Μεταμόσχευση ήπατος από μητέρα σε κόρη στο Λαϊκό: «Ζούμε ένα όμορφο όνειρο», λένε οι δύο γυναίκες
Γεμάτη αισιοδοξία και όνειρα για τη ζωή της ετοιμάζεται για το εξιτήριό της από το Λαϊκό Νοσοκομείο η 21χρονη από τα Ιωάννινα, η δεύτερη ασθενής στη χώρα μας που μεταμοσχεύθηκε με ήπαρ από ζώντα δότη, συγκεκριμένα από τη μητέρα της. Η 42χρονη γυναίκα δώρισε πριν από δέκα ημέρες τον δεξιό λοβό από το ήπαρ της στην κόρη της, η οποία έπασχε από κίρρωση ήπατος λόγω κυστικής ίνωσης. Χθες ολοκληρώθηκε η νοσηλεία της, όπως θα συμβεί τις αμέσως επόμενες ημέρες και με την κόρη της.
Μετά την επιτυχή μεταμόσχευση ήπατος σε 23χρονη από την Κρήτη τον περασμένο Ιανουάριο, με δότη τον πατέρα της, η επιστημονική ομάδα με επικεφαλής τον Καθηγητή Χειρουργικής και Μεταμοσχεύσεων της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Επιστημονικά Υπεύθυνο της Μονάδας Μεταμοσχεύσεων Ηπατος του Λαϊκού, κ. Γιώργο Σωτηρόπουλο, βρίσκεται και πάλι στο προσκήνιο έχοντας πραγματοποιήσει μια ακόμη μεταμόσχευση ήπατος από ζώντα δότη σε λίγους μήνες.
Η 21χρονη είχε διαγνωστεί με ινοκυστική νόσο, σε ηλικία 4 μηνών. Παρέμενε επί χρόνια σχεδόν ασυμπτωματική από τους πνεύμονες, αλλά στην ηλικία των 15 χρόνων άρχισε να έχει συμπτώματα. Λίγο αργότερα διαπιστώθηκε κίρρωση ήπατος, ενώ η πνευμονική της λειτουργία επιβαρύνθηκε μετά από λοίμωξη από κορωνοϊό.
Από τη δυσκολία της καθημερινότητας στο… όνειρο
«Με κατακλύζουν συναισθήματα πολλά και ευχάριστα, καθώς με βλέπω να αναρρώνω, να επιστρέφω σιγά σιγά στη φυσιολογική ζωή, όπως τη θυμάμαι. Είχε περιοριστεί πολύ η καθημερινότητά μου με το πρόβλημα που είχε προκύψει με το συκώτι μου και τις επιπλοκές που είχαν παρουσιαστεί στο παρελθόν. Είχα μειώσει πολύ την κινητικότητά μου, προσπαθούσα να μην χτυπήσω στην κοιλιακή χώρα ή οπουδήποτε στο σώμα μου, γιατί υπήρχε πρόβλημα με την πήξη του αίματος. Πιστεύω ότι πλέον θα μπορώ να κάνω πολύ περισσότερα πράγματα και να αποκτήσω κι εγώ μια πιο φυσιολογική καθημερινότητα» λέει μιλώντας στο ygeiamou.gr η 21χρονη, φοιτήτρια στο Παιδαγωγικό τμήμα Ιωαννίνων (η οποία παρότι μοιράζεται με θέρμη την προσωπική της εμπειρία σε αυτό το δύσκολο θέμα υγείας και μεταμόσχευσης, θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία της σε αυτή τη φάση).
«Ακόμη δεν έχω πιστέψει ότι έχουμε φθάσει μέχρι εδώ, νομίζω ότι ζω σε ένα όμορφο όνειρο, ήταν ανέλπιστη εξέλιξη όλο αυτό! Η μεγάλη μου έννοια τώρα είναι να συνεχίσει να πηγαίνει καλά το παιδί μου, θέλω να βλέπω την κόρη μου να ανθίζει. Μέχρι τώρα την έβλεπα να μαραίνεται, και αυτό με πονούσε» λέει η μητέρα στο ygeiamou.gr, και συμπληρώνει συγκινημένη: «Είμαι υπερευτυχισμένη και υπερευχαριστημένη, όποιο θετικό συναίσθημα το έχω σε υπερθετικό βαθμό! Θέλω να ευχαριστήσω μέσα από την καρδιά και την ψυχή μου τον κ. Σωτηρόπουλο και όλη την ομάδα του Λαϊκού που βοήθησαν να πραγματοποιηθεί αυτή η μεγάλη και σωτήρια επέμβαση για το παιδί μου, καθώς και για την φροντίδα που μας παρέχουν μετεγχειρητικά. Βιώνουμε καθημερινά όχι μόνο την ιατρική επάρκεια, αλλά κυρίως την ανθρωπιά!».
