Με μία γνωμοδότηση-«βόμβα» που κοινοποίησε προχθές στην κυβέρνηση, το Ελεγκτικό Συνέδριο τοποθετείται απολύτως αρνητικά στην προωθούμενη τροπολογία για τα αναδρομικά των 11 μηνών προς τους συνταξιούχους δημοσίους υπαλλήλους και απόστρατους όλων των κλάδων των Σωμάτων Ασφαλείας.
Πιο συγκεκριμένα, με τα Πρακτικά της 3ης Ειδικής Συνεδρίασης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου στις 23-9-2020 που συντάχθηκαν μετά από συζήτηση και απόφαση από την Ολομέλειά του βάσει του άρθρου 73 παρ. 2 του Συντάγματος, οι δικαστές του Ανώτατου Δημοσιονομικού Δικαστηρίου της χώρας, σε πολλά σημεία και με αυστηρή διατύπωση, προειδοποιούν την κυβέρνηση ότι:
Η κυβέρνηση επεμβαίνει σε γεννημένα περιουσιακά δικαιώματα
Η ρύθμιση της τροπολογίας είναι ασύμβατη με το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ
Το Δικαστήριό μας δεν έχει ακόμα αποφανθεί για το ύψος των αναδρομικών και τα Δώρα
Η προωθούμενη τροπολογία περί απαγόρευσης δικαστικής διεκδίκησης αναδρομικών και Δώρων και πέραν του 11μήνου είναι αντισυνταγματική
Ιδιαίτερα σκληρή τοποθέτηση και πάντα στα πλαίσια του Συντάγματος και της λειτουργίας των Ανωτάτων Δικαστηρίων, υπήρξε αυτή τού Γενικού Επίτροπου της Επικρατείας κ.Αντωνίου Νικητάκη, ενώ ιδιαιτέρως επικριτική, με επιμονή στην τήρηση του Συντάγματος και τη θεσμική ιδιαιτερότητα δημοσίων υπαλλήλων και δημοσίων λειτουργών, υπήρξε και η διατύπωση από το μέλος της Ολομέλειας κυρία Βασιλική Σοφιανού.
Χαρακτηριστικά η Γνωμοδότηση (Πρακτικά) αναφέρει ότι:
«IV.Συνέπειες των διαφορών στην νομολογία των δύο ανωτάτων δικαστηρίων ως προς το αλυσιτελές των προτεινόμενων ρυθμίσεων
13.Από την ανάλυση που προηγήθηκε καθίσταται προφανές το διαφορετικό νομολογιακό περιβάλλον εντός του οποίου κυοφορήθηκαν οι διατάξεις του άρθρου 114 του ν. 4714/2020 για τους συνταξιούχους των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης, σε σχέση με εκείνο στο οποίο, με το άρθρο 1 του προτεινόμενου σχεδίου νόμου, επιχειρείται οι ανωτέρω ρυθμίσεις να μεταφερθούν και να ισχύουν για τους συνταξιούχους του Δημοσίου και τις λοιπές εξομοιούμενες με αυτούς κατηγορίες.
Η 11η.6.2015, ημερομηνία δημοσίευσης της κατά τα ανωτέρω απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας, δεν εμφανίζεται κρίσιμη στο νομολογιακό περιβάλλον του Ελεγκτικού συνεδρίου αναφορικά με τις αξιώσεις των συνταξιούχων του Δημοσίου και των εξομοιουμένων με αυτούς από αντισυνταγματικές περικοπές.
15.Στο δε παρόν στάδιο εξέλιξης της νομολογίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, οποιαδήποτε εκ των προτέρων εκτίμηση, ως προς το εάν οι αξιώσεις των συνταξιούχων του Δημοσίου από την αντισυνταγματική περικοπή της υποπαρ. Β.3 της παρ Β του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 παραμένουν, για το χρονικό διάστημα μετά την 12η.5.2016 είναι αδύνατη.
