Άρθρο της Δημοτικής Συμβούλου της “Λαϊκής Συσπείρωσης” Λυκόβρυσης Πεύκης, κας Νατάσσας Αβραμίδου
Στο οικονομικό σύστημα που ζούμε συνηθίζεται το κράτος να αλλάζει το περιεχόμενο των λέξεων , να τις διαστρεβλώνει και να της καπηλεύεται με σκοπό το κέρδος, τη χειραγώγηση και την χειροτέρευση των όρων ζωής του λαού. Δε διστάζει ούτε μπροστά στις πιο καλές προθέσεις των ανθρώπων, όταν πρόκειται να τις εκμεταλλευτεί. Αυτό κάνει και με τη λέξη και έννοια εθελοντισμός.
Για πολλούς ανθρώπους η έννοια εθελοντισμός ταυτίζεται με τη συμπαράσταση, την αλληλεγγύη, το φιλότιμο, το ενδιαφέρον για το συνάνθρωπο που υποφέρει και τον αλτρουισμό. Η σημερινή κοινωνική πραγματικότητα βάζει σε πολλούς ανθρώπους την ιδέα να γίνουν εθελοντές και από το απόθεμα της ψυχής τους να προσφέρουν στο συνάνθρωπο ή στο γενικό καλό. Η προσφορά τους επικεντρώνεται κυρίως στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας, αλλά και στον αθλητισμό, τον πολιτισμό, το περιβάλλον κλπ.
Ας δούμε ωστόσο, πώς ο εθελοντισμός δένει με τον Καλλικράτη. Ο Καλλικράτης με τον οποίο έχουμε δηλώσει ότι είμαστε αντίθετοι, και έχουμε βέβαια τους λόγους μας, προβλέπει τη δράση εθελοντών, επιχειρήσεων και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) στους τομείς που προαναφέραμε. Οι Τοπικές Διοικήσεις (Δήμοι και Περιφέρειες )αναλαμβάνουν νέα καθήκοντα και στους τομείς της Κοινωνικής Πρόνοιας [1], της Πρωτοβάθμιας Υγείας, της Παιδείας με μειωμένη, βέβαια, την κρατική χρηματοδότηση. Λογικά τίθεται το ερώτημα πώς θα καλυφθούν αυτές οι ανάγκες. Εμείς μπορούμε τρεις εναλλακτικές να σκεφτούμε: ή θα αυξηθούν τα δημοτικά τέλη ή θα υποβαθμιστούν οι παρεχόμενες υπηρεσίες ή θα πρέπει «όλοι να βάλουμε ένα χεράκι». Για παράδειγμα, τώρα που οι τρεις εργαζόμενες στο πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» του πρώην Δήμου Πεύκης απολύθηκαν, οι περίπου εβδομήντα συνάνθρωποί μας, άτομα, ως επί το πλείστον, με ειδικές ανάγκες μένουν αβοήθητα. Εκεί που η Πολιτεία θα έπρεπε να προνοήσει και να φροντίσει να δημιουργηθούν θέσεις σταθερής εργασίας από ειδικευμένο προσωπικό, στα πλαίσια της δημόσιας πρόνοιας, «καλείται» ο ευαισθητοποιημένος άνθρωπος να συνδράμει.
