Ανάλυση: Τι δεν συνέβη στη Ρωσία – Στη λίστα των εκκαθαρίσεων… και ο ίδιος ο Πούτιν
Ολοι μιλούν γι’ αυτό που συνέβη στη Ρωσία, αλλά σχεδόν κανείς δεν μιλάει γι’ αυτό που δεν συνέβη.
Πορεία για τη δικαιοσύνη
Ο Γεβγκένι Πριγκόζιν, συνιδρυτής της ομάδας Wagner, συγκέντρωσε περίπου 8.000 άνδρες και εισήλθε στο ρωσικό έδαφος σ’ αυτό που ονόμασε πορεία για τη δικαιοσύνη.
Κατευθυνόταν προς τη Μόσχα. Στόχος του ήταν προφανώς ν’ αναλάβει το ρωσικό υπουργείο Αμυνας στη ρωσική πρωτεύουσα. Τελικά, κατάφερε να καταλάβει το τοπικό αρχηγείο του υπουργείου Αμυνας στο Ροστόφ επί του Ντον (φωτογραφία, επάνω, από το Reuters).
Απαίτησε τις άμεσες παραιτήσεις του σημερινού υπουργού Αμυνας, Σεργκέι Σοϊγκού, και του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων της Ρωσίας, Βαλέρι Γκερασίμοφ.
Ως γνωστόν, οι δυνάμεις του δεν έφτασαν στη Μόσχα. Κομβόι μερικών χιλιάδων Βαγκνεριτών, υπό τη διοίκηση του άλλου συνιδρυτή της ομάδας, Ντμίτρι Ούτκιν, σταμάτησε περίπου 120 χιλιόμετρα από τη ρωσική πρωτεύουσα, γράφει σε ανάλυσή του ο Stephen Bryen, ανώτερος συνεργάτης στο Κέντρο για την Πολιτική Ασφάλειας και στο Ινστιτούτο Yorktown.
Αντιλαμβανόμενος τον εαυτό του χωρίς υποστήριξη, τη μικρή του δύναμη αντιμέτωπη με τον αφανισμό και την οικογένειά του απειλούμενη, ο Πριγκόζιν αναζήτησε έναν μεσάζοντα και τον βρήκε στον σύμμαχο του Πούτιν, Αλεξάντερ Λουκασένκο, τον πρόεδρο της Λευκορωσίας.
Μια σειρά από βήματα
Με τον ρώσο πρόεδρο ν’ αναμένει στο βάθος, επετεύχθη συμφωνία. Ο Πριγκόζιν και οι 8.000 άντρες που έφερε μαζί του, θα εξορίζονταν στη Λευκορωσία. Οι κατηγορίες για προδοσία αποσύρθηκαν.
Στους υπόλοιπους μαχητές της Βάγκνερ, κάπου 12.000, προσφέρθηκαν συμβόλαια με τον ρωσικό στρατό ή να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Πολλοί απ’ αυτούς, σύμφωνα με δημοσιεύματα, δέχονται τη συμφωνία και υπογράφουν.
Για να ξεκινήσει την επιχείρησή του, ο Πριγκόζιν έκανε μια σειρά από βήματα τους τελευταίους έξι ή περισσότερους μήνες. Μεταξύ αυτών, εξαπέλυε συνεχείς, και αποδεδειγμένα ψευδείς, κατηγορίες ότι δεν έπαιρνε αρκετά πυρομαχικά για να πολεμήσει στο Μπαχμούτ.
Επίσης, κατηγόρησε την ηγεσία του στρατού ως διεφθαρμένη, ότι αρνήθηκε να υπερασπιστεί τα πλευρά του κατά τη διάρκεια της επιχείρησης εκεί και ότι σε μεγάλο βαθμό ηττάτο στον πόλεμο της Ουκρανίας. Καμία από αυτές τις κατηγορίες δεν ήταν αληθινή.
Τις τελευταίες εβδομάδες, η ηγεσία του ρωσικού στρατού ζήτησε να τεθεί η Βάγκνερ υπό τον έλεγχό της και απαίτησε από κάθε μέλος, από τον Πριγκόζιν πρώτα απ’ όλους, να υπογράψει συμβόλαιο με τη ρωσική διοίκηση και έτσι να υποταχθεί στις εντολές της.
Ο Πριγκόζιν αρνήθηκε.
Οι φήμες…
Στη συνέχεια κατασκεύασε μερικά περιστατικά, ισχυριζόμενος ότι οι δυνάμεις του δέχθηκαν επίθεση στα μετόπισθεν από τον ρωσικό στρατό. Δημοσίευσε δύο ψεύτικα βίντεο που έκαναν τον γύρο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, μαζί με μια σφοδρή προσωπική επίθεση κατά της σάπιας ηγεσίας του στρατού.
