Συνέντευξη Τύπου στην ΕΣΗΕΑ εκπρόσώπων συλλόγων της Μάνης και περιβαλλοντικών οργανώσεων
Την κατηγορηματική τους αντίθεση στην εγκατάσταση ανεμογεννητριών στη Μάνη, που θα σημάνει, όπως τόνισαν, την πλήρη αλλοίωση του ιστορικού χαρακτήρα της, την περιβαλλοντική της υποβάθμιση και τελικά τον αναπτυξιακό μαρασμό και την ερημοποίησή της, εξέφρασαν εκπρόσωποι συλλόγων της Μάνης και περιβαλλοντικών οργανώσεων, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, που έδωσαν τη Δευτέρα 25 Ιουνίου 2012, στην Αθήνα, στα γραφεία της Ενωσης Συντακών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών.
Θέμα της συνέντευξης Τύπου, στην οποία παρευρέθηκαν δημοσιογράφοι αθηναϊκών και τοπικών ΜΜΕ, ανάμεσά τους πολλοί με καταγωγή από τη Μάνη και γενικότερα τη Λακωνία, η ενημέρωση για τις κινήσεις και τις πρωτοβουλίες που έχουν ξεκινήσει, με στόχο την αποτροπή εγκατάστασης ανεμογεννητριών στην ιστορική Μάνη. Την εκδήλωση οργάνωσε, εκ μέρους των 32 Συλλόγων και Φορέων, που πρόσφατα προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ζητώντας την ακύρωση δύο σχετικών υπουργικών αποφάσεων του ΥΠΕΚΑ, ο Σύλλογος Γερολιμενιωτών «Η ΑΡΜΕΝΟΠΕΤΡΑ», σε συνεργασία με Μανιάτες δημοσιογράφους αθηναϊκών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.
Μεταξύ των 32 Συλλόγων και Φορέων συμπεριλαμβάνονται η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ, η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ, ο Σύλλογος Προστασίας και Περίθαλψης Άγριας Ζωής, τρεις τοπικές περιβαλλοντικές οργανώσεις, η ΕΝΩΣΗ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΑΚΩΝΙΑΣ, ο ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΜΕΝΩΝ ΔΩΜΑΤΙΩΝ ΝΟΤΙΟΥ ΛΑΚΩΝΙΑΣ, η Παλλακωνική Ομοσπονδία και η ΕΝΩΣΗ ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΜΑΝΙΑΤΩΝ.
Στόχος είναι η απόκρουση των σχεδίων που θα οδηγήσουν στον αφανισμό της Μάνης ως ανοιχτό μουσείο. Για το σκοπό αυτό, τονίστηκε, θα ενταθούν οι προσπάθειες, ώστε η αντίθεση στην εγκατάσταση ανεμογεννητριών, με σύνθημα «ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ», να κλιμακωθεί.
Ηδη 32 σύλλογοι και φορείς μαζί με και 1.164 ιδιώτες προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ζητώντας την ακύρωση των δύο πρώτων αδειοδοτήσεων του ΥΠΕΚΑ (α.π.197130/26.3.2012 και α.π.197266/30.3.2012), για εγκατάσταση ανεμογεννητριών στη Μάνη. Ταυτόχρονα ετοιμάζονται νέες πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις.
Συντονιστής των ομιλητών ήταν ο Αριστείδης Μανωλάκος, ο οποίος έχει διατελέσει επί σειρά ετών πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ, ενώ έγιναν τρεις παρουσιάσεις, των βασικών πτυχών της υπόθεσης.
Ειδικότερα:
Ο Αποστόλης Καλτσής, πρόεδρος της Ορνιθολογικής Εταιρείας, παρουσίασε τις επιπτώσεις των αιολικών πάρκων στην ορνιθοπανίδα της περιοχής της Νότιας Μάνης, που αποτελεί Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) και μία από τις τέσσερις περιοχές της Ελλάδας, θεσμοθετημένες ως μεταναστευτικές στενωπούς, δηλαδή περιοχές όπου παρατηρούνται μεγάλες συγκεντρώσεις πτηνών λόγω σύγκλισης ποικίλων μεταναστευτικών διαδρομών.
Ο Κυριάκος Κοττέας, τοπογράφος-ιστορικός και ορειβάτης, μέλος του ΕΟΣ Αχαρνών (ΕΟΑΑ), παρουσίασε τις επιπτώσεις των Αιολικών πάρκων στην προσπάθεια της Μάνης για βιώσιμη ανάπτυξη και γενικότερα στην ταυτότητα της περιοχής.
