Το ετοιμόρροπο 1ο Δημοτικό Σχολείο Νέας Φιλαδέλφειας, ένα κτίριο που δίχασε την τοπική κοινωνία για την ανάγκη ή όχι διατήρησής του, δεν θεωρήθηκε από τα μέλη του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων ότι συγκεντρώνει εκείνα τα αρχιτεκτονικά, μορφολογικά ή ιστορικά χαρακτηριστικά που θα έκριναν σημαντική την κήρυξή του ως μνημείου.
Πρόκειται για ένα σχολείο άμεσα συνδεδεμένο με τον χαρακτηρισμένο από το Υ.Π.Ε.Κ.Α. παραδοσιακό προσφυγικό συνοικισμό. Το σχολείο είναι γνωστό ως «σχολείο Σπαθάρη», προς τιμήν του Αγησίλαου Σπαθάρη, κατοίκου της περιοχής, ο οποίος έκανε δωρεά το οικόπεδο και τις πρώτες εγκαταστάσεις το 1927, προκειμένου να καλυφθεί η ανάγκη στέγασης των μαθητών του οικισμού.
Οι πρώτες εγκαταστάσεις περιλάμβαναν μονώροφο ξύλινο κτίσμα, που τη δεκαετία του ’50 αντικαταστάθηκε από νεώτερο διώροφο κτίριο. Ωστόσο, το σχολικό κτίριο υπέστη σοβαρές ζημιές από το σεισμό του 1999 και τα τελευταία χρόνια έχει εγκαταλειφθεί και «παραδοθεί» σε βανδάλους και ναρκομανείς.
Αρχικά είχε αποφασιστεί από το δήμο Νέας Φιλαδέλφειας και τον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων η στατική ενίσχυσή του, ωστόσο το κόστος κρίθηκε υπέρογκο από τον ΟΣΚ, που τελικά αποφάσισε την κατεδάφισή του και την κατασκευή νέου σχολικού κτιρίου. Υπέρ της κατασκευής νέου κτιρίου είναι και ο δήμος Νέας Φιλαδέλφειας και ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του σχολείου.
Την αντίθεσή του στην κατεδάφιση του κτιρίου είχε εκφράσει ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός για την προστασία της φυσικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς «Monumenta». Όπως έχει δηλώσει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η πρόεδρος του Συλλόγου Ειρήνη Γρατσία, «για τους κατοίκους της Νέας Φιλαδέλφειας αποτελεί σημείο αναφοράς. Είναι τόσο συνδεδεμένο με τον προσφυγικό συνοικισμό και την ιστορία του που η κατεδάφισή του θα στερήσει μέρος της ταυτότητας της πόλης. Η αξία του είναι πρωτίστως ιστορική». Τη διατήρηση του κτιρίου είχε προτείνει και η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Αττικής λόγω της ιστορικής σχέσης του σχολικού κτίσματος με τον προσφυγικό οικισμό.
Τα μέλη του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων εξέτασαν χτες το θέμα και γνωμοδότησαν ομόφωνα κατά του χαρακτηρισμού του κτιρίου ως μνημείου.