Και ανεπιβεβαίωτες αναφορές που κάνουν τον γύρο του Twitter, της Telegraph και του Substacks λένε ότι υπήρχε κάτι περισσότερο απ’ αυτό: ο Πριγκόζιν είχε επαφή με την ουκρανική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών (γνωστή ως HUR MO), τουλάχιστον από τον περασμένο Ιανουάριο.
Ορισμένες πηγές αναφέρουν ότι πέταξε επίσης στην Αφρική, όπου επιχειρούν οι δυνάμεις της Βάγκνερ, για να πραγματοποιήσει συνάντηση με αξιωματούχους των ουκρανικών υπηρεσιών πληροφοριών.
Ομοίως, υπάρχουν αναφορές ότι συνομιλούσε με μια σειρά από μονάδες ειδικών δυνάμεων εντός της Ρωσίας, ζητώντας τους να ενωθούν μαζί του.
Ο κόσμος ξεχνάει ότι η ομάδα Βάγκνερ είναι προϊόν της ρωσικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών, της GRU. Ενώ ο ίδιος ο Πριγκόζιν δεν έχει στρατιωτικό υπόβαθρο, ο άλλος συνιδρυτής της οργάνωσης, ο Ντμίτρι Ούτκιν, ανήκε στις ειδικές μονάδες της GRU Spetsnaz.
Οι απώτεροι στόχοι
Οι μονάδες Spetsnaz υπήρχαν τουλάχιστον από το 1949, ίσως και πριν. Εκτελούν μυστικές επιχειρήσεις, συνήθως πίσω από τις γραμμές του εχθρού. Είναι εξοπλισμένες με τα πιο σύγχρονα μέσα και υπάρχουν υπόνοιες ότι είναι ικανοί να τοποθετούν μικρά πυρηνικά όπλα στις αυλές των εχθρών της Ρωσίας.
Μερικές μονάδες Spetsnaz, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων από την FSB (Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας, ο διάδοχος της KGB) έχουν αναγνωριστεί στο Διαδίκτυο ως φίλα προσκείμενες στον Πριγκόζιν, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσε να είχε γίνει μάχη εξουσίας στον στρατό, ίσως και στην FSB, και πιθανώς δεν στόχευε μόνο στην αντικατάσταση της σημερινής στρατιωτικής ηγεσίας, αλλά στην πραγματικότητα στον εξευτελισμό και στην αντικατάσταση του Πούτιν.
Οι απώτεροι στόχοι του Πριγκόζιν θα μπορούσαν να είχαν συμπεριληφθεί στις πληροφορίες που λέγεται ότι μετέφερε στους συνομιλητές των ουκρανικών μυστικών υπηρεσιών.
Οι αναφορές λένε, και πάλι χωρίς βάσιμες αποδείξεις, ότι υποσχέθηκε επίσης στους Ουκρανούς να τους αποκαλύψει πού βρίσκονταν τα κύρια στοιχεία διοίκησης της Ρωσίας, με στόχο να χρησιμοποιήσει την Ουκρανία για να τα καταστρέψει.
Αν και δεν είναι δυνατόν να επιβεβαιωθεί κάτι απ’ όλα αυτά, φαίνεται πιθανό ότι ο Πριγκόζιν ήλπιζε σε μια γενική εξέγερση, ώστε η πορεία του για δικαιοσύνη να στηριζόταν από χιλιάδες υψηλά ιστάμενους υποστηρικτές, συμπεριλαμβανομένης της αστυνομίας, του στρατού και των μυστικών υπηρεσιών.
Δεν υπήρξε εξέγερση
Τώρα ξέρουμε ότι δεν υπήρξε εξέγερση και κανείς δεν προσφέρθηκε να συμμετάσχει στους συνωμοτικούς στόχους του.
Πράγματι, ακόμη και ο Σεργκέι Σουροβίκιν – ο πραγματικός επιχειρησιακός διοικητής των δυνάμεων της Βάγκνερ, αν και επίσημα σύμβουλος, και αναπληρωτής επικεφαλής της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης» της Ρωσίας στην Ουκρανία – αφού απειλήθηκε από τον Πριγκόζιν αρνήθηκε να πάει μαζί του.
Ο Σουροβίκιν δημοσίευσε βίντεο με το οποίο ζήτησε από τις δυνάμεις της Βάγκνερ να μην μετακινηθούν στη Ρωσία ή να πολεμήσουν Ρώσους. Σ’ αυτό φαίνεται να κάθεται κρατώντας ένα αυτόματο όπλο στο δεξί του χέρι.
Η έλλειψη υποστήριξης δεν σημαίνει ότι ο Πριγκόζιν εκτιμήθηκε ελάχιστα από τους Ρώσους. Στην πραγματικότητα, επευφημήθηκε στο Ροστόφ επί του Ντον, ίσως επειδή θεωρείται ο ήρωας του Μπαχμούτ.