Ο δικηγόρος Παναγιώτης Βρετάκος, συντονιστής των Μανιατών δικηγόρων που στηρίζουν, την προσφυγή στο ΣτΕ, παρουσίασε τα βασικά σημεία της αιτήσεως ακυρώσεως και τεκμηρίωσε γιατί οι προσβαλλόμενες πράξεις του ΥΠΕΚΑ είναι μη νόμιμες.
Μήνυμα συμπαράστασης στους συλλόγους και φορείς της Μάνης έστειλε το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας, που επισημαίνει την ανάγκη «να διασωθεί ο αισθητικός χαρακτήρας του Μανιάτικου τοπίου». Η εγκατάσταση ανεμογεννητριών στην Μάνη, αναφέρει ανάμεσα στα άλλα το ΕΕΤΕ«θα επηρεάσει το αισθητικό βάρος του πετρώδους εδάφους και των μοναδικών πέτρινων κτισμάτων συνολικά στη σχέση τους με το γύρω περιβάλλον (αλλοιώνοντας χρωματικές σχέσεις, μεγέθη, υφή, σχήματα) και θα ανοίξει το δρόμο για παραπέρα εμπορευματοποίηση του περιβάλλοντος παράλληλα με την αισθητική αλλοίωση και υποβάθμιση της μοναδικής ομορφιάς της Μάνης».
Την κατηγορηματική αντίθεση του στην εγκατάσταση ανεμογεννητριών στη Μάνη έχει εκφράσει με ομόφωνο ψήφισμά του και το Τμήμα Πελοποννήσου του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας.
Σημειώνεται πως η εγκατάσταση εκατοντάδων ανεμογεννητριών γιγαντιαίων διαστάσεων, ύψους 120 μέτρων, με πτερύγια διαμέτρου 70 μέτρων, οι οποίες θα τοποθετηθούν σε όλο το μήκος της χερσονήσου της Μάνης και θα συνοδεύονται από εκβραχισμούς, χαντάκια βάθους ενός μέτρου, πυλώνες και δρόμους που θ’ ανοιχτούν και θα διαπλατυνθούν για την εγκατάσταση των εργοταξίων στις κορυφογραμμές, όχι απλά θα αλλοιώσει, αλλά θα καταστρέψει ανεπανόρθωτα το απαράμιλλο φυσικό και πολιτιστικό κάλλος της Μάνης.
Η Μάνη, λόγω του ενιαίου φυσικού περιβάλλοντος και τοπίου της, είναι ένα ανοιχτό μουσείο, με 96 παραδοσιακούς οικισμούς από τους 118 της Πελοποννήσου, ενώ η καταστροφή του οικοσυστήματος της θα εκμηδενίσει τη βιοποικιλότητα της, η οποία αποτελεί τη μοναδική προίκα ανάπτυξή της, κατεξοχήν στον τομέα του τουρισμού, με έμφαση στον περιπατητικό και ιστορικό. Υπογραμμίζεται ότι ο χαρακτηρισμός της ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας «NATOURA» της ΕΕ, δόθηκε υποχρεωτικά από το ΥΠΕΚΑ στη Μάνη κατόπιν της καταδικαστικής Απόφασης C 334-04/25.10.2007 του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.
Βασικά σημεία των παρουσιάσεων
Ακολούθως παραθέτουμε αποσπάσματα από τις τρεις κύριες παρουσιάσεις που έγιναν στη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου:
Α. Ο Αποστόλης Καλτσής, πρόεδρος της Ορνιθολογικής Εταιρείας, ανάμεσα στα άλλα ανέφερε:
«Η περιοχή της Νότιας Μάνης αποτελεί Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) για την Ορνιθοπανίδα και μία από τις τέσσερις περιοχές της Ελλάδας θεσμοθετημένες ως μεταναστευτικές στενωπούς, δηλαδή περιοχές όπου παρατηρούνται μεγάλες συγκεντρώσεις πτηνών λόγω σύγκλισης ποικίλων μεταναστευτικών διαδρομών.
Ειδικότερα:
1. Από την περιοχή κατά την μετανάστευση διέρχονται τουλάχιστον 7.000 – 7.500 αρπακτικά πτηνά, η οποία είναι και η πλέον ευάλωτη κατηγορία πτηνών στην εγκατάσταση αιολικών σταθμών.