16.Επομένως, με τα μέχρι τώρα νομολογιακά δεδομένα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, τόσο το εάν οι συνταξιούχου του Δημοσίου είχαν προσφύγει στο Δικαστήριο τούτο πριν ή μετά τη δημοσίευση της 1277/2018 απόφασης –ή, κατά μείζονα λόγο, πριν ή μετά την 10.6.2015- όσο και το εάν πρόκειται για αξιώσεις από την ως άνω περικοπή των συντάξεών τους, αναγόμενες στο προηγούμενο ή στο επιγενόμενο της δημοσίευσης του ν. 4387/2016 χρονικό διάστημα, αποβαίνουν αδιάφορα για τη δικαστική διεκδίκηση των αξιώσεων αυτών. Οι αξιώσεις αυτές δεν υπόκεινται σε άλλο χρονικό περιορισμό ει μη μόνον της παραγραφής τους.
17.Οι ουσιώδεις αυτές διαφοροποιήσεις στην αντιμετώπιση από το Ελεγκτικό Συνέδριο της ποσοστιαίας περικοπής των άνω των 1.000,00 ευρώ συντάξεων του Δημοσίου, σε σχέση με τα πορίσματα των αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας για την ίδια περικοπή των συντάξεων των συνταξιούχων των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης, επάγονται σημαντικά πρακτικά αποτελέσματα ως προς τις συνέπειες της εξεταζόμενης στην παρούσα γνωμοδοτική διαδικασία ρύθμισης.
18.Πρέπει να καταστεί απολύτως σαφές ότι, με την επιστροφή στους συνταξιούχους του Δημοσίου των ποσών που αντιστοιχούν στην περικοπή των συντάξεών τους, με βάση τις κριθείσες ως αντισυνταγματικές διατάξεις της υποπαρ. Β.3 της παρ. Β του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, και αφορούν το χρονικό διάστημα από 11.6.2015 έως 12.5.2016, ικανοποιούνται, για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ορισμένες μόνον από τις αξιώσεις των ανωτέρω απότ η διαγνωσθείσα υπό του Δικαστηρίου τούτου αντισυνταγματικότητα επιμέρους διατάξεων του νόμου αυτού.
19.Η διαπίστωση αυτή εγείρει την εξής πρόσθετη παρατήρηση: Επειδή όπως ρητώς ορίζεται στην παρ. 5 του άρθρου 1 του προτεινόμενου σχεδίου, οι εκκρεμείς, κατά τη δημοσίευση του νόμου, δίκες για αξιώσεις που υπερβαίνουν το προς επιστροφή ποσό συνεχίζονται απρόσκοπτα, είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν οι ενλόγω ρυθμίσεις θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αποσυμφόρηση του Ελεγκτικού Συνεδρίου από τις εγερθείσες ενώπιόν του δεκάδες χιλιάδων αγωγές, με αντικείμενο τις απαιτήσεις που απορρέουν από τις κριθείσες ως αντισυνταγματικές διατάξεις του ν. 4093/2012.
V.Ειδικότερες παρατηρήσεις
20.(…)
21.Από τον συνδυασμό των παρ. 4 και 5 του άρθρου 1 του προτεινόμενου σχεδίου ευθέως προκύπτει ότι, για τους συνταξιούχους του Δημοσίου που, έως τη δημοσίευση του νόμου, δεν θα έχουν ασκήσει σχετικά ένδικα βοηθήματα, με την επιστροφή των, αναγόμενων στο χρονικό διάστημα από 11.6.2015 έως 12.5.2016, ποσών της περικοπής της σύνταξής τους, κατ’εφαρμογή των αντισυνταγματικών διατάξεων της υποπαρ. Β.3 της παρ. Β του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, αποσβέννυνται οι αξιώσεις τους, για το ως άνω χρονικό διάστημα, όχι μόνον από τη συγκεκριμένη περικοπή, αλλά και από όλες ανεξαιρέτως τις περικοπές και μειώσεις των συντάξεών τους που προέβλεπε ο ν. 4093/2012. Ήτοι και εκείνες από τις ωσαύτως κριθείσες ως αντισυνταγματικές μειωτικές αναπροσαρμογές των συντάξεων των αμειβόμενων με ειδικά μισθολόγια δημοσίων λειτουργών και υπαλλήλων, για τους οποίους έγινε λόγος προηγουμένως.