Αλλά υπάρχουν πράγματα σχετικά με τον Πριγκόζιν που αρχίζουν να διαρρέουν και θα αμαυρώσουν τη δημοφιλή εικόνα του. Αρχικά, είπε ότι δεν χύθηκε αίμα στην πορεία του για δικαιοσύνη, ένα κραυγαλέο ψέμα.
Τριάντα επτά πιλότοι και μέλη του πληρώματος ρωσικών ελικοπτέρων και ενός μεταγωγικού αεροσκάφους που καταρρίφθηκαν από τους Βαγκνερίτες είναι απόδειξη ότι υπήρξαν θάνατοι.
Ούτε είναι απαλλαγμένος από διαφθορά. Είχε μυστικές συμφωνίες με τον ρωσικό στρατό στον οποίο οι εταιρείες του παρείχαν προμήθειες σε διογκωμένες τιμές. Αυτές οι συμβάσεις ακυρώθηκαν περίπου μια εβδομάδα πριν ο Πριγκόζιν ξεκινήσει την προέλασή του στο ρωσικό έδαφος.
Το πρόβλημα για τη φήμη του
Αλλά το πραγματικό πρόβλημα για τη φήμη του βρίσκεται στις αναφορές των επαφών του με τις μυστικές υπηρεσίες πληροφοριών της Ουκρανίας, στις υποτιθέμενες προσφορές του να ξεπουλήσει ρωσικά κέντρα διοίκησης και στις διαπραγματεύσεις του για υποστήριξη – όχι τόσο από την Ουκρανία αλλά από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Κανείς δεν πρέπει να εκπλήσσεται όταν ακούει ότι η CIA ενημερώθηκε πλήρως από τους ουκρανούς ομολόγους της, οι οποίοι απεγνωσμένα θέλουν να δουν τους ηγέτες της Ρωσίας να ανατρέπονται και το ΝΑΤΟ να έρχεται να τους σώσει.
Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες αναφορές, ο Πριγκόζιν προσέφερε μια πολύ καλή συμφωνία. Σε αντάλλαγμα για εξωτερική υποστήριξη, θα έπαιρνε τον έλεγχο της Ρωσίας, θα την αναπροσανατόλιζε προς τη Δύση και θα αποχωρούσε από την Ουκρανία. Η προσφορά, σε μια κρίσιμη στιγμή που η ουκρανική επίθεση παραπαίει, δύσκολα θα μπορούσε ν’ απορριφθεί.
Ο Πούτιν έχει μια μεγάλη πρόκληση τώρα, ν’ αντιμετωπίσει τους αντιφρονούντες που αντιτίθενται στο καθεστώς του. Αν και κανένας απ’ αυτούς δεν εμφανίστηκε ανοιχτά, φαίνεται πιθανό ότι η FSB και ο ρώσος πρόεδρος γνωρίζουν με ποιον συνομιλούσε ο Πριγκόζιν.
Θα πρέπει να κρίνουν εάν αυτά τα άτομα και οι οργανώσεις είναι αξιόπιστα ή εάν θα πρέπει να αντιμετωπιστούν από τη ρωσική ασφάλεια.
Το εκτεταμένο σαμποτάζ
Ο ρώσος πρόεδρος πρέπει επίσης να πατάξει το εκτεταμένο σαμποτάζ στις ρωσικές πόλεις. Δεν μπορούν να κατηγορηθούν για όλα αυτά οι Ουκρανοί. Πολλοί από τους δράστες είναι Ρώσοι και, απ’ ό,τι φαίνεται, είναι επαγγελματίες – μια θέση που δείχνει με το δάχτυλο προς όσους έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν τέτοιες επιθέσεις.
Πέρα από τις δολιοφθορές, υπήρξαν δολοφονίες επιφανών ηγετών-υποστηρικτών του Πούτιν. Ο ρώσος πρόεδρος πρέπει να συνειδητοποιήσει τώρα πια ότι βρίσκεται επίσης στη λίστα και ότι η υποστήριξη γι’ αυτές τις επιθέσεις προέρχεται κυρίως από εσωτερικές πηγές.
Η νύχτα των μεγάλων μαχαιριών ίσως λάβει χώρα σύντομα εάν ο Πούτιν θέλει να επιβιώσει ως ηγέτης της Ρωσίας.
Δεν είναι ξεκάθαρο τι θα γίνει με τον Πριγκόζιν και τον συνεργάτη του Ούτκιν. Ενώ η δύναμη της Βάγκνερ παραμένει ένα ισχυρό και χρήσιμο εργαλείο για τη Ρωσία, οι σημερινοί ηγέτες της αποτελούν σημαντικό εμπόδιο.
Αυτό που δεν συνέβη στη Ρωσία ήταν μια γενική εξέγερση και μια ανοιχτή διάσπαση του μηχανισμού ασφαλείας. Αλλά αυτό μπορεί να συμβεί, εκτός εάν ο Πούτιν ενεργήσει αποφασιστικά. Κανείς δεν γνωρίζει αν μπορεί ή αν θα το κάνει.
