Ξεκίνησε στο δήμο Αγίου Δημητρίου
Ο Δήμος Αγίου Δημητρίου στο πλαίσιο της καλύτερης διαχείρισης των απορριμμάτων έχει ξεκινήσει πιλοτικό πρόγραμμα κομποστοποίησης διαθέτοντας κάδους στους ενδιαφερόμενους πολίτες εντελώς δωρεάν, αλλά και σεμινάρια εκπαίδευσης για τη σωστή χρήση του κάδου και τα οφέλη της κομποστοποίησης.
Η Κομποστοποίηση είναι η φυσική διεργασία κατά την οποία ορισμένοι μικροοργανισμοί – ή για την ακρίβεια ορισμένα γκρουπ μικροοργανισμών – διασπούν τις πολύπλοκες ενώσεις των οργανικών υπολειμμάτων σε απλούστερες.
Η διάσπαση αυτή έχει ως αποτέλεσμα τη μετατροπή των οργανικών υπολειμμάτων σε ένα πλούσιο και σταθερό οργανικό μείγμα, το οποίο στη συνέχεια μπορεί να το χρησιμοποιηθεί στο έδαφος του κήπου, εύκολα και οικονομικά!
Συνεπώς τα οφέλη της κομποστοποίησης είναι πολλαπλά.
Οι πιέσεις που δέχεται το περιβάλλον μειώνονται σημαντικά καθώς μία οικογένεια μπορεί να μειώσει την ποσότητα οργανικών σκουπιδιών που παράγει έως και 35%!
Παράλληλα, βελτιώνεται το έδαφος του κήπου ενός νοικοκυριού εμπλουτίζοντάς το με οργανική ουσία, αυξάνοντας την ικανότητά να συγκρατεί υγρασία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, μειώνεται η ανάγκη χρήσης ανόργανων λιπασμάτων.
Η οικιακή κομποστοποίηση μέσα από ερωτήσεις
Τι είναι η κομποστοποίηση;
Πρόκειται για μια φυσική διεργασία, κατά την οποία ορισμένοι μικροοργανισμοί – ή για την ακρίβεια ορισμένα γκρουπ μικροοργανισμών – διασπούν (αποικοδομούν) τις πολύπλοκες ενώσεις των οργανικών υπολειμμάτων σε απλούστερες. Η διάσπαση αυτή έχει ως αποτέλεσμα τη μετατροπή των οργανικών υπολειμμάτων σε ένα πλούσιο και σταθερό οργανικό μείγμα. Στην κομποστοποίηση μπορεί να συμβάλλουν και άλλοι οργανισμοί του εδάφους, όπως αρθρόποδα και μυριόποδα, ωστόσο οι μικροοργανισμοί (βακτήρια, μύκητες και αρχαία), είναι αυτοί που επωμίζονται το μεγαλύτερο όγκο της «δουλειάς».
Γιατί να επιλέξουμε την κομποστοποίηση;
Αφενός για να μειώσουμε τις πιέσεις που δέχεται το περιβάλλον, αφετέρου για να βελτιώσουμε το έδαφος του κήπου μας χωρίς να επιβαρύνουμε την… τσέπη μας. Πιο συγκεκριμένα, εφαρμόζοντας την κομποστοποίηση, μία οικογένεια μπορεί να μειώσει την ποσότητα οργανικών σκουπιδιών που παράγει έως και 35%, ενώ ενσωματώνοντας το κομπόστ στο έδαφος του κήπου, βελτιώνουμε τη σύσταση του τελευταίου, το εμπλουτίζουμε σε οργανική ουσία και αυξάνουμε την ικανότητά του να συγκρατεί υγρασία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μειώνουμε την ανάγκη χρήσης ανόργανων λιπασμάτων.
Τι χρειαζόμαστε για να ξεκινήσουμε την κομποστοποίηση στο σπίτι;
Τα τελείως απαραίτητα για να παράξουμε κομπόστ στον κήπο μας, είναι φυτικά υπολείμματα και ένας κάδος οικιακής κομποστοποίησης (από €70 έως €350). Ωστόσο, αν θέλουμε να είμαστε πραγματικά οργανωμένοι θα προμηθευτούμε επιπλέον:
– Έναν κουβά (από €1,5), για τη μεταφορά των υπολειμμάτων των τροφίμων από την κουζίνα στον κάδο
– Ένα θερμόμετρο (από €39), με έμβολο τουλάχιστον 1,5 μέτρο για να μετράμε τη θερμοκρασία που αναπτύσσει το μίγμα κατά την κομποστοποίηση
– Ένα υγρασιόμετρο (από €13), για τη μέτρηση του ποσοστού υγρασίας του μίγματος που κομποστοποιείται
– Ένα pHμετρο (από €8), για τη μέτρηση της οξύτητας του μίγματος
– Έναν αναδευτήρα (από €19), ο οποίος μοιάζει με γιγάντιο τιρμπουσόν και μας βοηθάει να αερίσουμε το μίγμα.
