
Αρχικά, απαιτείται η υποβολή αίτησης, για την οποία οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να καταβάλουν παράβολο ύψους 300 ευρώ. Αυτό το παράβολο θα συμψηφίζεται με το τίμημα της εξαγοράς εφόσον η αίτηση εγκριθεί (δηλαδή θα αφαιρείται), ή θα επιστρέφεται αν η αίτηση απορριφθεί.
Αφού υποβληθεί η αίτηση και εφόσον εγκριθεί από την αρμόδια Επιτροπή εντός 5 ημερών, θα εκδοθεί πιστοποιητικό αποδοχής, το οποίο θα κοινοποιηθεί στον αιτούντα. Το πιστοποιητικό αυτό θα περιλαμβάνει την περιγραφή του εξαγοραζόμενου ακινήτου (εμβαδόν και όρια), τα στοιχεία του αιτούντος, το τίμημα της εξαγοράς, καθώς και το ποσό της εφάπαξ ή τμηματικής καταβολής.
Το τίμημα της εξαγοράς μπορεί να εξοφληθεί είτε εφάπαξ είτε σε 60 ισόποσες άτοκες μηνιαίες δόσεις, με ελάχιστο ποσό 100 ευρώ ανά μήνα.
Αιτήσεις
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, από τα 97.029 καταγεγραμμένα δημόσια και ανταλλάξιμα κτήματα, τα 89.928 είναι καταπατημένα (διακατεχόμενα), δηλαδή ποσοστό 92%.
Για να διευθετηθεί η κατάσταση, τίθεται σε λειτουργία νέα πλατφόρμα για αιτήσεις εξαγοράς των καταπατημένων εκτάσεων, η οποία λειτουργεί ως εξής:
1. Οι αιτούντες, είτε φυσικά είτε νομικά πρόσωπα, θα εισέρχονται στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://aeda.apps.gov.gr με τη χρήση κωδικών TAXIS.
2. Η αίτηση εξαγοράς υποβάλλεται σε τρία στάδια ελέγχου:
– Έλεγχος πληρότητας του φακέλου (από τη Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας)
– Έλεγχος ουσιαστικού περιεχομένου του φακέλου (από την αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία)
– Έλεγχος συμμόρφωσης με τις προϋποθέσεις του ν. 5024/2023 για την εξαγορά του δημόσιου κτήματος
3. Στην αίτηση εξαγοράς θα πρέπει να αναγράφονται το ονοματεπώνυμο, ο Αριθμός Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.), ο αριθμός τηλεφώνου, η ταχυδρομική διεύθυνση, η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του αιτούντος, καθώς και το δημόσιο ακίνητο που επιθυμεί να εξαγοράσει. Εάν η αίτηση υποβάλλεται εκ μέρους νομικού προσώπου, θα πρέπει να συμπληρωθούν τα αντίστοιχα στοιχεία του νομίμου εκπροσώπου.
4. Δημιουργείται ψηφιακός φάκελος για το αίτημα, ο οποίος περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία:
– Εάν η αίτηση υποβάλλεται από φυσικό πρόσωπο,
– Το ονοματεπώνυμο του αιτούντος ή του νομίμου εκπροσώπου του νομικού προσώπου, εφόσον ο αιτών είναι νομικό πρόσωπο,
– Το πατρώνυμο,
– Τον Α.Φ.Μ.,
– Στοιχεία διεύθυνσης κατοικίας (περιφερειακή ενότητα, οδός, αριθμός, ταχυδρομικός κώδικας),
– Στοιχεία επικοινωνίας (διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αριθμός σταθερού και κινητού τηλεφώνου),
– Εάν η αίτηση υποβάλλεται από νομικό πρόσωπο, τα προσωπικά στοιχεία του νομίμου εκπροσώπου του,
– Στοιχεία του δημόσιου ακινήτου (τύπος ακινήτου, χωρική αρμοδιότητα, ΟΤΑ κ.ά.).
