Επάρκεια σε… πανάκριβα τρόφιμα: Το κυβερνητικό σχέδιο για ελλείψεις στην αγορά – Νέος κύκλος ανατιμήσεων από Απρίλιο
Καθησυχαστική εμφανίζεται η κυβέρνηση σε ότι αφορά τυχόν ελλείψεις σε επάρκεια προϊόντων στη χώρα μας στο ενδεχόμενο μιας παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης και λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Ομαλή η ροή της αγοράς – Καθησυχαστική η κυβέρνηση
Αυτό ήταν το μήνυμα τόσο του κυβερνητικού εκπροσώπου Γιάννη Οικονόμου κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών αλλά και του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης μετά τη διυπουργική σύσκεψη στο μέγαρο Μαξίμου υπό την προεδρία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη όπου εξετάσθηκε η λειτουργία της αγοράς, η επισιτιστική επάρκεια της χώρας, τα διεθνή δεδομένα στο εμπόριο αγροτικών προϊόντων, τα εφόδια και η ενέργεια και πώς επηρεάζουν το κόστος παραγωγής.
Σύμφωνα με την κυβέρνηση υπάρχει ομαλή ροή της αγοράς και λειτουργίας των παραγόντων της εφοδιαστικής αλυσίδας. Ενώ από την καθημερινή επαφή των αρμοδίων υπουργών με τους παράγοντες της αγοράς επιβεβαιώνεται η απόλυτη επάρκεια αγαθών.
Ειδικότερα τώρα, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης επισημαίνει ότι για το ηλιέλαιο επιβεβαιώθηκε και για αυτό το προϊόν η ομαλή λειτουργία της αγοράς. Όσον αφορά στην εισαγωγή δημητριακών, όπου υπάρχει έντονη ανησυχία από τους πολίτες στη χώρας μας, η κυβέρνηση επισημαίνει ότι «η Ουκρανία δεν συγκαταλέγεται στους βασικούς προμηθευτές και ο εφοδιασμός της αγοράς από τους βασικούς προμηθευτές συνεχίζεται απρόσκοπτα».
«Προληπτική» η καταγραφή των αποθεμάτων
Υπενθυμίζεται ότι προ ημερών αποφασίστηκε η καταγραφή των αποθεμάτων σε εφτά κατηγορίες προϊόντων και συγκεκριμένα οι εταιρείες σε όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας θα πρέπει να υποβάλουν τα αποθέματα που έχουν σε:
• πρώτες ύλες για την παραγωγή λιπασμάτων
• λιπάσματα,
• ζωοτροφές,
• ωμά δημητριακά παντός είδους και ιδίως σιτάρι ή σιμιγδάλι, κριθάρι, βρώμη, καλαμπόκι, εδώδιμο φαγόπυρο,
• άλευρα και ιδίως αλεύρια σιταριού ή σιμιγδαλιού και αλεύρια δημητριακών
• ηλίανθο και
• φυτικά έλαια εκτός από το ελαιόλαδο και ιδίως ηλιέλαιο, φοινικέλαιο και αραβοσιτέλαιο.
Δικλείδα για αποτροπή της αισχροκέρδειας
Από την πλευρά της κυβέρνησης μιλούν για «προληπτικό πλαφόν» και πως ο εφοδιασμός παραμένει επαρκής. Σύμφωνα δε, με τον κ. Γεωργαντά «πάντα υπάρχει η δυνατότητα αύξησης εγχώριας παραγωγής, ενώ η βελτίωση της κατανομής μεταξύ χρήσης βιοκαυσίμου και οικιακής χρήσης μπορεί να βοηθήσει περαιτέρω στην αύξηση των διαθεσίμων ποσοτήτων για κατανάλωση.
«Στη χώρα μας δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή κάποιο σοβαρό πρόβλημα επάρκειας βασικών αγαθών» υπογράμμισε ο κ. Οικονόμου επαναλαμβάνοντας ότι «δεν έχουμε αυτή την ώρα κάποια στοιχεία για να μας ανησυχούν ιδιαίτερα», ενώ σε ότι αφορά την προληπτική καταγραφή κεντρικά για τα αποθέματα της χώρας, σημείωσε ότι «το μέτρο αυτό αποτελεί και μία πρόσθετη δικλείδα για την αποτροπή φαινομένων κερδοσκοπίας».
Στις αποφάσεις που ελήφθησαν στην κυβερνητική σύσκεψη είναι και η εντατικοποίηση των ελέγχων για την αντιμετώπιση αθέμιτων εμπορικών πρακτικών και πιθανών φαινομένων κερδοσκοπίας.
Ο πρωτογενής τομέας
Όπως αναφέρει το αρμόδιο υπουργείο «η κυβέρνηση αναλύει συνεχώς τα νέα δεδομένα και την επικαιροποίηση της εργαλειοθήκης όπως προτείνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία συνεχώς αξιολογείται ως βάση για τις παρεμβάσεις που θα ακολουθήσουν.
»Ο πρωτογενής τομέας θα συνεχίσει να έχει την απόλυτη στήριξη της κυβέρνησης, καθώς επηρεάζεται άμεσα από την ενεργειακή και γεωπολιτική κρίση και ο οποίος αποτελεί ευαίσθητο δομικό πυλώνα ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Για το λόγο αυτό αξιοποιούνται όλα τα διαθέσιμα εργαλεία εντός του πλαισίου της ΕΕ και των αντοχών της ελληνικής οικονομίας».
Επελαύνει η ακρίβεια
Ανησυχία πάντως υπάρχει και από την αντιπολίτευση η οποία ζητάει λήψη μέτρων και κυρίως εστιάζει στο ζήτημα της ακρίβειας και όχι αποκλειστικά στο ζήτημα της επάρκειας σε ποσότητες αγαθών.
Η ακρίβεια άλλωστε επελαύνει και οι συνεχείς ανατιμήσεις οδηγούν σε «καπέλο» ως και 60% από τον Οκτώβριο στις τιμές βασικών αγαθών. Σύμφωνα με εμπορικός διευθυντή αλυσίδας σούπερ μάρκετ σε δήλωσή του στο euro2day.gr «η τιμή στο φρέσκο γάλα έχει αυξηθεί από το περασμένο φθινόπωρο 15 έως 17 λεπτά, στο ελαιόλαδο έχει ανατιμηθεί 10 ευρώ η συσκευασία των 5 λίτρων, τα ζυμαρικά έχουν αυξηθεί 50% και η ζάχαρη έχει πάρει από τον Οκτώβριο αύξηση 60% στην τιμή».
Μάλιστα αναμένεται νέος κύκλος αυξήσεων από τις αρχές Απριλίου. Πέραν μιας σειράς προϊόντων από τα άλευρα, τα όσπρια και το ρύζι, το κρέας και το κοτόπουλο, όπου οι σταθμισμένες ανατιμήσεις στα ράφια των σούπερ μάρκετ είναι της τάξης του 8-10%, χαρακτηριστικό του τι συμβαίνει στην αγορά είναι το παράδειγμα του ψωμιού.
Η τιμή ενός κιλού ψωμιού του οποίου σε κάποιες γνωστές αλυσίδες έχει πάει πάνω από τα 5 ευρώ. Στον φούρνο, μια φραντζόλα ψωμί πωλείται σήμερα 1,20 ευρώ από 0,80 ευρώ που ήταν πριν από λίγες εβδομάδες.
Νέο όχι σε μείωση ΦΠΑ και Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης
Πάντως ο κυβερνητικός εκπρόσωπος επανέλαβε τη θέση της κυβέρνησης κατά της μείωσης του ΦΠΑ και του ειδικού φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα και άλλα βασικά αγαθά τονίζοντας ότι η κυβέρνηση θα συνεχίσει να λαμβάνει το μίγμα των μέτρων που έχει θέσει σε εφαρμογή από το Σεπτέμβριο προκειμένου να μετριάσει τις επιπτώσεις της ακρίβειας χωρίς να θέσει σε κίνδυνο τα δημοσιονομικά της χώρας.
Μάλιστα για το θέμα αυτό συνεχίζεται η αντιπαράθεση με τον ΣΥΡΙΖΑ. «Η κυβέρνηση επιδοτεί τα καρτέλ, αντί να χτυπήσει την ακρίβεια στον πυρήνα της», δήλωσε ο γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Τζανακόπουλος με αιχμή το ενεργειακό κόστος το οποίο συμπαρασύρει και τις τιμές άλλων αγαθών λόγω της αύξησης του κόστους παραγωγής.
«Αυτή τη στιγμή έχουμε την υψηλότερη χονδρεμπορική τιμή ρεύματος σε ολόκληρη την Ευρώπη» είπε ο κ. Τζανακόπουλος και προσέθεσε ότι η «η κυβέρνηση, αντί να προχωρήσει στην καταπολέμηση της αποδεδειγμένης αισχροκέρδειας και στην αναδρομική φορολόγηση των υπερκερδών των εταιρειών ενέργειας, στηρίζει τα καρτέλ».
Ο γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ σημείωσε ότι «θα έπρεπε ήδη να υπάρχει νόμος που να προβλέπει τη φορολόγηση αυτών των υπερκερδών, δηλαδή του ποσού που κερδίζουν οι εταιρείες πάνω από το περσινό ποσοστό κέρδους και να γίνει επιστροφή των χρημάτων που θα προκύψουν στους καταναλωτές». Αντίθετα, συνέχισε, «η κυβέρνηση λέει ότι πρώτα θα αναζητήσει αν υπάρχουν υπερκέρδη, τη στιγμή που οι εταιρείες καταγράφουν τέτοια υπερκέρδη ύψους 1,7 δισ. ευρώ. Αυτό προκύπτει από τη σύγκριση των τιμών της μεγαβατώρας, πέρσι με φέτος».
Κατάρτιση σχεδίου για την επάρκεια τροφίμων και πάταξη της αισχροκέρδειας
Το ΚΙΝΑΛ ζητάει ουσιαστικά την κατάρτιση σχεδίου για την τυχόν αντιμετώπιση κρίσης τροφίμων αλλά και πάταξης της αισχροκέρδειας. «Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να μαίνεται, προκαλώντας πολλαπλές αναταράξεις στις διεθνείς αγορές τροφίμων, με συνέπεια να διαμορφώνονται ακόμη και συνθήκες πιθανής παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης με διακοπές στην αλυσίδα προμήθειας τροφίμων και αυξήσεις στις τιμές προϊόντων, η λήψη μέτρων κρίνεται αναγκαία» επισημαίνει η Χαριλάου Τρικούπη ενώ προσθέτει:
«Ενώ ήδη οι κυβερνήσεις των κρατών μελών της ΕΕ καταρτίζουν σχέδια για την αντιμετώπιση της κρίσης τροφίμων, η Κυβέρνηση της ΝΔ δεν φαίνεται να κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση παρά τις δραματικές προειδοποιήσεις για τις διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας. Ορισμένες μάλιστα από τις προμηθεύτριες χώρες της Ελλάδας, όπως η Βουλγαρία, αποφάσισαν ήδη να ελέγξουν τις εξαγωγές σιταριού και καλαμποκιού, διότι θέλουν να αυξήσουν τα δικά τους αποθέματα, ενόψει των ορατών κινδύνων. Η Κυβέρνηση και ο αρμόδιος Υπουργός οφείλουν να απαντήσουν αν υπάρχει επάρκεια γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, ώστε να μην προκληθεί έλλειψη στην αγορά, αισχροκέρδεια και πανικός στους πολίτες. Παράλληλα, καλούνται να δηλώσουν τι μέτρα προτίθενται να λάβουν, ώστε να θωρακιστεί η χώρα απέναντι στο ενδεχόμενο επισιτιστικής κρίσης».
Υπάρχει επάρκεια σε γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα;
Μάλιστα σε επίκαιρη ερώτησή του στη Βουλή προς τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης ο βουλευτής του ΚΙΝΑΛ Χάρης Καστανίδης υπενθυμίζει τη δραματική προειδοποίηση του επικεφαλής του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος για «κόλαση» στις διεθνείς αγορές τροφίμων από τις εξελίξεις στην Ουκρανία αν δεν ληφθούν μέτρα.
«Ρωσία και Ουκρανία είναι από τους μεγαλύτερους παραγωγούς και προμηθευτές σιτηρών στον κόσμο. Μαζί παρέχουν το 19% της παγκόσμιας προσφοράς κριθαριού, το 14% του σιταριού και το 4% του αραβοσίτου, που αποτελούν περισσότερο από το 1/3 των παγκόσμιων εξαγωγών σιτηρών. Είναι επίσης, κύριοι προμηθευτές ελαιοκράμβης και αντιπροσωπεύουν το 52% της παγκόσμιας εξαγωγικής αγοράς ηλιελαίου, ενώ η Ρωσία είναι ο κύριος παραγωγός λιπασμάτων. Οι διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας και της υλικοτεχνικής υποστήριξης στην παραγωγή σιτηρών και ελαιούχων σπόρων της Ουκρανίας και της Ρωσίας, καθώς και οι περιορισμοί στις εξαγωγές της Ρωσίας θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην επισιτιστική ασφάλεια. Πολλές χώρες της Ευρώπης και της Κεντρικής Ασίας βασίζονται στη Ρωσία για πάνω από το 50% της προσφοράς λιπασμάτων τους και οι ελλείψεις εκεί θα μπορούσαν να επεκταθούν μέχρι το επόμενο έτος».
«Είναι γνωστό, ότι οι τιμές των τροφίμων, που ήδη βρίσκονται σε άνοδο από το δεύτερο εξάμηνο του 2020, έφτασαν στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών τον Φεβρουάριο του 2022, λόγω της υψηλής ζήτησης, του κόστους εισροών και του κόστους μεταφοράς» συνεχίζει ο κ. Καστανίδης και συμπληρώνει:
«Οι παγκόσμιες τιμές του σιταριού και του κριθαριού, αυξήθηκαν 31% κατά τη διάρκεια του 2021 και οι τιμές του κραμβέλαιου και του ηλιελαίου αυξήθηκαν περισσότερο από 60%, ενώ η υψηλή ζήτηση και οι ασταθείς τιμές του φυσικού αερίου έχουν επίσης αυξήσει το κόστος των λιπασμάτων. Ο πόλεμος εκ των πραγμάτων, θα περιορίσει τις γεωργικές δραστηριότητες αυτών των δύο μεγάλων εξαγωγέων βασικών εμπορευμάτων με αποτέλεσμα την κλιμάκωση της επισιτιστικής ανασφάλειας παγκοσμίως, όταν οι διεθνείς τιμές των τροφίμων και των εισροών είναι ήδη υψηλές και ασταθείς. Κανένας δε αυτή την στιγμή δεν γνωρίζει το μέγεθος της καταστροφής των αποθεμάτων, των υποδομών και των αγρών στις χώρες που πλήττονται από τον πόλεμο και πόσο διάστημα θα χρειαστεί, εφόσον τελειώσει ο πόλεμος, να αποκατασταθεί η ομαλότητα τροφοδοσίας προϊόντων από τις πληγείσες χώρες.
»Η Ελλάδα έχει ετησίως ανάγκες σε μαλακό σιτάρι περίπου 900.000 τόνους εκ των οποίων οι 350.000 τόνοι εισάγονται από τη Ρωσία, Ουκρανία και Μολδαβία. Επίσης, παράγει μόλις το 10% των ετήσιων αναγκών της, ενώ οι υπόλοιπες ποσότητες εισάγονται από Ρουμανία, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Σερβία κ.ά.. Σε ό,τι αφορά το καλαμπόκιη εγχώρια παραγωγή ανέρχεται σε περίπου1,13 εκατομ. Τόνους, ενώ εισάγει περίπου 380.000 τόνους από τη Βουλγαρία. Τις υπόλοιπες ανάγκες καλύπτει με εισαγωγές από Ρουμανία, Σερβία κ.ά.. Μόνο στο σκληρό σιτάρι είναι η χώρα μας πλεονασματική και εξάγει προς τρίτες χώρες».