Η αγωνία για τη νόσο και η είδηση από την τηλεόραση
Η διενέργεια της πρώτης μεταμόσχευσης στην 23χρονη από την Κρήτη που έλαβε μόσχευμα ηπατικό από τον πατέρα της, αλλά και ο τρόπος που επικοινωνήθηκε, στάθηκε καταλυτική για την οικογένεια της 21χρονης στα Ιωάννινα.
«Εμάς τους γονείς της μας απασχολούσε πολύ το θέμα της υγείας της και το πώς θα μπορούσε να έχει την καλύτερη έκβαση. Προσωπικά σκεφτόμουν ότι μπορούσα ίσως να την βοηθήσω κάπως με τους πνεύμονες, δεν σκεφτόμουν καν για το ήπαρ. Είχαμε σκεφτεί για θεραπείες με βλαστοκύτταρα, γενικώς είμαστε σε μια συνεχή αναζήτηση. Μετά προέκυψε και η κίρρωση ήπατος. Είχαμε διαβάσει για τη μεταμόσχευση ήπατος από ζώντα δότη, ψάχναμε πού και πώς θα μπορούσαμε να κάνουμε αυτή την επέμβαση. Στην επίσκεψή μας στην Αθήνα τον περασμένο Δεκέμβριο ρωτήσαμε τους γιατρούς μας στο Λαϊκό, στο Σισμανόγλειο, στο Νοσοκομείο Παίδων, και όλοι μας έλεγαν ότι δεν γίνεται αυτή η επέμβαση στην Ελλάδα, μόνο στο εξωτερικό. Είκοσι ημέρες μετά από την ερώτησή μας αυτή έγινε η πρώτη μεταμόσχευση ήπατος από ζώντα δότη στην Ελλάδα, οπότε η συγκυρία ήταν καταπληκτική. Ήταν εντελώς απρόσμενη είδηση για εμάς, το είδα ξαφνικά στην τηλεόραση και δεν το πίστευα! Φώναξα τον σύζυγό μου και την κόρη μου να δουν και αυτοί την είδηση, να βεβαιωθώ ότι δεν έκανα λάθος» περιγράφει.
Στις 11 Ιανουαρίου η 21χρονη με την οικογένειά της είχε το πρώτο ραντεβού με τον καθηγητή κ. Σωτηρόπουλο στο Λαϊκό. Και άκουσαν τα πρώτα ευχάριστα νέα, ότι μπορούν να μπουν στη φάση της διαδικασία εκτίμησης. Έπρεπε, για παράδειγμα, να ελεγχθεί εάν ομάδα αίματος της μητέρας ήταν συμβατή με την ομάδα αίματος της κόρης, έγιναν σωματομετρικοί έλεγχοι και οι πρώτες εργαστηριακές εξετάσεις. Ακολούθησαν σταδιακά όλες οι εξετάσεις του πρωτοκόλλου. Η προετοιμασία ήταν όσο απαιτητική και λεπτομερής μπορεί να φανταστεί κάποιος, καθώς έπρεπε να οργανωθούν ουσιαστικά δυο κρίσιμα σχεδόν ταυτόχρονα χειρουργεία, η αφαίρεση του δεξιού ηπατικού λοβού της δότριας και η μεταμόσχευσή του στην 21χρονη ασθενή. Μητέρα και κόρη νοσηλεύτηκαν στη ΜΕΘ, χωρίς να χρειαστούν διασωλήνωση, μετά τη χειρουργική επέμβαση. Η συμβολή του προσωπικού του νοσοκομείου ήταν καταλυτική -και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά για να προετοιμαστεί και να ολοκληρωθεί αυτή τη απαιτητική και δύσκολη μεταμόσχευση.
Τα σχέδια για το μέλλον
«Ήταν ένα πολύ μεγάλο γεγονός αυτό που βιώσαμε» λένε συγκινημένες μητέρα και κόρη.