Από την άλλη οι ΜΚΟ, που έχουν ήδη χρηματοδοτηθεί αδρά από το κράτος, με πολλά εκατομμύρια Ευρώ, αναλαμβάνουν και αυτές δράση[2]. Το κράτος φεύγει, οι ΜΚΟ έρχονται. Να υπενθυμίσουμε ότι οι ΜΚΟ =επιχειρήσεις δραστηριοποιούν χιλιάδες εθελοντές. Παραθέτουμε κάποια στοιχεία από την εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της 20ης Φλεβάρη όπως τα διαβάσαμε:[…] Η μεγάλη έκρηξη στην κρατική χρηματοδότηση προς τις ΜΚΟ σημειώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’90, όταν με επικεφαλής του ΥΠΕΞ τον σημερινό Πρωθυπουργό, κ. Γιώργο Παπανδρέου, διευρύνθηκε ο κύκλος τέτοιων δράσεων. Έτσι, ενώ το 1999 χρηματοδοτήθηκαν από το ΥΠΕΞ διάφορες ΜΚΟ με 4,4 εκατ. Ευρώ, το 2000 το σύνολο των επιχορηγήσεων υπερδιπλασιάσθηκε, φθάνοντας στα 11,35 εκατ. Ευρώ. Συνολικά, από το 1999 μέχρι και το 2003 η χρηματοδότηση ΜΚΟ από το ΥΠΕΞ ανήλθε σε 68,9 εκατ. Ευρώ και την πενταετία 2004-2009, περίπου στα 50 εκατ. Ευρώ.
Άρα η προσφορά των ΜΚΟ δεν είναι ανιδιοτελής, δρουν ως επιχειρήσεις οι οποίες χρηματοδοτούνται από τα χρήματα των Ελλήνων φορολογουμένων και, όπως κάθε επιχείρηση στον καπιταλισμό, αποσκοπούν στο ιδιωτικό κέρδος.
Πρόσφατα στο Ριζοσπάστη, στις 02. Μάρτη 2011, δημοσιεύτηκε το εξής: Ο Δήμαρχος της Σαλαμίνας ζήτησε από τους απολυμένους εργαζόμενους του Δήμου να υπογράψουν υπεύθυνη δήλωση σύμφωνα με την οποία θα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην ενημέρωση των πολιτών για τις δραστηριότητες του Δήμου, διανομή εντύπων, συνδρομή σε εργασίας καθαριότητας και εξωραϊσμού δημόσιων χώρων και κτιρίων κλπ. Επειδή ως άνεργοι έχουν τώρα πολύ χρόνο στη διάθεσή τους …ας προσφέρουν κι αυτοί. «Τόσο ψωμί έφαγαν» από το Δήμο. Αντί ο Δήμαρχος να παλεύει οι εργαζόμενοι στο Δήμο του να έχουν σταθερή δουλειά, καταφεύγει σε τέτοια μέτρα. Πάντως αυτή η κίνηση είναι ενδεικτική για τη στάση γενικότερα των δημοτικών αρχών. Αντίθετα, ο κομμουνιστής Στέλιος Μπενετάτος, πρώην Δήμαρχος της Νίκαιας, κατόρθωσε στη διάρκεια της θητείας του να μονιμοποιήσει 170 συμβασιούχους εργαζόμενους. Αυτό φανερώνει ότι χρειάζεται πολιτική βούληση για πολλά πράγματα.
Θα ήθελα στη συνέχεια να θέσω μερικά σκόρπια, αλλά εύλογα, ερωτήματα, απλά για προβληματισμό:
Όταν γινόμαστε εθελοντές, μήπως στερούμε από κάποιους εργαζόμενους θέσεις εργασίας;
Ο εθελοντής μπορεί να υποσχεθεί τη μονιμότητα στην προσφορά υπηρεσίας του όπως ένας μόνιμα εργαζόμενος;
Μπορεί ο εθελοντής να υποκαταστήσει τον ειδικευμένο εργαζόμενο; (Βλ. τα θύματα εθελοντών πυροσβεστών)
Μπορεί το μέλλον της προσφοράς στους προαναφερόμενους τομείς να βρίσκεται στα χέρια των εθελοντών και των ΜΚΟ;
Το κράτος μπορεί να επιχορηγεί τις τράπεζες με 100 εκατ. Ευρώ μέσα σε δυο χρόνια και να αδιαφορεί για το λαό;
