Λέσχη ανάγνωσης δημοτικής βιβλιοθήκης Ηρακλείου Αττικής
Στην έκτη κατά σειρά συνάντησή τους, τα μέλη της Λέσχης Ανάγνωσης της Βιβλιοθήκης του Δήμου Ηρακλείου Αττικής συζήτησαν για το μυθιστόρημα Η ανταρσία των αγγέλων του Γάλλου νομπελίστα (1921) συγγραφέα Ανατόλ Φρανς (1944-1924), που εκδόθηκε το 1914 κι ενώ η απειλή ενός παγκόσμιου πολέμου πλανόταν πάνω από την Ευρώπη.
Γιος βιβλιοπώλη, μεγαλωμένος ανάμεσα στα βιβλία, και αργότερα βιβλιοθηκάριος στη Γερουσία, ο Ανατόλ Φρανς μεταφέρει στο χαρτί την αγάπη του για το βιβλίο, τη μάθηση και την έρευνα, και καθιστά τη βιβλιοθήκη του μυθιστορήματος του αφετηρία και επίκεντρο του μυστηρίου και σημείο αναφοράς στην εξέλιξη της πλοκής.
Το μυθιστόρημα και τα πρόσωπα, που πλαισιώνουν τη δράση, αντανακλούν τις ιδέες και τη σκέψη του δημιουργού τους, τις ιδέες της εποχής του κι άλλων παλιότερων.
Άνθρωποι και άγγελοι με ανθρώπινη μορφή μπλέκονται σ’ ένα μεταφυσικό παιγνίδι, ο Εωσφόρος και η στρατιά του αποτελούμενη από αντάρτες αγγέλους ρίχνονται στη μάχη για την ανατροπή του Θεού και την κυριαρχία του Ουρανού, ενώ άλλοι έκπτωτοι άγγελοι ανησυχούν για τη ζωή επί της γης, για την ανθρώπινη μοίρα.
Αλληγορικό και διαποτισμένο από μια ιδιαίτερη ειρωνεία, ίδιον της γραφής του Ανατόλ Φρανς, το έργο αποτελεί κοινωνική και πολιτική κριτική της εποχής του και των ηθών της, σάτιρα της θρησκείας, της εκκλησίας και του κλήρου, σάτιρα της τυραννίας και της αδικίας. Οπαδός της δαρβινικής θεωρίας για την καταγωγή και εξέλιξη των ειδών, ειρηνιστής και βαθιά ανθρωπιστής, ο Aνατόλ Φρανς δέχεται τη δυστυχία της ανθρώπινης φύσης, πηγή ωστόσο γνώσης και σοφίας για τον άνθρωπο και αντιμετωπίζει το χριστιανισμό και τις πρακτικές του με αυστηρή κριτική ματιά.
Στο έργο του διαφαίνονται μεταξύ άλλων:
ο θαυμασμός του για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, η αγάπη του για την ελληνική μυθολογία και γενικότερα για τους μύθους.
ο επηρεασμός του από το Γνωστικισμό, αφού στο έργο γίνεται λόγος για έναν κατώτερο θεό-δημιουργό, αδαή, ματαιόδοξο και τύραννο, που ακούει στο όνομα Ιαλδαβαώθ, εναντίον του οποίου εξεγείρονται οι επαναστατημένοι άγγελοι.
ο σκεπτικισμός του, σύμφωνα με τον οποίο η αμφιβολία και η αντίφαση είναι ίδιον κάθε σκεπτόμενου ανθρώπου, που αναζητά τη γνώση και την αλήθεια.
Σημειώνεται ότι παρά το σκεπτικισμό του ο Ανατόλ Φρανς συνηγορεί υπέρ της δράσης, γεγονός που μαρτυρά εξάλλου και η ίδια η ζωή του (π.χ. υπόθεση Ντρέυφους). Πέρα επίσης από τον ορθολογισμό του, έλκεται από το μεταφυσικό και το παράδοξο.
Τα παραπάνω επισημάνθηκαν κατά τη διάρκεια της συζήτησης των μελών της Λέσχης Ανάγνωσης, μίας συζήτησης, με πολλές φιλοσοφικές προεκτάσεις, που, μέσα από το διάλογο και τη διαφωνία, προβλημάτισε και τροφοδότησε αυτό το οποίο πρεσβεύουν το ίδιο το βιβλίο και ο δημιουργός του: τη δίψα για μάθηση, την αμφιβολία ως αξίωμα για τη γνώση.
Σημειώνουμε τέλος ότι στην 7η συνάντηση της Λέσχης, που θα πραγματοποιηθεί στις 23 Μαΐου 2012, θα συζητηθεί η Ασκητική του Νίκου Καζαντζάκη
«Ένας γέρος που διάβαζε ιστορίες αγάπης»
Θυμίζουμε ότι με το μαγικό κόσμο του μυθιστορήματος του σπουδαίου Χιλιανού συγγραφέα Λουίς Σεπούλβεδα (Luis Sepúlveda) «Ένας γέρος που διάβαζε ιστορίες αγάπης» (1993) συνεχίστηκαν οι συναντήσεις της Λέσχης Ανάγνωσης της Βιβλιοθήκης του Δήμου Ηρακλείου Αττικής στις 21 Μαρτίου 2012, μία συνάντηση που συνέπεσε με την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης.