Στην αγορά επίσης βρίσκουμε ενεργοποιητές κομποστοποίησης (υγρά που «παροτρύνουν» τους μικροοργανισμούς να ξεκινήσουν την
κομποστοποίηση, από €10), βάση για τους κάδους (χρησιμοποιούνται για την προστασία από τρωκτικά).
Τι ρίχνουμε στον κομποστοποιητή;
Όπως σε όλες τις διεργασίες, το αποτέλεσμα κρίνεται από την «ποιότητα» των αρχικών υλικών. Αναφορικά με τα υπολείμματα των τροφών, έχουμε στο μυαλό μας ότι όλα θα μπορούσαν να κομποστοποιηθούν. Ωστόσο, αν έχουμε έναν απλό οικιακό κομποστοποιητή, ρίχνουμε μόνο τα φλούδια, τα φύλλα και τα κοτσάνια από τα λαχανικά και τα φρούτα, τα υπολείμματα του καφέ και του τσαγιού (μπορούμε να ρίξουμε και τα φακελάκια στα οποία βρίσκεται το τσάι).
Αποφεύγουμε να ρίχνουμε μεγάλες ποσότητες από τα λεγόμενα ξινά (λεμόνια, πορτοκάλια κ.λπ.), γιατί ανεβάζουν την οξύτητα και εξοντώνουν αρκετούς από τους μικροοργανισμούς της κομποστοποίησης.
Δεν ρίχνουμε ζωϊκά υπολείμματα (όπως τα κρέας ή το ψάριπου περίσσεψε), λάδι (π.χ. από τη σαλάτα που περίσσεψε) ή γαλακτοκομικά προϊόντα, επειδή αφενός υπάρχει το ενδεχόμενο να μαζευτούν τρωκτικά και ανεπιθύμητα έντομα, αφετέρου επειδή μπορεί να αναπτυχθούν μικροοργανισμοί που μπορεί να μας βλάψουν (π.χ. σαλμονέλα). Όσον αφορά στα απορρίμματα του κήπου, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα κλαδέματα, το κομμένο γρασίδι, τα ξερά φύλλα, τους καρπούς που δεν αναπτύχθηκαν καλά.
Εξαιρούμε τα φυτά που προσβλήθηκαν από ασθένειες ή εχθρούς καλλιεργειών, γιατί αν κατά την κομποστοποίηση δεν αναπτυχθούν αρκετά υψηλές θερμοκρασίες, υπάρχει περίπτωση να μην καταστραφούν οι φυτοπαθογόνοι παράγοντες και να μεταδοθούν μέσω του κομπόστ.
Επίσης, εξαιρούμε τα ζιζάνια που έχουν σπόρους, γιατί είναι πιθανόν οι σπόροι να μην καταστραφούν και να βλαστήσουν όταν απλώσουμε το
κομπόστ στον κήπο.
Ποιο είναι το κατάλληλο μείγμα;
Για να δράσουν οι μικροργανισμοί με τον αποδοτικότερο τρόπο, το μίγμα των υπολειμμάτων που θα φτιάξουμε πρέπει να έχει: τη σωστή
αναλογία άνθρακα προς άζωτο, την κατάλληλη υγρασία και επαρκή ποσότητα αέρα. Δεν χρειάζεται, ωστόσο, να κάνουμε δύσκολους υπολογισμούς για να διασφαλίσουμε όλα αυτά. Υπάρχουν ορισμένοι πρακτικοί κανόνες, που εύκολα μπορούμε να εφαρμόσουμε.
Συγκεκριμένα,
– Για να πετύχουμε την αναλογία άνθρακα προς άζωτο, φροντίζουμε η αναλογία φυτικών υπολειμμάτων από τον κήπο (δηλαδή με κλαδάκια, ξερά φύλλα, κ.λπ.) ως προς τα υπολείμματα της κουζίνας να είναι 2 προς 1.