2. Τα προτεινόμενα έργα αναμένεται να έχουν σοβαρές συνέπειες στα φωλεάζοντα και διαχειμάζοντα είδη, τόσο λόγω απώλειας βιοτόπων, όσο και λόγω της θανάτωσης από προσκρούσεις ή και την εκτόπισή τους λόγω όχλησης. Ανάμεσα στα φωλεάζοντα είδη υπάρχουν τα απειλούμενα σε εθνικό επίπεδο Σπιζαετός και Αετογερακίνα, ενώ στα τακτικά διαχειμάζοντα είδη περιλαμβάνονται τα Παγκοσμίως Απειλούμενα Βασιλαετός και Στικταετός.
3. Η τοποθέτηση αυτοματοποιημένου συστήματος παύσης των ανεμογεννητριών (ραντάρ) κρίνεται ανεπαρκής για μία περιοχή με τόσο υψηλή μεταναστευτική ροή, λόγω των πολλών παραγόντων που επηρεάζουν την αποδοτικότητα του, αλλά και του χαμηλού ποσοστού (μικρότερο του 50%) αποτροπής προσκρούσεων που έχει καταγραφεί σε άλλα σημαντικά μεταναστευτικά περάσματα (π.χ. Γιβραλτάρ)».
Β. Ο Κυριάκος Κοττέας, τοπογράφος-ιστορικός και ορειβάτης με μεγάλη εμπειρία της Μανιάτικης ενδοχώρας, στην παρουσίαση που έκανε με θέμα: «Οι επιπτώσεις των Αιολικών πάρκων στην προσπάθεια της Μάνης για βιώσιμη ανάπτυξη», ανάμεσα στα άλλα ανέφερε:
«Αν και αφιλόξενος τόπος η Μάνη, για λόγος γεωφυσικούς και γεωπολιτικούς δέχθηκε μεν την ανθρώπινη παρουσία αλλά τους όρους της συμβίωσης τους έθετε ο φυσικός χώρος. Η βιομηχανοποίηση δεν αλλοίωσε τη φυσική ή πολιτισμική ταυτότητα της Μάνης και μόνο στα τέλη του 20ου αιώνα το σκηνικό άρχισε ν’ αλλάζει. Χρήμα και τσιμέντο άρχισε να ρέει με αισθητό αλλά, στις περισσότερες των περιπτώσεων, αναστρέψιμο αποτέλεσμα. Θα περίμενε κανείς ότι ο 21ος αιώνας θα ξεκινούσε διορθωτικά, με τη διάδοση της οικολογίας, την ωρίμανση των τουριστικών πρακτικών και την άνοδο του μορφωτικού επιπέδου. Αντ’ αυτών, ανεμογεννήτριες, που δεν προέκυψαν ως ανάγκη της τοπικής κοινωνίας ή τουλάχιστον ως εθνική επιλογή. Προέκυψαν ως άνωθεν επιβεβλημένη απόφαση, στην οποία η τοπική κοινωνία δεν είχε καβν το δικαίωμα της ενημέρωσης.
Τί σημαίνουν λοιπόν 217 ανεμογεννήτριες όταν εγκαθίστανται σε ένα τόπο, όπως η Μάνη; Σημαίνει καταστροφή και όχι προς μια κατεύθυνση αλλά δύο.
– Η πρώτη, αφορά την προφανή καταστροφή, αυτή που όλοι βλέπουμε και μπορούμε να κατανοήσουμε. Καταστροφή περιβαλλοντική από την εγκατάσταση 250 ανεμογεννητριών βιομηχανικού τύπου και τη διάνοιξη δρόμων που διασχίζουν το σύνολο σχεδόν μιας παρθένου ενδοχώρας. Οι επιπτώσεις δεν αφορούν μόνο την την ορνιθοπανίδα αλλά και τη χερσαία, που βρίσκει καταφύγιο σε μια περιοχή απρόσβλητη από την ανθρώπινη παρουσία. Αισθητική καταστροφή για ένα τοπίο βασισμένο στη λιτότητα και το μινιμαλισμό που δεν αντέχει αλλοίωσεις. Προφανής καταστροφή στο μη ορατό αλλά υπαρκτό χώρο της ιστορίας και της μνήμης. Εδώ οι άνθρωποι δημιούργησαν με γνώμονα την ενότητα του τοπίου την αλληλοσύνδεση ανθρώπινων έργων και φυσικού χώρου. Η εγκατάσταση των αιολικών πάρκων ανατρέπει αυτή την ενότητα και θα προκαλέσει αλυσσιδωτές αντιδράσεις στην ανθρώπινη παρέμβαση. Καταστρέφει, τέλος, την τοπική οικονομία. όπου οι σημαντικότερες επενδύσεις έχουν γίνει στον τουρισμό.