Μήπως σε μια προοπτική οι εθελοντές, άθελά τους, «νομιμοποιούν» και παγιώνουν τη σκόπιμη πολιτική επιλογή της κυβέρνησης κάνοντας καθεστώς τον εθελοντισμό; Αν οι υπέρογκοι φόροι που πληρώνουμε δεν καλύπτουν τις ανάγκες μας σε Υγεία, Παιδεία, Πρόνοια, Πολιτισμό, Άθληση, Ποιότητα Ζωής κλπ., τότε τι καλύπτουν; Κι αν καλύπτουν αυτό που είναι πλέον κοινό μυστικό (φοροαπαλλαγές και ενίσχυση επιχειρήσεων, κεφαλαίου, τραπεζών) πρέπει να νομιμοποιηθεί και αυτό στις συνειδήσεις και να θεωρείται φυσικό και δίκαιο;
Τελικά αυτό το κράτος είναι του λαού ή κάποιων άλλων;
Γιατί στα σχολεία μας καλλιεργείται με τόσο ζήλο ο εθελοντισμός; Οι αυριανοί άνεργοι ή κακοπληρωμένοι εργαζόμενοι πρέπει να αφομοιώσουν τα «καλά» του;
Το μέλλον των νέων ανθρώπων που μορφώνονται και σπουδάζουν, που θα έπρεπε να έχουν όνειρα για το μέλλον, που θέλουν να εργαστούν, να προσφέρουν και να δημιουργήσουν είναι ο εθελοντισμός;
Θα μας άρεσε το σπουδαγμένο, αλλά και ασπούδαστο παιδί μας, να είναι άνεργος εθελοντής; Ή μήπως πιστεύουμε ότι το δικό μας θα τη γλιτώσει; Ας δούμε πόσα μεταπτυχιακά και διδακτορικά τα ξεσκονίζουν οι μαμάδες στα ράφια της ανεργίας.
Άρα, μήπως ο εθελοντισμός από την πλευρά των καλοπροαίρετων απλών ανθρώπων (όχι σκόπιμα βέβαια) υποσκάπτει το μέλλον χιλιάδων νέων ανθρώπων που δε θα βρίσκουν δουλειά στο μέλλον γιατί κάποιοι τους το υπονόμευσαν;
Πόσοι νέοι γίνονται εθελοντές με την κρυφή ελπίδα ότι οι διοικήσεις Δήμων, Οργανισμών, Εταιρειών θα αναγνωρίσουν τα προσόντα τους και θα τους προσλάβουν;
Πόσοι νέοι εργάζονται σε αυτή τη βάση για να υπάρχει μια σχετική προϋπηρεσία στο βιογραφικό τους;
Και πόσοι εργάζονται εθελοντικά για πολλά χρόνια χωρίς να έχουν «σταυρώσει» ακόμα μεροκάματο.
Τα άτομα στα οποία θα προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας έχουν ανάγκη την φιλευσπλαχνία μας και την ελεημοσύνη μας ή τη συμπαράσταση του κράτους την οποία δικαιούνται;
Μήπως ο βοηθούμενος γίνεται έρμαιο στα χέρια του «ευεργέτη», χειραγωγείται πιο εύκολα για να του παρέχονται οι υπηρεσίες που έχει ανάγκη;
Μήπως και οι εθελοντές θα έπρεπε όταν απολύονται εργαζόμενοι από τους συγκεκριμένους τομείς να πιέζουν κατά των απολύσεων ή υπέρ των προσλήψεων, ώστε να μη χρειάζεται να γίνεται κανείς εθελοντής;
Γιατί έγινε μόδα ο εθελοντισμός από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004; Τότε ποιοι βγήκαν κερδισμένοι; Για ποια ιδέα εργάστηκαν τελικά οι χιλιάδες εθελοντές τότε; Του αθλητισμού ή του κέρδους;
Ποιο πρόβλημα έλυσαν τόσες δεκαετίες οι ΜΚΟ, οι εθελοντές και η φιλανθρωπία στην Αφρική; Ποιες ουσιαστικές υποδομές σε βάθος χρόνου δημιούργησαν;
Με το προχώρημα της κρίσης και τις εκατοντάδες χιλιάδες ανέργους και ανασφάλιστους που όλο και αυξάνονται σε πόσους θα μπορούν να παρέχονται εθελοντικές εργασίες;
Μπορεί μια δημοτική αρχή να υιοθετεί τον εθελοντισμό, να δίνει συνεντεύξεις σχετικά και το Απρίλη να απολύονται δεκάδες συμβασιούχοι εργαζόμενοι στο Δήμο;
Μήπως τελικά και η προσφορά των αιρετών του Δήμου θα έπρεπε να είναι εθελοντική, ώστε να συμβαδίζει με την πολιτικοϊδεολογική γραμμή τους; Όπως διαφαίνεται θα υπάρξουν πολλές ελλείψεις σε πολλούς τομείς και τα χρήματα αυτά θα χρειαστούν, βλ. πχ. σχολεία.