– Για να δούμε αν το μείγμα μας έχει το απαραίτητο ποσοστό υγρασίας, σφίγουμε στη χούφτα μας λίγο από το μείγμα. Αν βγάλει λίγες σταγόνες, είναι όλα υπό έλεγχο. Αν είναι στεγνό, θα πρέπει να το διαβρέξουμε με νερό και να το αναμίξουμε καλά. Ο καλύτερος αλλά σχεδόν ποτέ εφικτός τρόπος είναι να το βγάλουμε από τον κάδο, να το απλώσουμε πάνω σε ένα νάυλον φύλλο και αφού το διαβρέξουμε και το ανακατέψουμε να το βάλουμε ξανά στον κάδο. Αν το μείγμα έχει πολλή υγρασία, σε σημείο να τρέχει πριν το σφίξουμε, θα πρέπει να προσθέσουμε υλικά όπως ξερά φύλλα, ξερά κλαδέματα. Η προσθήκη χαρτονιών θα ήταν μια προσωρινή λύση, αλλά ελλοχεύει τον κίνδυνο οι συνθήκες να γίνουν ασφυκτικές.
– Μπορούμε αν θέλουμε – κυρίως στην αρχή – να προσθέσουμε μικρή ποσότητα ώριμου κομπόστ ή λίγου χώματος, το οποίο θα εφοδιάσει το μείγμα μας με επιπλέον μικροοργανισμούς.
– Οι μικροοργανισμοί που συμμετέχουν στην κομποστοποίηση χρειάζονται οξυγόνο. Γι αυτό οι κάδοι κομποστοποίησης σχεδιάζονται, έτσι ώστε να αερίζεται το υλικό.
Ποια είναι η διαδικασία;
Από τη στιγμή που ρίξουμε τα υπολείμματα μέσα στον κομποστοποιητή, ξεκινάει και η αποδόμησή τους. Αν ο όγκος τους είναι περίπου ένα κυβικό μέτρο, και η κομποστοποίηση εξελίσσεται κανονικά, θα δούμε ότι η θερμοκρασία στην αρχή ανεβαίνει. Θα διαπιστώσουμε ότι από τις πρώτες ημέρες και για μερικές εβδομάδες θα πλησιάσει ή και θα ξεπεράσει τους 50°C, ανεξάρτητα από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος.
Όταν πιάσει αυτές τις θερμοκρασίες, καλό είναι να αναδεύουμε το μείγμα, αρχικά κάθε δύο ή τρεις μέρες και έπειτα μία φορά την εβδομάδα. Κάθε φορά που το μείγμα στεγνώνει, το διαβρέχουμε. Μετά από τρεις τέσσερις εβδομάδες, η θερμοκρασία θα αρχίσει να πέφτει. Αυτό είναι επιθυμητό και ενδεικτικό ότι το κομπόστ αρχίζει να σταθεροποιείται. Η ωρίμανσή του και κατά συνέπεια η καταλληλότητά του για χρήση στον κήπο, θα έρθει ωστόσο, μετά από τουλάχιστον 6-7 μήνες.
Ωστόσο, αυτό που συμβαίνει πιο συχνά είναι να μην μαζέψουμε εξαρχής τόσο μεγάλο όγκο υπολειμμάτων. Και είναι λογικό, αφού έχει υπολογιστεί ότι μία τετραμελής οικογένεια, παράγει κάθε μέρα περίπου μισό κιλό υπολείμματα κουζίνας. Στην περίπτωση αυτή, απλά τοποθετούμε σταδιακά τα υπολείμματα κουζίνας και κήπου και περιμένουμε μέχρι να γεμίσει ο κάδος κομποστοποίησης. Η διαδικασία θα πραγματοποιηθεί, αλλά με πιο αργό ρυθμό και χαμηλότερες τιμές θερμοκρασίας.
Τι κάνουμε αν το μπαλκόνι μας είναι μικρό;
Αν το μπαλκόνι μας είναι πολύ μικρό για να τοποθετήσουμε έναν κάδο κομποστοποίησης, μπορούμε να επιστρατεύσουμε όλη την πολυκατοικία. Μπορούμε να συζητήσουμε με τους γείτονες μας το ενδεχόμενο να αγοράσουμε όλοι μαζί έναν ή περισσότερους κάδους κομποστοποίησης, και να τον τοποθετήσουμε σε κάποια γωνιά της πυλωτής ή του κήπου.