– Η δεύτερη καταστροφή είναι αυτή που δεν φαίνεται. Δεν αφορά αυτό που ήταν η Μάνη ή αυτό που είναι, αλλά αυτό που θα μπορούσε να γίνει, ένα ζωντανό μάθημα βιώσιμης ανάπτυξης, βασισμένης στην ήπια αξιοποίηση της ήδη υπάρχουσας υποδομής και κληρονομιάς. Στη Μάνη υπάρχουν δυνατότητες τουρισμού σε 12μηνη βάση, παραδοσιακού αλλά κυρίως εναλλακτικού. Η συντήρηση των μονοπατιών, η ανάδειξη των οικισμών και των οικογενειακών ιστοριών γύρω από τα κτίσματα και τα χαλάσματα, η πεζοπορική περιπέτεια σε αρχαίους οικισμούς και βυζαντινά κατάλοιπα, τέλος η επαφή με μια φύση παρθένα, δεν χρειάζονται φοβερά ποσά και επενδύσεις. Επιπλέον μπορούν να απασχολήσουν πολύ κόσμο και μέσα από ορθολογική χρήση, σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία και τους επιστημονικούς φορείς, θα επιστρέψουν ό,τι τους δώσουμε στο πολλαπλάσιο».
Γ. Ο δικηγόρος Παναγιώτης Βρετάκος, συντονιστής των Μανιατών δικηγόρων που στηρίζουν, την προσφυγή στο ΣτΕ, ανέφερε ανάμεσα στα άλλα:
«Οι λόγοι της αιτήσεως ακυρώσεως είναι ότι οι προσβαλλόμενες πράξεις του ΥΠΕΚΑ είναι μη νόμιμες, επειδή με αυτές:
1. Χωροθετείται η εγκατάσταση αιολικών πάρκων στην περιοχή της Λακωνικής Μάνης όπου ισχύουν οι διατάξεις του από 20-9-1993 Προεδρικού Διατάγματος «Καθορισμός χρήσεων γής και όρων και περιορισμών δομήσεως στις εκτός σχεδίου και εκτός οριων οικισμών περιοχές των επαρχιών Γυθείου και Οιτύλου του Νομού Λακωνίας (Λακωνικής Μάνης)» (ΦΕΚ Δ ́ 1218/1993), σύμφωνα με τις οποίες στις επιτρεπόμενες χρήσεις γης δεν περιλαμβάνονται οι εγκαταστάσεις αιολικών πάρκων, με αποτέλεσμα οι προσβαλλόμενες πράξεις να είναι αντίθετες με τις διατάξεις του Ειδικού Χωροταξικού για τις ΑΠΕ (ΦΕΚ Β ́ 2464/3-12-2008) σύμφωνα με τις οποίες αποκλείεται η χωροθέτηση αιολικών πάρκων σε περιοχές όπου ισχύουν ειδικά καθεστώτα χρήσεων γής και περιορισμών στην δόμηση, τα οποία δεν επιτρέπουν την εγκατάσταση αιολικών πάρκων, δοθέντος ότι είναι ανίσχυρες οι διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 9 του ν 3851/2010, με την οποία καταργήθηκε ως ανωτέρω πρόβλεψη του Ειδικού Χωροταξικού για τις ΑΠΕ, δίχως όμως, να έχει προηγουμένως εκπονηθεί Στρατηγική Μελέτη και να έχει λάβει χώρα Στρατηγική Εκτίμηση των Επιπτώσεων στο περιβάλλον όπως απαιτεί η ΚΥΑ ΠΕΧΩΔΕ/ΕΥΠΕ/οικ.107017/28-8-2006 (ΦΕΚ Β ́ 1225/5-9- 2006), με την οποία εναρμονίστηκε η εσωτερική νομοθεσία με την Οδηγία 2001/42/ΕΟΚ «σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 2001».
