Το Κίνημα της πετσέτας: Πώς οι ενεργοί πολίτες «τάραξαν στη νομιμότητα» όσους γεμίζουν τις παραλίες ομπρελοκαθίσματα
Καρπούς φαίνεται πως αποφέρει ο ακτιβισμός του «Κινήματος της Πετσέτας», τόσο στην Πάρο από όπου ξεκίνησε τις δυναμικές παρεμβάσεις διαμαρτυρίας της η τοπική Κίνηση Πολιτών για Ελεύθερες Παραλίες, όσο και σε άλλα νησιά. Η αντίδραση «από τη βάση» της ελληνικής κοινωνίας, δηλαδή χωρίς να υπάρχει -ορατή, τουλάχιστον μέχρι στιγμής- οποιαδήποτε κομματική ή άλλη κηδεμονία, εξαπλώνεται. Νέες εστίες πρωτοβουλιών ενάντια στην καταχρηστική κατάληψη παραλιών έχουν ήδη δημιουργηθεί στη Ρόδο, τη Νάξο, τη Σέριφο κ.α. Η δε άμεση αποτελεσματικότητά του, χάρη στην ενεργοποίηση των αρμόδιων κρατικών φορέων ύστερα από την προβολή του ζητήματος από τα ΜΜΕ, δημιουργεί προϋποθέσεις ιδιαίτερα ευνοϊκές για τη μίμηση του αρχικού «Κινήματος της Πετσέτας».
Σε ό,τι αφορά στην Πάρο, το «Κίνημα της Πετσέτας», από χθες Τρίτη 2 Αυγούστου 2023 μπορεί να υπερηφανεύεται πως κατήγαγε τον πρώτο και καθοριστικό για τη συνέχεια θρίαμβό του επί της αυθαιρεσίας επιχειρηματιών: Η παραλία Μικρή Σάντα Μαρία απαλλάχθηκε από ξαπλώστρες, ομπρέλες και τα συναφή.
Μιλώντας στην ΕΡΤ, μέσον το οποίο έδωσε πρώτο δημόσιο βήμα σε εκπροσώπους του «Κινήματος της Πετσέτας», ο δήμαρχος Πάρου Μάρκος Κωβαίος ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «το πρόβλημα είναι υπαρκτό. Θέλουμε να το λύσουμε και δεν θα αφήσουμε καμία αυθαιρεσία να υπάρχει στο νησί μας. Ελέγχουμε τους επιχειρηματίες για ενδεχόμενη παράνομη κατάληψη τμήματος του αιγιαλού οι σχετικές εκθέσεις της πραγματογνωμοσύνης έχουν σταλεί στην Κτηματική Εταιρεία του δημοσίου, την υπηρεσία στην οποίαν υπάγονται (ή «ανήκουν») όλες οι ελληνικές παραλίες.
«Επειδή όμως αρκετοί επιχειρηματίες δεν έχουν λάβει ακόμα τις απαντήσεις από την Κτηματική Υπηρεσία, αργεί χαρακτηριστικά, εν τω μεταξύ τοποθετούν τραπεζοκαθίσματα κ.λπ, κάτι που είναι αυθαίρετο. Βεβαίως, το ευχάριστο είναι ότι η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου έδωσε εντολή για έλεγχο. Αυτό σημαίνει ότι τα αντανακλαστικά της ελληνικής δικαιοσύνης λειτουργούν».
Επίσης, ο κ. Κωβαίος επισήμανε ότι η σχέση των δήμων με την Κτηματική Υπηρεσία καθορίζεται από ΚΥΑ, η οποία όμως εκδίδεται κάθε τρία χρόνια. Υπ’ αυτή την έννοια, ο εκάστοτε δήμος δεν είναι άμεσα αρμόδιος για την επιβολή ή την περιφρούρηση της έννομης τάξης στις παραλίες του χώρου ευθύνης του.
«Στην Πάρο έχουμε πάρα πολλές παραλίες, καταπληκτικές, οι οποίες είναι εντελώς ελεύθερες. Υπάρχουν παραλίες όπου δραστηριοποιούνται πάρα πολύ καλοί επαγγελματίες. Ωστόσο, υπάρχουν και κάποιες άλλες, όπου κάποιοι επιχειρηματίες αυθαιρετούν», τόνισε ο Μάρκος Κωβαίος. Συμπληρώνοντας πως «ουσιαστικά, η μόνη αρμοδιότητα των δήμων είναι η συγκέντρωση των προαπαιτούμενων από το νόμο παραστατικών, ώστε να γίνουν τα συμβόλαια, τα οποία θα υπογράψει η Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου με τους ενδιαφερόμενους επιχειρηματίες. Η διαδικασία αυτή ολοκληρώνεται κάθε Ιούνιο.