Τι είδους κάδους βρίσκουμε στην αγορά;
Στην αγορά βρίσκουμε μία μεγάλη ποικιλία πλαστικών κάδων. Ορισμένοι από αυτούς κατασκευάζοναται από ανακυκλωμένο πλαστικό. Οι πιο συνηθισμένοι τύποι είναι οι σταθεροί και οι περιστρεφόμενοι. Οι πρώτοι αποτελούνται συνήθως από το κύριο σώμα (σε σχήμα κόλουρου κώνου ή παραλληλόγραμμου), ένα άνοιγμα με καπάκι στο πάνω μέρος τους από όπου ρίχνουμε τα υλικά και μία έξοδος με πόρτα στη βάση από όπου βγάζουμε το κομπόστ. Οι περιστρεφόμενοι μοιάζουν με βαρέλια, τα οποία είναι στερεωμένα σε ένα μεταλλικό άξονα. Η περιστροφή τους γίνεται γύρω από τον άξονα και εξασφαλίζει την ανάδευση του μείγματος.
Προβλήματα και λύσεις
– Για το μείγμα –
Μπορούμε να προσθέσουμε χαρτί;
Καλό είναι να αποφεύγουμε να προσθέτουμε χαρτιά και χαρτόνια.
Ωστόσο, σε μικρές ποσότητες δεν είναι απαγορευτικό. Το σημείο πάντως που χρειάζεται προσοχή δεν είναι τόσο η προσθήκη χαρτιού, αλλά τα μελάνια τα οποία χρησιμοποιούνται. Οι περισσότερες σύγχρονες εκδόσεις εφημερίδων, χρησιμοποιούν υδατοδιαλυτά μελάνια, τα οποία δεν προκαλούν μεγάλη ζημιά. Μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται σε έγχρωμες εκδόσεις σε γυαλιστερό χαρτί (ιλουστρασιόν), των οποίων τα έγχρωμα μελάνια ενδέχεται να περιέχουν στοιχεία (βαρέα μέταλλα) ή ενώσεις που μπορεί να εξουδετερώσουν τους μικροοργανισμούς της κομποστοποίησης και να επιβαρύνουν το περιβάλλον.
Τι κάνουμε με τις ακαθαρσίες των ζώων;
Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται να προσθέσουμε περιττώματα σαρκοφάγων ζώων, όπως της γάτας και του σκύλου, σε έναν απλό οικιακό κομποστοποιητή. Και αυτό γιατί, ενδέχεται να περιέχουν παράσιτα, τα οποία μπορεί να προσβάλλουν και τον άνθρωπο. Από την άλλη, μπορούμε σε μικρές ποσότητες να προσθέσουμε την κοπριά από τα χαμστεράκια, τα κουνέλια και τα ινδικά χοιρίδια, μαζί με τα πριονίδια από τη στρωμνή των κλουβιών τους. Και ας μην ξεχνάμε ότι η κοπριά οικόσιτων ζώων, όπως προβάτων και πουλερικών, μπορεί να αναμιχθεί με φυτικά υπολείμματα και να μας δώσει ένα εξαιρετικό κομπόστ, εμπλουτισμένο σε θρεπτικά στοιχεία για τα φυτά μας.
Επιτρέπεται να ρίξουμε τη στάχτη από το τζάκι;
Μόνο αν το μείγμα της κομποστοποίησης έχει χαμηλή οξύτητα (pH κάτω από 5) και αυτό στα πολύ πρώιμα στάδια. Η οξύτητα μπορεί να κατέβει
αν προσθέσουμε στο μείγμα πολλές φλούδες εσπεριδοειδών ή αν ρίξουμε κυρίως τροφικά υπολείμματα και δεν εξασφαλίσουμε συνθήκες καλού αερισμού.
– Για τη διαδικασία –
Πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα μυγάκια;
Τις πρώτες ημέρες της κομποστοποίησης, είναι σχεδόν σίγουρο ότι κάθε φορά που θα ανοίγουμε το καπάκι του κομποστοποιητή για να προσθέτουμε υλικά, θα πετάγονται σμήνοι από τα μικροσκοπικά μυγάκια που έλκονται από τα φρούτα και το κρασί. Η κίνηση ματ για την αντιμετώπισή τους είναι να μην αφήνουμε τα φρέσκα τροφικά υπολείμματα εκτεθειμένα. Για παράδειγμα, μπορούμε να τα καλύψουμε με μια μικρή στρώση από ώριμο κομπόστ ή ξερά φύλλα ή – ακόμη και – κομματάκια ξύλων. Αν δεν έχουμε αρκετά υλικά για κάτι τέτοιο, μπορούμε να καλύψουμε τα ανοίγματα του κάδου κομποστοποίησης με μια σήτα.
Στην περίπτωση που τα μυγάκια έχουν ήδη εγκαταστασθεί στον κομποστοποιητή μας, μπορούμε να φτιάξουμε και να τοποθετήσουμε δίπλα του την εξής απλή, αλλά αποτελεσματική παγίδα “αντιπερασπισμού”. Παίρνουμε ένα μικρό πλαστικό μπουκάλι (π.χ. αναψυκτικού ή νερού) και το κόβουμε εγκάρσια λίγο πιο πάνω από τη μέση. Ρίχνουμε στον πάτο (στο κάτω κομμάτι) ξύδι έτσι ώστε να γεμίσει κατά 2 εκατοστά, και έπειτα το πωματίζουμε αναποδογυρίζοντας το πάνω τμήμα του μπουκαλιού. Θα μοιάζει σαν να έχουμε βάλει ένα χωνί μέσα στο μπουκάλι. Το ξύδι θα τραβήξει τις μύγες, οι οποίες θα μπουν μέσα στο μπουκάλι και θα παγιδευτούν ή θα πνιγούν.
Θα βγάλει στραγγίσματα;
Οπωσδήποτε ναι. Καθώς τα φυτικά υπολείμματα κομποστοποιούνται, παράγεται ένα πηκτό σκουρόχρωμο υγρό. Το υγρό αυτό – γνωστό ως τσάι κομπόστ- είναι πλούσιο σε οργανική ουσία και θεωρείται πολύτιμο συμπλήρωμα οργανικής λίπανσης από τους καλλιεργητές. Ωστόσο, αν δεν το συλλέξουμε μπορεί να προσελκύσει έντομα, να παράξει δυσάρεστες μυρωδιές και αντιαισθητικά αποτελέσματα. Όταν ο κομποστοποιητής είναι τοποθετημένος στο χώμα του κήπου, τα στραγγίσματα απορροφώνται από το χώμα. Χρειάζεται, όμως, μία φορά στα δύο ή τρία χρόνια, να του αλλάζουμε θέση ώστε να μην φτάσει το χώμα σε σημείο κορεσμού. Μπορούμε να πάρουμε το χώμα που ήταν στη βάση του και πλέον έχει εμπλουτιστεί με τα στραγγίσματα και να το ενσωματώσουμε στο χώμα του κήπου. Υπάρχουν ωστόσο, και κομποστοποιητές –κυρίως για τα μπαλκόνια και τις βεράντες – με σύστημα συλλογής των στραγγισμάτων. Τα στραγγίσματα που συλλέγουμε από αυτούς μπορούμε είτε να τα χρησιμοποιήσουμε για τη διαβροχή του μείγματος κομποστοποίησης είτε να τα αραιώσουμε και να τα ρίξουμε σαν λίπασμα στα φυτά μας.
Υπάρχει περίπτωση να μυρίσει άσχημα;
Αν ρίχνουμε μόνο φυτικά υπολείμματα από την κουζίνα και τον κήπο (π.χ. φλούδες από πατάτες, τα φύλλα που καθαρίζουμε από το μαρούλι κ.λπ.) και εφόσον φροντίζουμε να αερίζεται σωστα, δεν θα έχουμε κανένα πρόβλημα με τις μυρωδιές. Ίσως τις πρώτες ημέρες να μυρίζει λίγο, αλλά όχι σε σημείο που να ενοχλήσει κάποιον. Για να το εξαλείψουμε τελείως, μπορούμε απλά να καλύψουμε την επιφάνεια των φυτικών υπολειμμάτων με λίγο έτοιμο κομπόστ. Αν περάσουν οι πρώτες (7-10) ημέρες και το μείγμα μυρίζει άσχημα, τότε σίγουρα υπάρχει πρόβλημα αερισμού. Στην περίπτωση αυτή, προσθέτουμε λίγα πριονίδια ή φύλλα και αναμιγνύουμε καλά. Αν και πάλι έχει πολλή υγρασία τοποθετούμε για δυο τρεις ώρες χοντρό χαρτόνι συσκευασίας πάνω στην επιφάνεια του μίγματος ώστε να πάρει την περίσσεια υγρασία και έπειτα το αφαιρούμε.