Για μας η κοινωνική προσφορά στο συνάνθρωπο και συνάδερφο δε λέγεται εθελοντική προσφορά ή εργασία. Εμείς θεωρούμε ουσιαστική προσφορά και συμπαράσταση την κοινωνική αλληλεγγύη. Κανείς δεν έχει ανάγκη τον οίκτο μας και την ευσπλαχνία μας. Έχει ανάγκη τη βοήθειά μας που λύνει και βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα το πρόβλημα. Σίγουρα δε θα το γνωρίζετε γιατί δεν «παίζεται» στα ιδιωτικά, αλλά ούτε και στα κρατικά κανάλια- τα οποία τα πληρώνουμε για αντικειμενική πληροφόρηση- ότι το ΠΑΜΕ σε πάμπολλες περιπτώσεις έχει κινητοποιηθεί σε χώρους δουλειάς για να ανακληθούν απολύσεις και κατάφερε την επαναπρόσληψη των απολυμένων. Σε πολλές πόλεις της Ελλάδας πρωτοστάτησε όταν η ΔΕΗ και οι αντίστοιχες ΕΥΔΑΠ έκοψαν την παροχή ρεύματος και νερού σε ανέργους ή αδύναμους να εξοφλήσουν. Κανένα συλλογικό πρόβλημα δε λύθηκε ποτέ ουσιαστικά με ατομικές λύσεις. Και αν ναι, ήταν πρόσκαιρες.
Η μόνη εθελοντική κοινωνική προσφορά που πιάνει τόπο είναι ο αγώνας για τα λαϊκά προβλήματα, με προοπτική την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, σε μια κοινωνία όπου ο λαός θα αποφασίζει για την τύχη του και τον πλούτο που παράγει. Σ’ εκείνη την κοινωνία, εφ’ όσον ο άνθρωπος θα έχει καλύψει τις βασικές ανάγκες, μπορεί να προσφέρει εθελοντικά για το περισσότερο. Εθελοντισμός νοείται μόνο στα πλαίσια ενός κράτους πρόνοιας.
Τέλος, επειδή ο εθελοντισμός και η φιλανθρωπία δεν είναι καινούρια φαινόμενα, αλλά υπήρχαν και σε άλλες στιγμές της Ιστορίας, όπως στο Μεσαίωνα (ευρωπαϊκός και βυζαντινός) ή στην Τουρκοκρατία, ας μη βιαστούν να μας κατηγορήσουν για αναλγησία (ανάλγητο είναι το σύστημα που ζούμε), αλλά ας μας απαντήσουν στο εύλογο ερώτημα: ΠΟΣΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ ΤΕΛΙΚΑ ΓΥΡΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΙΣΩ;
[1] Πραγματικά, αξίζει να μπει κανείς στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Εσωτερικών και να διαβάσει σχετικά με τις νέες αρμοδιότητες . Είναι από μόνες τους πολύ αποκαλυπτικές.
[2] Αντιγράφουμε από τον Καλλικράτη: Η χορήγηση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας ιδρυμάτων παιδικής πρόνοιας σε ιδιώτες, καθώς και σε συλλόγους ή σωματεία, που επιδιώκουν φιλανθρωπικούς σκοπούς.
