Η έκθεση “Σκέφτομαι και Γράφω”, είναι για το μαθητή, ό, τι ένα άγαλμα για το γλύπτη, ένας ζωγραφικός πίνακας για το ζωγράφο. Και η έκθεση όπως η γλυπτική και η ζωγραφική είναι μια τέχνη, αλλά τέχνη του λόγου.
Κάθε τέχνη έχει ανάγκη από υλικά. Το ίδιο και η έκθεση. Τα υλικά, για κάθε είδους έκθεση υπάρχουν στις σκέψεις σας, στα συναισθήματα σας και στην φαντασία σας. Πρέπει λοιπόν, πρώτα ν’ ανακαλύψετε και να συγκεντρώσετε τα υλικά αυτά στο μυαλό σας. Το ίδιο κάνει και ο αρχιτέκτονας, προτού αρχίσει το χτίσιμο μιας οικοδομής. Συγκεντρώνει τα υλικά που του χρειάζονται.
Αλλά, αρκεί μόνο η συγκέντρωση του υλικού ; Όχι είναι η απάντηση. Χρειάζεται και κάτι άλλο, η επιλογή του υλικού που συγκεντρώθηκε στο μυαλό σας. Ο ζωγράφος δε βάζει στον πίνακά του οποιοδήποτε χρώμα βρει στο συρτάρι του, αλλά διαλέγει με προσοχή το χρώμα που ταιριάζει στο θέμα του. Στο μυαλό σας μπορεί να συγκεντρωθούν υλικά πολλά και άσχετα με το θέμα σας. Όλα αυτά δεν πρέπει να τα γράψετε στην έκθεσή σας, γιατί μια τέτοια έκθεσή, Δε θα έχει αρχή, τέλος νόημα και συνοχή.
Για να μη γράψετε στην έκθεση γνώσεις άσχετες με το θέμα σας, πρέπει να συγκεντρώσετε την προσοχή σας, να απομονώσετε το θέμα σας, και να το κατανοήσετε. Τότε η μνήμη σας, η φαντασίας σας και ολόκληρος ο εσωτερικός σας κόσμος θα κινητοποιηθούν και θα φέρουν στη θύμησή σας όλες τις σχετικές με το θέμα σας γνώσεις. Αν μάλιστα το θέμα σας είναι ενδιαφέρον και σας συγκινεί, Δε θα χρειασθεί μεγάλη προσπάθεια για τη συγκέντρωση στο μυαλό σας των σχετικών με το θέμα σας γνώσεων.
Χρειάζεται ακόμα ν’ αγαπήσετε το θέμα σας και να το δείτε σαν μια ευκαιρία, να δείξετε την ψυχή σας, τις σκέψεις σας και τις ιδέες σας.
Τώρα, η επιστράτευση των γνώσεων, θα γίνει πολύ ποιο εύκολα , η Δε φαντασία σας και η λογική σας , θα σας βοηθήσουν να εκθέσετε με σύστημα και αρμονία τις ιδέες σας. Τότε στις κρύες ιδέες σας, θα γίνει η μετάγγιση, κάτι από τη φλόγα της ψυχής στις, από τους κρυφούς της παλμούς, από τις αναμνήσεις της.
Αφού συγκεντρώσατε και επιλέξατε τα υλικά, που ταιριάζουν στο θέμα σας, χρειάζεται να ταξινομήσετε, να τα βάλετε σε σειρά και τάξη. Έτσι μόνο, θα παρουσιάσετε στο χαρτί σαν μια αρμονική ζωγραφιά πέτρες και τούβλα και κεραμίδια, ριγμένα άτακτα σε τίποτα Δε χρησιμεύουν. Έλεγαν οι πρόγονοί μας.
Αλίμονο, αν γράψετε τα υλικά σας φύρδην – μίγδην στην έκθεσή σας, χωρίς σειρά και τέχνη. Και ο αρχιτέκτονας επιλέγει τα υλικά του και τοποθετεί το καθένα, εκεί που πρέπει. Δε βάζει μαζί πέτρες , κεραμίδια και ξύλα.
Ένα διάγραμμα, ένα σχέδιο, ένας σκελετός των ιδεών και των στοιχείων, που θα γράψετε στην έκθεσή σας, είναι απαραίτητος. Όποιος αυτοσχεδιάζει, δεν δημιουργεί έργο αξιόλογο.
Ένα καλομελετημένο σχέδιο, που προβλέπει για όλα, ου θυμίζει και ορίζει τα κύρια σημεία της έκθεσης (πρόλογο-κύριο θέμα-επίλογο), είναι το καλύτερο σημάδι, για την επιτυχία της έκθεσής σας.
Αλλά και πάλι, φθάνουν όλα αυτά, για να γράψετε καλή έκθεση. Όλα αυτά αποτελούν την εξωτερική μορφή της, την τεχνική της θα λέγαμε.
Μια καλή έκθεση, προϋποθέτει την αγάπη για την έκθεση και για το γράψιμο. Χρειάζεται αγάπη για το γράψιμο τόση, που θα φθάνει τον αθλητικό φανατισμό. Πρέπει να θεωρήσετε το γράψιμο σαν ένα <<σπορ>>, που διασκεδάζει, συγκινεί και εξευγενίζει το πνεύμα και την ψυχή.
Η αγάπη αυτή θα σας κάνει να χαιρόσαστε για ένα ωραίο λεκτικό σχήμα, για μια ωραία έκφραση, που βρήκατε, και που, οπωσδήποτε, θα κλίνει μέσα της τον παλμό της καρδίας, το σκίρτημα του νου σας.
Η αγάπη αυτή, θα κάνει το γραπτό σας ν’ αποχτήσει μια μυστική ζωή, που την αισθανόμαστε σαν προέκταση της δική σας ζωής , που γίνεται ηχώ της ψυχής σας, ο παλμός της νεανικής σας καρδίας.
Το γράψιμο τώρα δεν θα σας είναι πια ανιαρό, δεν θα σας δένει η αμηχανία τα χέρια μπροστά στο φύλλο του λευκού χαρτιού, που περιμένει να το γεμίσετε σκέψεις. Δε σας βασανίζει η απορία “πως ν’ αρχίσετε” , γιατί αυθόρμητες, μόνες θα ξεπηδούν οι ιδέες σας και η φαντασία σας θα τις συνδυάζει, θα τις προσαρμόζει και θα τις συνδέει, για να δημιουργήσει ένα αρμονικό καλλιτεχνικό μωσαϊκό, χαρά και εικόνες της ψυχής σας.
Το γράψιμο σας ακόμα δεν θα είναι άχαρο και αναγκαστικό, αλλά χαρούμενο, διασκεδαστικό παιχνίδι της σκέψης και της φαντασίας σας, ένα ελπιδοφόρο όργωμα σε μια γη γόνιμη. Σε μια γη, που θα ρίξετε κάτι από τις ιδέες σας και θα βλαστήσει μια ζωή, μια δημιουργία δική σας που θα γεμίζει με τη χαρά και την υπερηφάνεια του δημιουργού.
Ανδρέας Φ. Βασιλείου
Ειδικός Παιδαγωγός, Επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος
