Εγκύκλιος του ΥΠΕΣ για την κατάργηση των δημοτικών Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου
Ενημερωτική Εγκύκλιο αναφορικά με την κατάργηση των νομικών προσώπων των δήμων εξέδωσε ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών Θ. Λιβάνιος, βάσει των διατάξεων του πρόσφατα ψηφισθέντος νόμου 5056/2023 «Αναμόρφωση του συστήματος διακυβέρνησης Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού, κατάργηση νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου δήμων, παρακολούθηση επιδόσεων τοπικής αυτοδιοίκησης, οικονομική και διοικητική διαχείριση οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, ευζωία των ζώων συντροφιάς, κατασκευή και αναβάθμιση λειτουργούντων χερσαίων συνοριακών σταθμών και λοιπές διατάξεις του Υπουργείου Εσωτερικών».
Σύμφωνα με τις διατάξεις του ανωτέρω νόμου:
➢ Καταργούνται/ λύονται αυτοδικαίως στις 31 Δεκεμβρίου 2023 τα δημοτικά Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και οι κοινωφελείς επιχειρήσεις, με την επιφύλαξη της παρ. 7 του άρθρου 27 (Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία), της παρ. 8 του άρθρου 29 (δημοτικά περιφερειακά θέατρα) και της παρ. 1 του άρθρου 52 του εν λόγω νόμου (δυνατότητα εξαίρεσης από τις καταργήσεις νομικών προσώπων των άρθρων 27 και 29, υπό τους όρους που προβλέπονται στην παρ. 1 του άρθρου 52).
➢ Καταργούνται αυτοδικαίως στις 29 Ιουνίου 2024 οι σχολικές επιτροπές των δήμων, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 28, με την επιφύλαξη της παρ. 5 του άρθρου 28 του ίδιου νόμου.
Σύμφωνα με την εγκύκλιο:
Καταργούνται αυτοδικαίως τα δημοτικά ΝΠΔΔ που συστήθηκαν με οποιονδήποτε τρόπο την 31η.12.2023 και οι αρμοδιότητές τους ασκούνται από την 1η.1.2024 από τον οικείο δήμο.
Με πράξη του Γραμματέα της οικείας αποκεντρωμένης διοίκησης που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως εντός ενός (1) μηνός από την ως άνω ημερομηνία (31 η .12.2023) διαπιστώνεται η κατάργησή τους.
Εξαιρούνται ρητώς τα Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία, ως νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου των Ο.Τ.Α. α’ βαθμού που ιδρύονται και λειτουργούν σύμφωνα με τις προβλέψεις των άρθρων 28 του ν. 2738/1999 (Α’ 180) και 244 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων. (παρ. 7 άρθρου 27 ν. 5056/2023).
Από τις διατάξεις περί κατάργησης των δημοτικών ν.π.δ.δ. δεν θίγονται:
τα Δημοτικά Ιδρύματα, ως νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, που συστήνονται με την έκδοση προεδρικού διατάγματος του Υπουργού Εσωτερικών και του καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργού, ύστερα από απόφαση του οικείου δημοτικού συμβουλίου, σύμφωνα με τις προβλέψεις των άρθρων 226 επ. του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006, όπως τροποποιήθηκε με το ν. 5056/2023),
οι Σύνδεσμοι δήμων, ως νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου των Ο.Τ.Α. Α’ βαθμού, που συστήνονται με πράξη του Γραμματέα της αποκεντρωμένης διοίκησης, η οποία δημοσιεύεται στο Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, ύστερα από απόφαση του δημοτικού συμβουλίου καθενός από τους δήμους-μέλη, σύμφωνα με τις προβλέψεις των άρθρων 245 επ. του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006),
οι Σύνδεσμοι με μέλη τους νεοσύστατους με το άρθρο 154 του ν. 4600/2019 (Α΄ 43) δήμους, που συστήθηκαν αυτοδικαίως ως ν.π.δ.δ. με τις διατάξεις του άρθρου 156 παρ. 2 του ν. 4600/2019 και λειτουργούν σύμφωνα με τα άρθρα 245 έως 250 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006).
Β. Κατάργηση δημοτικών Σχολικών Επιτροπών, βάσει των παρ. 1 και 2 του άρθρου 28 του ν. 5056/2023:
Τα ανωτέρω δημοτικά ν.π.δ.δ. της παρ. 2 του άρθρου 103 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87) καταργούνται αυτοδικαίως την 29η.6.2024 και οι αρμοδιότητές τους ασκούνται από την 30η.6.2024 από τον οικείο δήμο.
Με πράξη του Γραμματέα της οικείας αποκεντρωμένης διοίκησης που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως εντός ενός (1) μηνός από την ως άνω ημερομηνία (29η.06.2024) διαπιστώνεται η κατάργησή τους (δεύτερο εδάφιο παρ. 1 άρθρου 27 σε συνδυασμό με την παρ. 2 άρθρου 28 ν. 5056/2023).
Γ. Λύση δημοτικών κοινωφελών επιχειρήσεων βάσει της παρ. 1 του άρθρου 29 του ν. 5056/2023:
Με βάση τα οριζόμενα στο προαναφερόμενο άρθρο, οι δημοτικές κοινωφελείς επιχειρήσεις της περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 252 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006) και της παρ. 1 του άρθρου 156 του ν. 4600/2019 (Α΄ 43) λύονται αυτοδικαίως την 31η.12.2023, κατά παρέκκλιση των διατάξεων περί λύσης ή και εκκαθάρισης, και οι αρμοδιότητές τους ασκούνται από την 1η.1.2024 από τον οικείο δήμο.
Με πράξη του Γραμματέα της οικείας αποκεντρωμένης διοίκησης που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως εντός ενός (1) μηνός από την ως άνω ημερομηνία (31η .12.2023) διαπιστώνεται η λύση τους (δεύτερο εδάφιο παρ. 1 άρθρου 29 ν. 5056/2023).
Διατήρηση Δημοτικών Περιφερειακών Θεάτρων (ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.): Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με την παρ. 8 του άρθρου 29 του ν. 5056/2023, τα δημοτικά περιφερειακά θέατρα (ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.) που λειτουργούν ως δημοτικές κοινωφελείς επιχειρήσεις, εξαιρούνται από τις διατάξεις περί αυτοδίκαιης λύσης του άρθρου 29 του ν. 5056/2023.
Σε συνάφεια με τα προαναφερόμενα, με βάση τα οριζόμενα στο άρθρο 31 του ν. 5056/2023, επισημαίνεται ότι στο εξής δεν επιτρέπεται η ίδρυση νομικών προσώπων από Ο.Τ.Α. α’ βαθμού τα οποία συστήνονται σύμφωνα με το άρθρο 103 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87), καθώς και με τα άρθρα 239, 243 και 254 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2003), δηλαδή δεν επιτρέπεται η σύσταση δημοτικών ν.π.δ.δ., σχολικών επιτροπών και κοινωφελών επιχειρήσεων.
Περαιτέρω, εφιστάται η προσοχή σας στις διατάξεις του νέου νόμου που δίνουν τη δυνατότητα στους Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού να διατηρήσουν, κατ’ εξαίρεση των προαναφερόμενων αυτοδίκαιων καταργήσεων/λύσεων, νομικά τους πρόσωπα ύστερα από απόφασή τους και με την έκδοση προβλεπόμενης στο νόμο σχετικής πράξης.
Πιο συγκεκριμένα:
➢ Διατήρηση ν.π.δ.δ. και κοινωφελών επιχειρήσεων: Βάσει της εξουσιοδοτικής διάταξης της παρ. 1 του άρθρου 52 του ν. 5056/2023, προβλέπεται η έκδοση απόφασης του Υπουργού Εσωτερικών με την οποία δύναται να εξαιρεθούν από την κατάργηση των άρθρων 27 και 29, ν.π.δ.δ. και κοινωφελείς επιχειρήσεις, των οποίων η δραστηριότητα από πλευράς εξειδικευμένου αντικειμένου, απόδοσης έργου και ευρύτερης αναγνώρισης δικαιολογεί την ανωτέρω εξαίρεση. Για την έκδοση της ανωτέρω απόφασης, απαιτείται αίτηση του οικείου δημοτικού συμβουλίου που υποβάλλεται αποκλειστικά έως την 15η.11.2023 στο Υπουργείο Εσωτερικών και συνοδεύεται από τεκμηριωμένη αιτιολόγηση με ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία ως προς τη διαπίστωση της πλήρωσης της ανωτέρω προϋπόθεσης (άσκηση δραστηριότητας του νομικού προσώπου με εξειδικευμένο αντικείμενο, αξιοσημείωτη/μακρόχρονη απόδοση έργου και ευρύτερη αναγνώριση). Επισημαίνεται δε ότι η εν λόγω απόφαση (αίτηση) του οικείου δημοτικού συμβούλιου δεν υπόκειται στους περιορισμούς της παρ. 5 του άρθρου 65 του ν. 3852/2010, όπως συμπληρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4257/2014 (Α’ 93), και δεν εμπίπτει στον έλεγχο νομιμότητας του άρθρου 225 του ν. 3852/2010.
➢ Διατήρηση Σχολικών Επιτροπών: Σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 5 του άρθρου 28 του ν. 5056/2023, «5. Με διαπιστωτική πράξη του Γραμματέα της οικείας αποκεντρωμένης διοίκησης, ύστερα από απόφαση του οικείου δημοτικού συμβουλίου, η οποία λαμβάνεται έως τις 31.3.2024, μπορούν να εξαιρούνται από την εφαρμογή του παρόντος σχολικές επιτροπές σε δήμους στους οποίους λειτουργούν συνολικά περισσότερες από εκατό (100) σχολικές μονάδες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης».
Διευκρινίσεις αναφορικά με ειδικότερα ζητήματα που αφορούν στην κατάργηση των δημοτικών ν.π.δ.δ.. θα παρασχεθούν με διαφορετικές εγκυκλίους.
Δημόσιο-επιλογή διοικήσεων: 9 ερωτήσεις και απαντήσεις από το ΥΠΕΣ
Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκε το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών για το νέο πλαίσιο επιλογής διοικήσεων των φορέων του δημοσίου και ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς τους. Η διαβούλευση θα ολοκληρωθεί την Τρίτη 24 Οκτωβρίου.
Μετά από δημοσιεύματα και αναφορές ότι η κυβέρνηση «πουλάει» αξιοκρατία στους διορισμούς διοικητών που τελικά… θα διαλέγει ο υπουργός, το ΥΠΕΣ, προχώρησε σε εννέα ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικές με το νομοσχέδιο:
Δείτε τι αναφέρει:
Ποιους οργανισμούς αφορά το νέο νομοσχέδιο επιλογής διοικήσεων φορέων του Δημοσίου;
Πρόκειται για νομοσχέδιο με το οποίο θεσμοθετείται ένα νέο, ευέλικτο και πιο στοχευμένο σύστημα επιλογής και αξιολόγησης των διοικήσεων των φορέων του Δημοσίου Τομέα. Το νομοσχέδιο αφορά περισσότερες από 600 θέσεις Προέδρων, Αντιπροέδρων, Διοικητών, Αναπληρωτών Διοικητών, Υποδιοικητών, Διευθύνοντων και Εντεταλμένων Συμβούλων σε φορείς του Δημοσίου Τομέα (Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου για τα οποία η επιλογή των διοικήσεων ανήκει στην Κυβέρνηση).
Συμπεριλαμβάνονται:
νομικά πρόσωπα των οποίων οι αρμοδιότητες εκτείνονται σε όλη την επικράτεια (π.χ. Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης),
νομικά πρόσωπα των οποίων οι αρμοδιότητες έχουν όλως ειδικό χαρακτήρα ή εκτείνονται σε συγκεκριμένη περιοχή της χώρας (π.χ. δημόσιες βιβλιοθήκες, αθλητικά κέντρα), και
τα νοσοκομεία.
Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι του νομοσχεδίου;
Η αναβάθμιση των απαιτήσεων για κάθε θέση, ώστε τα στελέχη που θα επιλέγονται να έχουν αυξημένα προσόντα και ικανότητες.
Η ενίσχυση της αξιοκρατίας και της διαφάνειας.
Η αποτελεσματικότητα του συστήματος μέσω της επιτάχυνσης των διαδικασιών.
Η αξιολόγηση των διοικήσεων, ώστε αν επιτυγχάνουν τους στόχους τους να ανταμείβονται οικονομικά, και αν δεν τους επιτυγχάνουν, να αντικαθίστανται.
Ποια είναι τα ελάχιστα (on-off) κριτήρια για συμμετοχή στη διαδικασία επιλογής;
Όλοι οι υποψήφιοι πρέπει να κατέχουν υποχρεωτικά πτυχίο ανώτατης εκπαίδευσης, πολύ καλή ή καλή, κατά περίπτωση, γνώση ξένης γλώσσας και 10 έτη εργασιακής εμπειρίας (8 έτη για νοσοκομεία με 400 ή λιγότερες κλίνες και 6 έτη για φορείς τοπικής εμβέλειας ή όλως ειδικού χαρακτήρα). Επίσης, πρέπει να υπάρχει συνάφεια ενός πτυχίου τους ή/και (κατά περίπτωση) 5 ετών εργασιακής εμπειρίας τους προς το αντικείμενο της θέσης ή την άσκηση διοίκησης (3 ετών για φορείς τοπικής εμβέλειας ή όλως ειδικού χαρακτήρα). Παράλληλα, διεξάγεται τεστ δεξιοτήτων των υποψηφίων για ορισμένες ομάδες φορέων με άμεσα και αξιόπιστα αποτελέσματα, κατά τα διεθνή πρότυπα, διασφαλίζοντας την καταλληλότητα των υποψηφίων για τις προκηρυσσόμενες θέσεις.
Με ποιον τρόπο θα γίνεται η επιλογή στελεχών;
Έκδοση πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος από το εποπτεύον Υπουργείο, κατόπιν ελέγχου του ΑΣΕΠ.
Για νομικά πρόσωπα των οποίων οι αρμοδιότητες εκτείνονται σε όλη την επικράτεια, τις Υγειονομικές Περιφέρειες και τα νοσοκομεία, διεξαγωγή γραπτής δοκιμασίας διακρίβωσης των δεξιοτήτων των υποψηφίων με ηλεκτρονικό τρόπο (π.χ. ερωτήσεις επί παραγωγικού συλλογισμού). Η γραπτή δοκιμασία, η οποία θεσμοθετείται για πρώτη φορά οριζοντίως στον Δημόσιο Τομέα, θα διενεργείται από το ΑΣΕΠ σε συνεργασία με φορείς του δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα.
Μοριοδότηση των τυπικών προσόντων και της εργασιακής εμπειρίας των επιλέξιμων υποψηφίων, με προσαύξηση της βαθμολογίας της γραπτής δοκιμασίας.
Κλήση σε δομημένη συνέντευξη από την αρμόδια Επιτροπή Επιλογής Στελεχών των 7 πρώτων υποψηφίων για κάθε θέση.
Κατάρτιση πίνακα των τριών επικρατέστερων υποψηφίων από την αρμόδια Επιτροπή Επιλογής Στελεχών & επιλογή ενός εκ των τριών από τον αρμόδιο Υπουργό (ή τους αρμόδιους Υπουργούς ή το Υπουργικό Συμβούλιο, κατά λόγο αρμοδιότητας).
Τι είναι τα τεστ δεξιοτήτων και προσωπικότητας; Πού αλλού εφαρμόζονται;
Τα τεστ δεξιοτήτων αξιολογούν ικανότητες και προσόντα που δεν σχετίζονται με συγκεκριμένες γνώσεις και άρα δεν μπορούν να συνυπολογιστούν με τη μοριοδότηση των τυπικών προσόντων. Για παράδειγμα, ελέγχουν την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, ανάλυσης πληροφοριών, την αντίληψη των υποψηφίων για τους εαυτούς τους, τη διαχείριση συναισθημάτων, την ομαδικότητα. Τα τεστ αυτά χρησιμοποιούνται ευρέως στον δημόσιο τομέα σε άλλες χώρες, και στον ιδιωτικό τομέα και στη χώρα μας. Ενδεικτικές ερωτήσεις των τεστ αυτών θα δοθούν στη δημοσιότητα για την προετοιμασία των υποψηφίων.
Πώς ενισχύεται η αξιοκρατία και η διαφάνεια;
Το ΑΣΕΠ ενισχύει το αδιάβλητο της διαδικασίας. Μέλη του ΑΣΕΠ προεδρεύουν των Επιτροπών Επιλογής Στελεχών για φορείς πανελλαδικής εμβέλειας και νοσοκομεία, ενώ για τους υπόλοιπους φορείς διεξάγεται δειγματοληπτικός έλεγχος από το ΑΣΕΠ. Επιπλέον, θεσμοθετούνται κοινές διαδικασίες επιλογής ανά ομάδα φορέων του Δημοσίου Τομέα με δίκαια και διαφανή κριτήρια. Παράλληλα, αυξάνεται η διάρκεια της θητείας των διοικήσεων από 3 σε 4 έτη, ώστε να έχουν ικανότερο χρόνο για την ολοκλήρωση του έργου τους.
Πώς γίνεται πιο γρήγορο και αποτελεσματικό το σύστημα;
Ενδεικτικά:
Συγκροτούνται ταυτόχρονα πολλαπλές Επιτροπές Επιλογής Στελεχών οι οποίες θα λειτουργούν παράλληλα, αντί για μία Επιτροπή Επιλογής για το σύνολο των φορέων.
Προβλέπεται η δυνατότητα ομαδοποίησης των προκηρύξεων, π.χ. μία προκήρυξη για 120 θέσεις διοικητών νοσοκομείων αντί για 120 ξεχωριστές προκηρύξεις.
Προβλέπονται συγκεκριμένες αποκλειστικές προθεσμίες για την έκδοση προσκλήσεων, για την υποβολή και εκδίκαση ενστάσεων.
Μόνο οι πρώτοι 7 υποψήφιοι στη σειρά κατάταξης καλούνται για συνέντευξη, και όχι όλοι οι υποψήφιοι, μειώνοντας σημαντικά τον χρόνο που απαιτείται για την πλήρωση των θέσεων.
Θα πραγματοποιείται αξιολόγηση των διοικήσεων;
Ναι. Θεσπίζονται ετήσια σχέδια δράσης για κάθε φορέα, τα οποία περιλαμβάνουν προγραμματισμό δράσεων και ποιοτικούς και ποσοτικούς στόχους με συγκεκριμένους δείκτες απόδοσης. Οι διοικήσεις των φορέων υπογράφουν συμβόλαια απόδοσης με τον αρμόδιο Υπουργό από την αρχή της θητείας τους και αξιολογούνται σε ετήσια βάση, με δυνατότητα οικονομικής επιβράβευσης (bonus παραγωγικότητας) ή άμεσης λήξης της θητείας ανάλογα με την επίτευξη ή μη των τεθέντων στόχων, διασφαλίζοντας τη λογοδοσία.
Ποια είναι τα οφέλη για τους πολίτες;
Οι διοικήσεις φορέων θα είναι υψηλότερης ποιότητας και θα έχουν περισσότερες δυνατότητες. Σε συνδυασμό με την αυξημένη διαφάνεια και αντικειμενικότητα στην επιλογή των διοικήσεων και τη συνεχή αξιολόγησή τους, οι πολίτες θα απολαμβάνουν καλύτερες δημόσιες υπηρεσίες και ταχύτερη εξυπηρέτηση.
