Ο Δήμος Μεταμόρφωσης σας προσκαλεί το Σάββατο 24 και την Κυριακή 25 Νοεμβρίου 2012, στο Συνεδριακό Κέντρο της πόλης, σε διήμερο αφιέρωμα για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του συνθέτη Αλέξανδρου Ξένου.
Σύντομο βιογραφικό
Ο Αλέξανδρος Ξένος του Διονυσίου γεννήθηκε στην πόλη της Ζακύνθου στις 2 Μαΐου του 1912.[1]
Σπούδασε μουσική αρχικά στην Φιλαρμονική Ζακύνθου με δάσκαλο τον αρχιμουσικό Ιωάννη Πήλικα [1870-1942] και αργότερα φοίτησε στο Ωδείον Αθηνών με καθηγητές τον Δημήτρη Μητρόπουλο (μορφολογία – prima vista) τον Φιλοκτήτη Οικονομίδη (αρμονία) και Γεώργιο Σκλάβο (κοντραπούντο και ενοργάνωση).[2]
Απεφοίτησε το 1939 με δίπλωμα τρομπονιού (ολκωτή σάλπιγγα) και πτυχία αρμονίας, αντίστιξης και ενοργάνωσης.
Άρχισε να γράφει μουσική απ’ το 1940. Το πρώτο του έργο είναι το συμφωνικό σκίτσο Νέοι Σουλιώτες εμπνευσμένο απ’ την αντίσταση του Ελληνικού λαού ενάντια στους κατακτητές. Πρωτοπαίχτηκε από την ορχήστρα του Ραδιοφωνικού Σταθμού [Ε.Ι.Ρ.] στα μέσα του 1941 με αρχιμουσικό τον Θεόδωρο Βαβαγιάννη και τίτλο Εισαγωγή λευτεριάς.[3]
Έργα του Αλέξανδρου Ξένου παίχτηκαν από ορχήστρες και χορωδίες στο εσωτερικό και εξωτερικό (Παρίσι, Πράγα, Μόσχα, Λένινγκραντ, Βουκουρέστι, Σάλτσμπουργκ, Ρώμη, Λονδίνο).
Ο Αλέξανδρος Ξένος πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση 1940-1944. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου οργάνωσε φιλαρμονικές και χορωδίες για τις ανάγκες του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, έγραψε τραγούδια που αγαπήθηκαν και τραγουδήθηκαν από το λαό μας όπως: Ο ύμνος της Π.Ε.Ε.Α., Ο ύμνος της Αλληλεγγύης, Το τραγούδι του Άρη, τα Τραγούδια για τ’ Αετόπουλα, Ο ύμνος της Ε.Π.Ο.Ν., το Εμπρός του Κ[ωστή] Παλαμά κ.ά.
Ο Αλέξανδρος Ξένος από το 1936 συμμετέχει ενεργά στους συνδικαλιστικούς και καλλιτεχνικούς αγώνες των μουσικών και σαν γραμματέας της Ομοσπονδίας Μουσικών Σωματείων Ελλάδας (πρωτοστάτησε για την δημιουργία της) και μέλος του Συμβουλίου της Ενώσεως Ελλήνων Μουσουργών συνέβαλε στην διάδοση του μουσικού πολιτισμού της χώρας μας: με την ίδρυση[4] των συμφωνικών ορχηστρών της Ραδιοφωνίας, της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών και Θεσσαλονίκης.
Επίσης αγωνίστηκε για την προώθηση της μουσικής παιδείας στην μέση και ανώτερη εκπαίδευση και την δημιουργία φιλαρμονικών, χορωδιών, μουσικοχορευτικών συγκροτημάτων καθώς και για την ενεργό συμμετοχή του λαού μας στην ερασιτεχνική μουσική παιδεία.
Κατά καιρούς έγραψε διάφορα μουσικολογικά άρθρα (σε εφημερίδες και περιοδικά) α) σχετικά με τη συλλογή και διάδοση της Εθνικής μουσικής κληρονομιάς (λαϊκής και έντεχνης) β) και ενάντια στον εμπορικό, κατευθυνόμενο λαϊκισμό των ρεμπέτικων και των υποπροϊόντων τους που κατεβάζουν το διανοητικό και αισθητικό επίπεδο του λαού μας.[5]
Σαν επαγγελματίας μουσικός (1ο τρομπόνι) έπαιξε (από το 1930 έως το 1967) σε διάφορες ορχήστρες, όπως στην Κ.Ο.Α.[6] – Ε.Ι.Ρ.[7] -Ε.Λ.Σ.[8] κλπ. Και διώχτηκε το 1967 γιατί δεν θέλησε ν’ αποκηρύξει τα φρονήματά του.
Οι σκέψεις και τα συναισθήματα του συνθέτη εμπνέονται πάντα από τους αγώνες του λαού μας για ελευθερία, ειρήνη και πρόοδο. Ο Αλέξανδρος Ξένος, για να εκφράσει τις μουσικές του ιδέες δεν ακολουθεί καμιά σχολή. Προσπαθεί ν’ αφομοιώσει ό,τι κατά την γνώμη του είναι ζωντανό στη μουσική μας παράδοση (λαϊκή ή έντεχνη) και στις μουσικές επιτεύξεις των άλλων εθνών.
[1] Aπεβίωσε στην Αθήνα την 1η Σεπτεμβρίου 1995.
[2] Αφότου έφυγε για να σπουδάσει δεν επέστρεψε, παρά μόνο περιστασιακά, στη Ζάκυνθο.
[3] Στην πραγματικότητα, το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε με τον τίτλο Συμφωνική πεζογραφία σε Ελληνικό θέμα. Βλ. Σχόλια για το έργο (V: 1).
[4] Εννοεί, όντας ιδρυτικό μέλος, όπως εξάλλου και της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών.
[5] Η δικτατορία χρησιμοποίησε το ρεμπέτικο ως μέσο “κατευνασμού” του λαού (μαζί με άλλα), καταπνίγοντας τη δημοτική μουσική, που έχει ελευθερόφρονα χαρακτήρα.
[6] Κρατική Ορχήστρα Αθηνών.
[7] [Ορχήστρα του] Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας.
[8] [Ορχήστρα της] Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