– Χαρακτηριστικά του ακινήτου: η έκταση που προορίζεται για εξαγορά, ο τύπος της έκτασης, το εμβαδόν του κτίσματος, αν βρίσκεται εντός σχεδίου πόλης, αν είναι σε παραμεθόριο περιοχή, αν υπάρχει δασική έκταση άνω του 20%, η ύπαρξη τυχόν κτίσματος ή αυθαίρετης κατασκευής και η διαδικασία νομιμοποίησής τους, καθώς και αν ανήκει σε περιοχή Natura/Ramsar/υδροβιότοπο (καθώς υπάρχουν εξαιρέσεις).
– Στοιχεία οικοδομικής άδειας (αριθμός και ημερομηνία έκδοσης της άδειας ανέγερσης του κτίσματος).
– Η αντικειμενική αξία του ακινήτου, συνοδευόμενη από το σχετικό φύλλο υπολογισμού.
– Τοπογραφικό διάγραμμα και υπεύθυνη δήλωση από μηχανικό.
– Υπεύθυνη δήλωση από το gov.gr που πιστοποιεί την έκταση των δημόσιων ακινήτων που προορίζονται για εξαγορά.
– Απόσπασμα κτηματολογικού διαγράμματος και κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου.
– Πληροφορίες σχετικά με τις περιοχές όπου εφαρμόζεται ο Κτηματολογικός Κανονισμός Δωδεκανήσου.
– Βεβαίωση για τους όρους δόμησης από την αρμόδια υπηρεσία.
– Στοιχεία για την τοποθεσία της έκτασης που πρόκειται να εξαγοραστεί (χάρτης εστιασμένος στην εν λόγω έκταση).
– Πληροφορίες που αφορούν την κατοχή του ακινήτου: τίτλοι και αποδεικτικά έγγραφα, πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου για τα πέντε τελευταία έτη πριν από την υποβολή της αίτησης του ΕΝΦΙΑ, δήλωση του ακινήτου στο έντυπο «Ε9» για τουλάχιστον πέντε έτη πριν από την υποβολή της αίτησης εξαγοράς.
– Πληροφορίες σχετικά με εξαιρέσεις και εκπτώσεις για την εξαγορά.
– Πρόσθετα δικαιολογητικά, κυρίως για την απόδειξη κατοχής του δημόσιου ακινήτου (έχει προβλεφθεί πλαίσιο για την υποβολή σχολίων από τους αιτούντες σε ελεύθερη μορφή).
5. Μετά την οριστική υποβολή της αίτησης, παρέχεται η δυνατότητα παρακολούθησης της διαδικασίας εξαγοράς σε κάθε στάδιο, μέχρι την έγκριση ή την απόρριψή της.
6. Οι αιτήσεις εξαγοράς, καθώς και τα συνοδευτικά δικαιολογητικά που υποβάλλονται από τους ενδιαφερόμενους, υποβάλλονται σε τυπικό έλεγχο πληρότητας από τη Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας. Εφόσον η αίτηση και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά είναι πλήρη, προωθούνται άμεσα στην αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία. Σε περίπτωση που διαπιστωθούν ελλείψεις, ο φάκελος επιστρέφεται αυτόματα στον αιτούντα, ο οποίος ενημερώνεται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για την αναγκαία συμπλήρωση. Αν ο αιτών δεν υποβάλει τα ελλείποντα δικαιολογητικά εντός της καθορισμένης προθεσμίας, η αίτηση εξαγοράς αρχειοθετείται αυτόματα και ο αιτών ενημερώνεται σχετικά.
7. Εάν η αίτηση εξαγοράς αφορά ακίνητο που ανήκει στο Ταμείο Εθνικής Άμυνας (Τ.ΕΘ.Α.), η αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία ζητά τη σύμφωνη γνώμη του Ταμείου.
8. Η Επιτροπή Εξαγοράς διενεργεί έλεγχο, λαμβάνοντας υπόψη το συνοπτικό σημείωμα της Κτηματικής Υπηρεσίας, προκειμένου να αποφασίσει για την αποδοχή ή την απόρριψη της αίτησης εξαγοράς. Με βάση την εισήγηση της Επιτροπής, το αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών προχωρά στην έκδοση είτε απορριπτικής απόφασης είτε πιστοποιητικού εξαγοράς, τα οποία καταχωρούνται στον ψηφιακό φάκελο της αίτησης.