«Είχατε σκεφθεί ποτέ ότι θα μπορούσατε να σώσετε η ίδια το παιδί σας;» είναι η ερώτηση που προκύπτει αυθόρμητα και ανθρώπινα στη συζήτηση.
«Ναι, το είχαμε σκεφτεί» έρχεται αβίαστα η απάντηση. «Όταν μάθαμε το πρόβλημα του παιδιού, σκεφτήκαμε να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας. Η πρώτη μου σκέψη που είχα μοιραστεί με τον σύζυγό μου ήταν ότι δεν θα κάνω καμία κατάχρηση στη ζωή μου, μήπως χρειαστεί στο μέλλον να βοηθήσω κάπως το παιδί μου. Ήταν τότε μία απλή σκέψη, αλλά σκεφτόμουν ότι μπορούσα ίσως να την βοηθήσω κάπως με τους πνεύμονες. Όταν ήλθε αυτή η στιγμή και έμαθα τελικά ότι γίνεται αυτή η επέμβαση στην Ελλάδα, δεν το σκέφτηκα ούτε δευτερόλεπτο» λέει η μητέρα.
Αυτό που δεν σταματά πλέον να σκέφτεται ούτε δευτερόλεπτο η νεαρή φοιτήτρια είναι η νέα της ζωή. Ήρεμη, ακολουθεί τις οδηγίες της ιατρικής ομάδας και σχεδιάζει το μέλλον της, με τα νέα για την υγεία της δεδομένα. «Θέλω να συνεχίσω τις σπουδές μου στο Παιδαγωγικό Ιωαννίνων και να δω τι προοπτικές θα μου ανοιχτούν στο μέλλον. Αλλά αυτό που μου είχε λείψει και το λαχταράω είναι τα ταξίδια, πολλά ταξίδια, οπουδήποτε, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό! Να δω καινούρια μέρη, να αποκτήσω καινούριες εμπειρίες» λέει η 21χρονη.
Ο ρόλος της Μονάδας και του Λαϊκού στις μεταμοσχεύσεις
Στο Λαϊκό Νοσοκομείο πραγματοποιούνται μεταμοσχεύσεις ήπατος και νεφρών – πρόκειται για ένα νοσοκομείο κομβικό στο πεδίο των μεταμοσχεύσεων στη χώρα μας επί δεκαετίες. Στο νοσοκομείο λειτουργεί το Τμήμα Μεταμόσχευσης Νεφρού και Χειρουργικής Νεφροπαθών, με σημαντική δραστηριότητα, αφού καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των νεφρικών μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα. Με όραμα και προοπτική λειτουργεί και η Διατομεακή Μονάδα Μεταμόσχευσης Ήπατος στη λειτουργία της οποίας μετέχουν ως επί το πλείστον Χειρουργοί από τη Β΄ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική του ΕΚΠΑ και Γαστρεντερολόγοι-Ηπατολόγοι από την Γαστρεντερολογική Κλινική του ΕΚΠΑ.
«Όταν υπάρχει ένα ηπατικό μόσχευμα η χειρουργική και η αναισθησιολογική ομάδα που μετέχει στη μεταμόσχευση ήπατος ακυρώνει όποια δραστηριότητα έχει προγραμματισμένη, μία ομάδα χειρουργών φεύγει μέσα στη νύχτα για να κάνει τη λήψη του ηπατικού μοσχεύματος εκεί όπου νοσηλεύεται ο εγκεφαλικά νεκρός συνάνθρωπός μας και μία δεύτερη ομάδα προετοιμάζεται για τη διαδικασία της μεταμόσχευσης» λέει στο ygeiamou.gr, o καθηγητής κ. Σωτηρόπουλος.
Μάλιστα, από τον Φεβρουάριο η Μονάδα στην οποία είναι επιστημονικά υπεύθυνος εφημερεύει 15-16 ημέρες κάθε μήνα σε εθνικό επίπεδο για μεταμόσχευση ήπατος, τις διπλάσιες σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Το γεγονός αυτό ιδιαίτερα σε συνδυασμό με την καθιέρωση των τοπικών συντονιστών δωρεάς οργάνων σε διάφορα νοσοκομεία, χάρη στην υποστήριξη του ιδρύματος Ωνάση, έχει οδηγήσει σε αύξηση του αριθμού των δοτών συμπαγών οργάνων. Ωστόσο, δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερες ανάγκες σε έμψυχο δυναμικό. Από τις αρχές του 2024 έχουν πραγματοποιηθεί 7 μεταμοσχεύσεις ήπατος στη Μονάδα του Λαϊκού.