«Πέραν αυτού, στην Πάρο έχουμε μόνο δύο δημοτικούς αστυνομικούς οι οποίοι διενεργούν ελέγχους στις τουριστικές παραλίες. Παρόλ’ αυτά, ως δήμος Πάρου έχουμε αποστείλει έγγραφη καταγγελία στην εισαγγελέα Πρωτοδικών Σύρου».
Εκ μέρους της Κίνησης Πολιτών για Ελεύθερες Παραλίες στην Πάρο, ο κ. Δαμιανός Γαβαλάς δήλωσε στην ΕΡΤ ότι «βιώνουμε μια συνθήκη όπου έτσι κι αλλιώς η ασυδοσία είναι διάχυτη και ο καθένας κάνει ό,τι θέλει. Ο καθένας μπορεί να ζητήσει ό,τι θέλει, γιατί δεν έχει ελεγχθεί ποτέ -πόσο μάλλον να του έχουν καταλογιστεί συνέπειες. Υπάρχουν τουλάχιστον δύο γνωστές σε εμάς περιπτώσεις, όπου οι παραλίες είναι κατειλημμένες στο 100%. Χωρίς να υπάρχει άδεια έστω και για 1 τετραγωνικό μέτρο. Αυτές είναι οι παραλίες που μάλιστα έχουμε επισκεφτεί στις δύο πρόσφατες εκδρομές μας.
«Οι καλύτερες παραλίες της Πάρου είναι πλήρως κατειλημμένες από ομπρελοκαθίσματα. Μόνο ένα μικρό μέρος είναι διαθέσιμο για τον κόσμο που δεν θέλει να πληρώσει για να ξαπλώσει στην αμμουδιά. Όταν κάποιος επιχειρήσει να απλώσει την πετσέτα του στην παραλία, χωρίς να νοικιάσει ξαπλώστρα κ.λπ., εκτός από την παράκληση να φύγει, τον προσεγγίζει υπάλληλος της επιχείρησης προειδοποιώντας τον ότι υπάρχει ελάχιστη κατανάλωση».
Ο κ. Γαβαλάς αποκάλυψε επίσης η Κίνηση Πολιτών έχει αποστείλει αίτημα προς όλους τους συναρμόδιους κρατικούς φορείς (δήμος, Λιμεναρχείο, Κτηματική Υπηρεσία, Εισαγγελία Πρωτοδικών και Εφετών κ.λπ), με τις υπογραφές 2.200 πολιτών. Οι οποίοι, φυσικά, ζητούν την εφαρμογή του νόμου στις παραλίες. Μάλιστα, στην επιστολή με την αίτησή τους, επισυνάπτουν ένα ογκώδες έγγραφο στο οποίο καταγράφονται με ονοματεπώνυμα δεκάδες περιπτώσεις απροκάλυπτων παραβάσεων στον αιγιαλό της Πάρου.
Μπράβοι και τρελές χρεώσεις
Παράλληλα, ένα άλλο μέλος της Κίνησης Πολιτών Πάρου για Ελεύθερες Παραλίες, ο κ. Χρήστος Γεωργούσης, σε σύνδεσή του με εκπομπή του Πρώτου Προγράμματος της ΕΡΤ κατήγγειλε ότι στις παραλίες της Πάρου απαντώνται ακόμη και ιδιωτικοί σωματοφύλακες, ενώ επικρατεί παντελής έλλειψη ελέγχου και απόλυτη αυθαιρεσία, ακόμη και στο ζήτημα των χρεώσεων, με ξαπλώστρες οι οποίες ενοικιάζονται έως και 120 ευρώ.
«Ορισμένοι επιχειρηματίες έχουν νοικιάσει 20 τετραγωνικά και έχουν καταλάβει 200-300 τ.μ.», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Γεωργούσης, σημειώνοντας ότι «κάποιοι από αυτούς ομολογούν πως δεν έχουν άδεια. Μας λένε ‘ας έρθει η αστυνομία να μας συλλάβει’. Και, όντως, πήγε η αστυνομία μετά από τρεις μέρες στη Σάντα Μαρία και συνέλαβε τον συγκεκριμένο, διότι δεν είχε άδεια».