Για τη συγκεκριμένη συνάντηση γράφαμε: “Πολυβραβευμένο και πολυμεταφρασμένο, το μυθιστόρημα μας μεταφέρει σε ένα μικρό χωριό στα όρια της ζούγκλας του Αμαζονίου με πρωταγωνιστές έποικους και χρυσοθήρες, ιθαγενείς και γκρίνγκο και κεντρικό ήρωα τον Αντόνιο Χοσέ Μπολίβαρ Προάνιο, ένα σοφό γέρο, βαθύ γνώστη του δάσους και της ζούγκλας, που του αρέσει να διαβάζει ιστορίες αγάπης.
Η συζήτηση επικεντρώθηκε στην τέχνη, τη δομή και το ρυθμό της αφήγησης, στο πλούσιο και πολυδουλεμένο λεξιλόγιο, με εικόνες ενίοτε ενός σκληρού ρεαλισμού, καθώς επίσης και στον τόπο της δράσης που, απέχοντας κατά πολύ από έναν τροπικό παράδεισο, αποδεικνύεται τόπος μίας ωμής, αδυσώπητης και βίαιης πραγματικότητας.
Επιπλέον, η συζήτηση περιστράφηκε στη σκιαγράφηση των χαρακτήρων και ειδικότερα στη σκιαγράφηση του πορτρέτου του γέρου, έτσι όπως αυτή ξετυλίγεται και αναπτύσσεται μέσα από σημαντικές αναδρομές στο παρελθόν και καθόλη την εξέλιξη της δράσης και της αφήγησης. Δόθηκε έμφαση στα σημεία-κλειδιά της ζωής του γέρου επισημαίνοντας τη συμβολική διάσταση μίας ανοδικής πορείας προς τη Γνώση μέσα από τρία καθοριστικά στάδια μύησης: τη συζυγική ζωή του όταν ήταν πολύ νέος, τη ζωή του κοντά στους ινδιάνους Σουάρ όντας ενήλικας και, γέρος πια, τη ζωή μέσα από τον κόσμο των βιβλίων. Αντίδοτο στην αϋπνία, στη μοναξιά, στα γηρατειά και τελικά στο θάνατο, όπως και ο έρωτας, το βιβλίο οδηγεί σε ένα άνοιγμα προς άλλους, άγνωστους κόσμους με τη δύναμη της φαντασίας.
Αναλύθηκαν επίσης καίρια θέματα του μυθιστορήματος όπως, μεταξύ άλλων, η βία, η αντιπαλότητα και η σύγκρουση, καθώς αυτές διατρέχουν την αφήγηση πολυμορφικές και πολυεπίπεδες, η εξουσία, όπως αυτή ενσαρκώνεται στο πρόσωπο ιδιαίτερα του δημάρχου, η αγάπη κι ο έρωτας, το περιβάλλον και ο άνθρωπος απέναντι σε αυτό, η ζούγκλα και οι νόμοι της, η ζωή των ιθαγενών.
Τέλος, η συζήτηση εστιάστηκε στην κορυφαία σκηνή του τέλους, στην τελική αναμέτρηση του γέρου και του οσελότου, μίας «μάχης» χωρίς πραγματικό νικητή, ένα συγκινητικό τέλος με συμβολική διάσταση.
Το έργο αυτό του Λουίς Σεπούλβεδα, διαποτισμένο από προσωπικά βιώματα του ίδιου του συγγραφέα κοντά στους Σουάρ, γοητεύει όσες φορές και να το διαβάσεις. Αποτελεί έναν ύμνο στους πολιτισμούς αυτούς που χάνονται από τη βαρβαρότητα του σύγχρονου ανθρώπου, έναν ύμνο στην ελευθερία, στον έρωτα, στο βιβλίο και στη φιλαναγνωσία. Μία συγκλονιστική γραφή από την αρχή μέχρι το τέλος που σε ταξιδεύει και σε μαγεύει…
Επισημαίνεται ότι τα μέλη της Λέσχης είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν μέσα στη βιβλιοθήκη, μετά τη συζήτηση, την κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος «Ένας γέρος που διάβαζε ιστορίες αγάπης» (2000) σε σκηνοθεσία του Rolf de Heer με τους Timothy Spall, Richard Dreyfuss. Η αντίστοιχη ταινία αποτελεί χορηγία της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σερρών. Τα μέλη της Λέσχης θα ήθελαν να ευχαριστήσουν το Διευθυντή της κ. Ιωάννη Σαπουντζή καθώς και το Διευθυντή του 3ου Λυκείου κ. Νεόφυτο Χαριλάου για τη διάθεση του προτζέκτορα.
Επίσης τα μέλη της Λέσχης Ανάγνωσης παρακολούθησαν στις 8 Μαρτίου τη θεατρική παράσταση “Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού” του νομπελίστα συγγραφέα Ντάριο Φο (Dario Fo), στο θέατρο “Αλέκος Αλεξανδράκης” από το θίασο του Σπύρου Παπαδόπουλου σε σκηνοθεσία του ιδίου.”