Στο πλαίσιο αυτό ο Χάρης Καστανίδης ρωτάει τον κ. Γεωργαντά τι μέτρα θα ληφθούν για την προστασία της χώρας από ενδεχόμενη επισιτιστική κρίση και ρωτάει ακόμα αν «υπάρχει επάρκεια γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, ώστε να μην προκληθεί έλλειψη στην αγορά, αισχροκέρδεια και πανικός στους πολίτες;».
Μέτρα να μην πληρώσει ο λαός τα σπασμένα της ακρίβειας και του πολέμου
Μέτρα ζητάει και το ΚΚΕ κατηγορώντας την κυβέρνηση ότι λαμβάνει αποφάσεις με κριτήριο την κερδοφορία των εμποροβιομηχάνων και φορτώνει τα σπασμένα της ακρίβειας και του πολέμου στον λαό.
Σε σχόλιο του το Γραφείου Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ για την κυβερνητική σύσκεψη σχετικά με «την επισιτιστική επάρκεια» σημειώνει:
«Οι «ράγες» της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής της ΕΕ, στις οποίες κινούνται διαχρονικά όλες οι κυβερνήσεις, έχουν οδηγήσει στην υπονόμευση των παραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας για διατροφική επάρκεια σε μια σειρά από απαραίτητα προϊόντα (π.χ. μαλακό σιτάρι, ζωοτροφές, ζάχαρη, κρέας, γάλα κ.λπ.), που έγινε εμφανής ακόμα περισσότερο τώρα, στις συνθήκες του ιμπεριαλιστικού πολέμου στην Ουκρανία.
»Οι δηλώσεις του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, μετά τη διυπουργική σύσκεψη, αναδεικνύουν το γεγονός ότι μοναδικό κριτήριο της κυβέρνησης είναι η λειτουργία της αγοράς, ώστε να συνεχίζεται αδιατάρακτα η κερδοφορία εμποροβιομηχάνων και εισαγωγέων.
»Συνεχίζεται ο εμπαιγμός του λαού που στενάζει από την ακρίβεια. Απαιτούνται άμεσα μέτρα για να μην πληρώσουν οι εργαζόμενοι τα σπασμένα της ακρίβειας και του πολέμου:
Επιτάξεις και κρατικοποιήσεις
-Επίταξη των αποθεμάτων και των εισαγωγών σε είδη διατροφής και ζωοτροφές όπου καταγράφεται έλλειμμα και διάθεσή τους στην κατανάλωση και στην κτηνοτροφία χωρίς χονδρεμπορικό και βιομηχανικό κέρδος.
-Πλαφόν στις τιμές λιανικής στα βασικά είδη διατροφής.
-Κατάργηση του ΦΠΑ στα βασικά είδη πλατιάς λαϊκής κατανάλωσης.
-Να κρατικοποιηθεί και να στηριχθεί η Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων (ΒΦΛ) για παραγωγή και διάθεση φθηνών λιπασμάτων στους αγρότες.
-Να σταματήσει η παραγωγή βιοντίζελ από φυτικά έλαια.
-Να απαγορευτούν οι εξαγωγές στα προϊόντα στα οποία η παραγωγή είναι ελλειμματική.
-Να στηριχθούν οι καλλιέργειες εαρινών σιτηρών και ηλίανθου και η κτηνοτροφική παραγωγή.
-Μέτρα για τη μείωση του κόστους παραγωγής των αγροτών (πχ αφορολόγητο πετρέλαιο, κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής στο ρεύμα) και κατοχύρωση κατώτερων εγγυημένων τιμών που να τους εξασφαλίζουν εισόδημα επιβίωσης».