Ο κ. Γεωργούσης καταλογίζει στον Δήμο μεγάλη ανοχή. Ήδη, του έχει στείλει γράμμα ότι όλες οι παραλίες είναι κατειλημμένες και αυτές που χαρακτηρίζει ως ελεύθερες, πρακτικά είναι υπό κατάληψη. Την ίδια ώρα, όπως υποστηρίζει ο κ. Γεωργούσης, επιχειρηματίες σχεδιάζουν την εγκατάσταση καντίνας, με τεράστια φορτηγά τα οποία θα μεταφέρουν στην παραλία θηριώδεις πολυθρόνες. Ο ίδιος αποκάλεσε «θρασύτατους» τους επιχειρηματίες που παραβιάζουν το νόμο.
Επιπλέον, ο κ. Χρήστος Γεωργούσης ισχυρίζεται πως «ο δήμαρχος Πάρου απαντά ‘δεν έχουμε αρμοδιότητα’, κάτι που θεωρώ επικίνδυνο για όλη την αυτοδιοίκηση. Είναι ένα κράτος ανυπόληπτο που καταδέχεται με τέτοιο τρόπο να περιφρονείται κάθε νομιμότητα και να λέει ο άλλος ‘ας έρθει η αστυνομία να με συλλάβει’ και απλώνει τις πολυθρόνες. Εκεί φτάσαμε».
Ο κ. Γεωργούσης υποστήριξε πως «δύο χρόνια τα επιτελεία του Δήμου της Πάρου δεν έχουν κάνει έλεγχο σε καμία παραλία. Εγώ ο ίδιος έχω εκδιωχθεί από παραλία που έχει καταληφθεί από ξαπλώστρες. Πήγα να κολυμπήσω και κατέληξα να κάθομαι στα βράχια. Παρόλο που η συγκεκριμένη παραλία δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις για να ενοικιάζεται, καθώς το πλάτος της είναι μόλις δύο μέτρα. Κάποιες επιχειρήσεις χρησιμοποιούν σωματοφύλακες και, σε ό,τι αφορά στο κόστος της ξαπλώστρας, οι λουόμενοι που θα επιλέξουν να μισθώσουν ένα σετ στη Σάντα Μαρία θα πρέπει να δώσουν 120 ευρώ για τις πρώτες θέσεις κοντά στο κύμα και 40 ευρώ για τις πίσω. Ο νόμος αναφέρει πέντε μέτρα απόσταση από το κύμα, το οποίο δεν τηρείται φυσικά. Η αστυνομία, οι αρχές κ.λπ. συνεργάζονται γενικώς. Απλώς, για κάποια πράγματα, χρειάζονται την ώθηση της εισαγγελικής αρχής ή την ενθάρρυνση του Δήμου. Ο δε δήμος αδιαφορεί. Του έγραψα και γράμμα σήμερα του δημάρχου, τους δώσαμε τη δυνατότητα να ενδιαφερθούν, να ηγηθούν».
Ο ΥΠΟΙΚ Κωστής Χατζηδάκης για τις παραλίες
Την Τρίτη 2 Αυγούστου, από το Γραφείο Τύπου του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών εκδόθηκε η ακόλουθη ανακοίνωση: «Εντολή για ένταση των ελέγχων στις παραλίες, για την διασφάλιση των όρων που προβλέπονται στις συμβάσεις παραχώρησης και την επιβολή των προβλεπόμενων κυρώσεων στους παραβάτες έδωσε σήμερα ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης στις αρμόδιες υπηρεσίες. Οι έλεγχοι αυτοί, είτε αυτεπάγγελτα είτε ύστερα από καταγγελίες που υποβάλουν οι πολίτες θα ενταθούν καθ’ όλη τη διάρκεια της θερινής περιόδου προκειμένου να γίνονται σεβαστοί οι όροι των συμβάσεων που έχουν υπογραφεί με τις επιχειρήσεις, να διασφαλίζεται η πρόσβαση των πολιτών στις παραλίες σύμφωνα με τους κανόνες του Συντάγματος και να προστατεύεται η εικόνα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος».