22.Δοθέντος όμως ότι οι προαναφερόμενες αξιώσεις έχουν οιονεί αναγνωρισθεί δικαστικά, με τη διάγνωση, σε πρότυπες δίκες, του ανίσχυρου των διατάξεων των περιπτ. 17, 21, 27 και 28 της υποπαρ. Γ.1 της παρ. Γ του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, με βάση τις οποίες εχώρησαν οι αναπροσαρμογές, και δεν έχουν υποπέσει, όπως ήδη εκτέθηκε, σε παραγραφή, η απόσβεσή τους, ενώ παραμένουν ενεργές και χωρίς με τις προτεινόμενες διατάξεις να προβλέπεται η ικανοποίηση τους, θα μπορούσε να θέσει ζήτημα επέμβασης του νομοθέτη σε γεννημένα περιουσιακά δικαιώματα.
Και είναι μεν αληθές ότι τέτοιες επεμβάσεις εκ προοιμίου δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αποκλείονται, υπό την προϋπόθεση, ωστόσο, ότι συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος που τις επιβάλλουν και τηρείται η αρχή της αναλογικότητας. Ως εκ τούτου δικαιολογείται, σε κάθε περίπτωση, επιφύλαξη, ως προς τη συμβατότητα των επίμαχων ρυθμίσεων προς το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ.
24.Εξ άλλου, η υποπαρ. Β.8 της παρ. Β του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 προέβλεπε την ανάλογη εφαρμογή, για τις εξομοιούμενες με τους συνταξιούχους του Δημοσίου κατηγορίες, όλων των προηγούμενων υποπαραγράφων της ιδίας παραγράφου, επομένως, όχι μόνον της περικοπής της υποπαρ. Β.3, αλλά και λ.χ. της κατάργησης των συγκαταβαλλόμενων με τις συντάξεις του Δημοσίου επιδομάτων εορτών και αδείας της υποπαρ. Β.4, της μείωσης των συντάξεων των άγαμων ή διαζευγμένων θυγατέρων της υποπαρ. Β.5 κ.λπ. Εν όψει ούτων, η μνεία στην παρ. 1 του άρθρου 1 του σχεδίου νόμου, της υποπαρ. Β.9, χωρίς άλλη διευκρίνηση, για τον προσδιορισμό των προς επιστροφή ποσών, μπορεί να προκαλέσει αμφιβολίες κατά την εφαρμογή των προτεινόμενων διατάξεων, ότι δηλαδή, σε αντίθεση με τους συνταξιούχους του Δημοσίου, στους οποίους πρόκειται να επιστραφεί μόνον η περικοπή για το χρονικό διάστημα από 11.6.2015 έως 12.5.2016, της υποπαρ. Β.3, οι λοιπές διεπόμενες από το συνταξιοδοτικό καθεστώς των δημοσίων υπαλλήλων κατηγορίες δικαιούνται, για το ίδιο χρονικό διάστημα, της επιστροφής του συνόλου των, κατά την παρ. Β του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, περικοπών και μειώσεων των συντάξεών τους.
25.Όσον αφορά, τέλος, το άρθρο 2 του προτεινόμενου σχεδίου, καθόσον με αυτό αντικαθίσταται, από τότε που ίσχυσε, το αναφερόμενος την επιστροφή που δικαιούνται οι συνταξιούχων των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης άρθρο 114 του ν. 4714/2020, ούτως ώστε πλέον της ίδιας επιστροφής να τύχουν και οι συνταξιούχοι του ΝΑΤ, δεν χρήζει γνωμοδότησης από την Ολομέλεια.».
Η ΕΝYΠΕΚΚ μάλιστα σχολιάζει: «Τον λόγο τώρα έχει η κυβέρνηση!»
«Θα επιμείνει στην ψήφιση της αντισυνταγματικής ρύθμισης που κατέθεσε ή θα προωθήσει διαφορετική τροπολογία, που θα είναι πιο δίκαιη για τους συνταξιούχους μας και σύμφωνη με τις δικαστικές αποφάσεις, το Σύνταγμα και τις Διεθνείς Συμβάσεις που έχουν κυρωθεί και δεσμεύουν τη χώρα μας;»