Η ανάγκη για δημιουργία Πανεπιστημιακής Κλινικής Μεταμοσχεύσεων
Αξιολογώντας το έργο της Μονάδας, την επιστημοσύνη των γιατρών, την εξοικονόμηση πόρων σε ανθρώπινο δυναμικό και σε χρήματα, η Ιατρική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) σε συνεργασία με τη διοίκηση του Λαϊκού ξεκίνησε να δρομολογεί την λειτουργία Πανεπιστημιακής Κλινικής Μεταμοσχεύσεων.
Για την υποστήριξη του παθολογικού μέρους της Μεταμόσχευσης Ήπατος το ΕΚΠΑ έχει δημιουργήσει την Πανεπιστημιακή Γαστρεντερολογική Κλινική και για την υποστήριξη του παθολογικού μέρους της Μεταμόσχευσης Νεφρού την Πανεπιστημιακή Νεφρολογική Κλινική. Το ΕΚΠΑ έχει ιδρύσει επίσης με ΦΕΚ Πανεπιστημιακή Κλινική Μεταμόσχευσης Οργάνων, για την υποστήριξη του Χειρουργικού μέρους της Μεταμόσχευσης Ήπατος και Νεφρού.
«Με αυτό τον τρόπο θα δημιουργηθεί μία ενιαία Χειρουργική Κλινική Μεταμοσχεύσεων, όπως γίνεται στο εξωτερικό αλλά και στην Ελλάδα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, στο Ιπποκράτειο νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, κάτι που θα μας επιτρέψει να ενοποιήσουμε και να αυξήσουμε τις χειρουργικές ομάδες, να αξιοποιήσουμε στη μεταμόσχευση ήπατος και συναδέλφους από το Τμήμα της μεταμόσχευσης Νεφρού και να εμπλακούν χειρουργοί από το πρόγραμμα του ήπατος στη μεταμόσχευση νεφρού. Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο θα είμαστε έτοιμοι να περάσουμε και σε ένα ακόμη κεφάλαιο, στη διενέργεια μεταμόσχευσης ήπατος από ζώντα δότη σε παιδιατρικούς ασθενείς, κάτι που επίσης δεν έχει ακόμη πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα! Θα γίνει το σχήμα πολύ πιο λειτουργικό, πιο αφοσιωμένο στη μεταμόσχευση, θα εξοικονομηθούν πόροι και ανθρώπινο δυναμικό. Δυστυχώς τώρα φεύγουν ξεχωριστές ομάδες από το Λαϊκό για τη λήψη των οργάνων ήπατος και νεφρών, συνάδελφοι οι οποίοι απουσιάζουν την επόμενη ημέρα, πληρώνονται επιπλέον εφημερίες, διαταράσσεται η ομαλή λειτουργία του νοσοκομείου την ημέρα της μεταμόσχευσης και αναβάλλονται πολύ περισσότερα χειρουργεία» εξηγεί ο καθηγητής.
Μάλιστα, το αίτημα εγκατάστασης της Πανεπιστημιακής Κλινικής Μεταμοσχεύσεων έχει περάσει ομόφωνα από τον Χειρουργικό Τομέα του ΕΚΠΑ και έχει λάβει τη θετική εισήγηση της Διοίκησης του Λαϊκού Νοσοκομείου και των Χειρουργικών Κλινικών του Λαϊκού Νοσοκομείου. Ωστόσο, παρά τα θετικά βήματα που έχουν γίνει, πλέον καταγράφεται μια στασιμότητα, που προβληματίζει και στενοχωρεί τους επιστήμονες στο πεδίο των μεταμοσχεύσεων. Όπως πληροφορείται το ygeiamou.gr η ηγεσία του υπουργείου Υγείας τάσσεται υπέρ της εγκατάστασης και λειτουργίας της Πανεπιστημιακής Κλινικής Μεταμοσχεύσεων στο Λαϊκό, υπάρχουν όμως ακόμη κάποια διαδικαστικά θέματα που πρέπει να τακτοποιηθούν.