Σημειώνεται πως στο πλαίσιο των ελέγχων που ήδη διεξάγονται και ύστερα από τις καταγγελίες που υπεβλήθησαν για τη μικρή και μεγάλη Σάντα της Πάρου, στελέχη της Κτηματικής Υπηρεσίας Σύρου έκαναν αυτοψίες στο διάστημα 21 – 24 Ιουλίου, διαπίστωσαν σημαντικές παραβάσεις και προχωρούν άμεσα στην έκδοση πρωτοκόλλων απομάκρυνσης τριών επιχειρήσεων από αυτές.
Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης δήλωσε: «Σε κάθε περίπτωση, απόφασή μας είναι να τηρηθεί η νομιμότητα στις παραχωρημένες από το Δημόσιο παραλίες και να τηρηθούν στο ακέραιο οι συμβάσεις που έχουν υπογραφεί. Κάθε παραβίαση της νομιμότητας θα μας βρει απέναντι. Έδωσα εντολή στη νέα στην Γενική Γραμματέα Δημόσιας Περιουσίας κ. Ν. Κόλλια έτσι ώστε, σε συνεργασία με τις αρμόδιες κτηματικές υπηρεσίες, οι σχετικοί έλεγχοι να ενταθούν με όλες τις προβλεπόμενες συνέπειες για τους παραβάτες. Ας γνωρίζουν όσοι δεν σέβονται το περιεχόμενο των σχετικών συμβάσεων, ότι δεν πρόκειται να χαριστούμε σε κανέναν».
Η φλόγα της «πετσέτας» μεταφέρεται
Κίνηση παρόμοια με αυτή της Πάρου δημιουργήθηκε και στη διπλανή Νάξο, όπως μαρτυρά η σελίδα «Κίνημα ‘Σώστε τις παραλίες της Νάξου’ – Save the Beaches of Naxos NOW!» Εύγλωττη για το τι ακριβώς συμβαίνει εκεί είναι η ανάρτηση της κας Ελένης Ανδριανοπούλου, η οποία αναφέρει τα εξής: «Μπράβο στην τιτανοτεραστια ομάδα τεκμηρίωσης και επικοινωνίας: οι εικόνες και όλο το υλικό μας στα κεντρικά δελτία μιλούν από μόνες τους! Σήμερα παίξανε συνεντεύξεις μας και στο Open, Σκάι, Άλφα και Σταρ: όποιος θέλει ας ανεβάσει τα σχετικά βίντεο. Επίσης στο ραδιόφωνο του real.fm, του Σκαι και στην Aegean Voice. Εκτός της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ με το ολοσέλιδο που ήδη έχει ποσταριστεί, δημοσιεύθηκαν και συνέντευξεις στο tvxs και ΕΘΝΟΣ. Οποιος μπορεί τα ανεβάζει.
Είναι πολλοί επιχειρηματίες και εργαζόμενοι που θέλουν να υπογράψουν και δεν προλαβαίνουν. Βοηθήστε λίγο σε αυτό το κομμάτι όλοι. Ελάτε απέναντι από τη eurobank στη Χώρα της Νάξου όσοι μπορείτε να βοηθήσετε ή όσοι θέλετε να υπογράψετε. Από 21.15 θα είμαστε εκεί πάλι. Ο φάκελος μας επεξεργάζεται αυτή τη στιγμή από τη νομική ομάδα και πολύ συντομα θα κατατεθεί. Εν τω μεταξύ ήρθαν στα χέρια μας και αλλες παλαιότερες μαζικές καταγγελίες και περσινές και φετινές που έμειναν αναπάντητες».
Τέλος, σε ό,τι αφορά την πολιτική διάσταση του ζητήματος, ο ΣΥΡΙΖΑ, έστω και σε επίπεδο προσωπικοτήτων, επιχειρεί να ταυτιστεί με τις πρωτοβουλίες του Κινήματος της Πετσέτας. Χαρακτηριστική επ’ αυτού είναι η ανάρτηση του διακεκριμένου στελέχους του κόμματος, κ. Νάσου Ηλιόπουλου στο Twitter: «Αυτό που έχει ξεκινήσει στην Πάρο είναι ένα ζωντανό κίνημα πολιτών για την υπεράσπιση του δημόσιου χώρου. Ένα κίνημα για την δημόσια πρόσβαση στις παραλίες. Το όνομα έχει σημασία, δείχνει πως κατανοούμε το ερώτημα. Δεν είναι απλά το ‘Κίνημα της Πετσέτας’. Είμαστε μαζί τους!»