Στην περίπτωση που το μείγμα μας μυρίζει αμμωνία, το πιο πιθανόν είναι ότι έχουμε προσθέσει περισσότερα φρέσκα φυτικά υπολείμματα (κομμένο γρασίδι, φύλλα μαρουλιού, πατάτες) από όσα χρειάζεται. Για να το «διορθώσουμε» ρίχνουμε ξερά φύλλα, ξερά κλαδάκια ή – αν έχουμε τζάκι – λίγη (το πολύ μία κούπα) στάχτη.
– Για την εφαρμογή –
Πως κρίνουμε ότι το κομπόστ είναι έτοιμο;
Μία καλή, αλλά όχι απόλυτα σγουρη ένδειξη είναι ότι η θερμοκρασία δεν αυξάνεται όσο κι αν το αναμιγνύουμε. Ωστόσο, από μόνη της δεν αρκεί. Θα πρέπει, επιπλέον, τα υλικά (φύλλα, φλούδες των λαχανικών και των φρούτων) που είχαμε ρίξει αρχικά μέσα στον κάδο κομποστοποίησης, να έχουν αποικοδομηθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε δύσκολα να αναγνωρίζονται. Το κομπόστ θα πρέπει να μυρίζει σαν ένα έδαφος πλούσιο σε οργανική ουσία (ιδανικά όπως μυρίζει το έδαφος μετά τη βροχή). Υπολογίζουμε ότι το μίγμα πρέπει να παραμείνει στον κάδο περίπου δύο έως τρεις μήνες και έπειτα πριν το χρησιμοποιήσουμε να το αφήσουμε σε κάποια γωνιά του κήπου ή σε τσουβάλια για άλλο ένα περίπου τρίμηνο.
Μπορεί το κομπόστ να προκαλέσει προβλήματα στα φυτά;
Αν ενσωματώσουμε στο έδαφος ώριμο, σταθεροποιημένο κομπόστ, στις κατάλληλες δόσεις, μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι δεν θα συναντήσουμε προβλήματα. Στην περίπτωση που το κομπόστ δεν είναι έτοιμο ακόμη για χρήση, δηλαδή που περιέχει ενώσεις που δεν έχουν αποικοδομηθεί πλήρως, αλλά και αν ρίξουμε μεγάλες ποσότητες, είναι πιθανόν να κάψει τα φυτά.
Αν ενσωματώσουμε στο έδαφος κομπόστ, μπορούμε να αποφύγουμε την ανόργανη λίπανση;
Αυτή είναι μία ερώτηση που ποτέ δεν έχει μία εύκολη απάντηση.
Εξαρτάται από τρεις παραμέτρους: τις απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία που έχουν τα φυτά μας, τη θρεπτική κατάσταση του εδάφος και – ασφαλώς – από την περιεκτικότητα του κομπόστ σε θρεπτικά στοιχεία).
Το κομπόστ, όμοια με άλλες μορφές οργανικής λίπανσης (χλωρή λίπανση, κοπριά) και σε αντίθεση με τα ανόργανα λιπάσματα, «απελευθερώνει» σταδιακά τα θρεπτικά του στοιχεία στα φυτά, κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου. Και μάλιστα, σε ρυθμό και βαθμό που κανένας ειδικός δεν γνωρίζει με ακρίβεια. Υπάρχει περίπτωση, τα θρεπτικά στοιχεία να είναι διαθέσιμα αφού περάσει η κρίσιμη περίοδος για την ανάπτυξη της καλλιέργειας. Έτσι, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να το ενσωματώσουμε στο έδαφος το φθινόπωρο, αφού έχουμε αφαιρέσει τα υπολείμματα των καλοκαιρινών καλλιεργειών, ώστε ως την άνοιξη που θα φυτέψουμε ξανά να έχει προσφέρει στο έδαφος τις ευεργετικές του ιδιότητες. Και βέβαια, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι το κομπόστ είναι πρωτίστως εδαφοβελτιωτικό, όχι λίπασμα. Ο ρόλος του είναι να εμπλουτίζει το έδαφος με οργανική ουσία, να βελτιώνει τον αερισμό του εδάφους και την ικανότητα του να συγκρατεί νερό.