2. Χωροθετείται η εγκατάσταση αιολικών πάρκων σε θέσεις απέχουσες αποστάσεις μικρότερες των ελάχιστων αναγκαίων από παραδοσιακούς οικισμούς με αποτέλεσμα οι προσβαλλόμενες πράξεις να είναι αντίθετες με τις διατάξεις του Ειδικού Χωροταξικού για τις ΑΠΕ (ΦΕΚ Β ́ 2464/3-12-2008) και συγκεκριμένα σε αποστάσεις 750, 800 και 900 μέτρων αντί των 1500 μέτρων που απαιτούνται κατ’ελάχιστον.
3. Χωροθετείται η εγκατάσταση αιολικών πάρκων εντός περιοχής που έχει χαρακτηρισθεί ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) δίχως να έχουν εκτιμηθεί δεόντως οι επιπτώσεις στο περιβάλλον, δίχως να εξασφαλίζεται η ακεραιότητα της ΖΕΠ και δίχως να αντιμετωπίζονται επαρκώς οι κίνδυνοι για τα είδη της ορνιθοπανίδας κατά παράβαση των άρθρων 4 καὶ 5 του ν. 1650/1986 και του άρθρου 6 της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, αφού το μόνο μέτρο που προβλέπεται είναι η εγκατάσταση συστήματος αυτόματης διακοπής της λειτουργίας των ανεμογεννητριών για την αποφυγή πρόσκρουσης («ραντάρ»), το οποίο όμως έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά ότι μειώνει τον κίνδυνο θανάτωσης μονάχα κατά 48% και συνεπώς είναι εντελώς απρόσφορο και ακατάλληλο για την συγκεκριμένη ΖΕΠ. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με την Ειδική Ορνιθολογική Μελέτη που επικαλείται ο ΥΠΕΚΑ, στην περιοχή παρατηρούνται 4 ζεύγη αετογερακίνας πράγμα που σημαίνει ότι αν το «ραντάρ» καταφέρει να περιορίσει τον κίνδυνο θανάτωσης στο 50% τότε 2 από τα 4 ζεύγη που αντιστοιχούν στο 50% τοῦ εὐρωπαϊκού πληθυσμού του συγκεκριμένου είδους κινδυνεύουν να χαθούν.
4. Με τις προσβαλλόμενες πράξεις, χωροθετείται η εγκατάσταση αιολικών πάρκων πλησίον περιοχών και στοιχείων της πολιτιστικής κληρονομιάς και εντός τοπίου ιδιαίτερης αν όχι μοναδικής σημασίας, κατά παράβαση της κυρωθείσης κατ’ άρθρο 28 παρ. 1 Συντ/τος
με τον ν. 3827/2010 Ευρωπαϊκής Συμβάσεως του Τοπίου (ΦΕΚ Α ́30), αφού καίτοι η αρμόδια υπηρεσία με το αριθμ. πρωτ. οι. 160104/141/25-1-2012 έγγραφο του Τμήματος Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος τῆς Διεύθυνσης Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΚΑ, αξίωσε όπως γιὰ τὴν πληρότητα της εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον να υποβληθούν συμπληρωματικά στοιχεία να εξετασθούν οι επιπτώσεις στα προστατευόμενα τοπία των οικισμών Βαθείας, Αρεοπόλεως, Κίτας και Μίνας ουδεμία τέτοια εκτίμηση προηγήθηκε ή διενεργήθηκε».
ΤΑ ΣΚΙΤΣΑ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΩΝ ΣΤΗ ΜΑΝΗ ΤΟΥ ΣΚΙΤΣΟΓΡΑΦΟΥ ΚΩΣΤΑ ΚΟΥΦΟΓΙΩΡΓΟΥ ΦΙΛΟΥ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ ΠΟΥ ΖΕΙ ΚΑΙ ΕΡΓΑΖΕΤΑΙ ΣΑΝ ΣΚΙΤΣΟΓΡΑΦΟΣ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ. Η ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΗ
ΑΘΗΝΑ 25 ΙΟΥΝΙΟΥ 2012
ΓΙΑ ΤΟΥΣ 32 ΣΥΛΛΟΓΟΥΣ ΚΑΙ ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΕΦΥΓΑΝ ΣΤΟ ΣτΕ
Ο ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΕΡΟΛΙΜΕΝΙΩΤΩΝ «Η ΑΡΜΕΝΟΠΕΤΡΑ»
