Απολογιστική ανακοίνωση του Συλλόγου Δημάρχων Αττικής
Συνοψίζοντας τα αποτελέσματα των εργασιών του 3ο FORUM Αυτοδιοίκησης που πραγματοποιήθηκε στον Πόρο, ο Πρόεδρος του Συλλόγου Ενεργών και Διατελεσάντων Δημάρχων και Προέδρων Κοινοτήτων Αττικής, που είχε την ευθύνη της διοργάνωσης, παρουσίασε στο τέλος των εργασιών του τα συμπεράσματα που προέκυψαν τόσο από τις ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες εισηγήσεις, καθώς και από τις δεκάδες παρεμβάσεις δημάρχων και πρώην δημάρχων, οι οποίες αναφέρονταν και σε θέματα πέραν αυτών που κάλυπταν οι εισηγήσεις. Κατέγραψε επίσης τις προτάσεις που κατατέθηκαν για την προώθησή τους στα συλλογικά όργανα της Αυτοδιοίκησης και την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εσωτερικών και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.
Τα τέσσερα βασικά θέματα που απασχόλησαν το 3ο FORUM Αυτοδιοίκησης ήταν:
-Η οικονομική κατάσταση των δήμων και οι επιπτώσεις σ’ αυτήν της δημοσιονομικής κρίσης στην οποία βρίσκεται η χώρα μας.
-Η συμβολή των δήμων στην αντιμετώπιση των κοινωνικών συνεπειών της κρίσης.
-Ο ρόλος της Αυτοδιοίκησης στην ανάκαμψη της οικονομίας και την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας μας.
-Η πορεία υλοποίησης του Προγράμματος «Καλλικράτης» και τα προβλήματα που προέκυψαν στο πρώτο εννεάμηνο της εφαρμογής του.
Συμπεράσματα
Τα συμπεράσματα από τις επιμέρους εισηγήσεις και παρεμβάσεις θα μπορούσαν να συνοψιστούν ως εξής:
Ως προς τα οικονομικά των ΟΤΑ, επισημάνθηκαν τα εξής:
-Οι συνεχείς περικοπές στη χρηματοδότησή τους, σε συνδυασμό με τις ανάγκες που προκύπτουν από τις συγχωνεύσεις του Καλλικράτη ως και τις νέες αρμοδιότητες μη συνοδευόμενες από τις αντίστοιχες χρηματοδοτήσεις, έχουν δημιουργήσει ένα ασφυκτικό πλαίσιο στη λειτουργία των ΟΤΑ, καθώς και στο προσφερόμενο από τους δήμους έργο.
-Είναι προφανές ότι οι όποιες οικονομίες κλίμακος μπορεί να επέλθουν από τον Καλλικράτη θα γίνουν σε βάθος χρόνου. Στην παρούσα φάση επιβάλλεται η οικονομική ενίσχυση και στήριξη του νέου θεσμού.
-Η υστέρηση ακόμα και των τακτικών εσόδων από ίδιους πόρους (π.χ. δημοτικά τέλη) λόγω της αδυναμίας των δημοτών πληρωμής της ΔΕΗ επιφέρει πλήρη αποσυντονισμό στον προγραμματισμό οποιασδήποτε δράσης των Δήμων.
-Η οικονομική αποδυνάμωση των δήμων με τη στέρηση θεσμοθετημένων πόρων, σε συνδυασμό με τη μείωση του προσωπικού τους, καθιστούν σχεδόν αδύνατη την προσφορά κοινωνικού έργου για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κρίσης στις τοπικές κοινωνίες, εκθέτοντας στα μάτια των πολιτών τον ίδιο το θεσμό των ΟΤΑ.
-Στην απαξίωση του θεσμού συμβάλλουν επίσης οι συνεχιζόμενες επιθέσεις εναντίον του για δήθεν υπερχρέωση και εκτεταμένη διαφθορά, ή για υπέρογκες αμοιβές γενικεύουν περιορισμένα – μεμονωμένα φαινόμενα.
Ως προς την αντιμετώπιση των κοινωνικών συνεπειών της κρίσης οι δήμοι ήδη αναλαμβάνουν σημαντικό βάρος στην αντιμετώπιση αυτών των αναγκών ως ο πλησιέστερος θεσμός προς τον πολίτη.
-Η συνεισφορά των δήμων στην αναπλήρωση του κοινωνικού κράτους θα πρέπει να είναι άμεση προτεραιότητα στις δράσεις τους εφόσον οι κοινωνικές ανάγκες αναμένεται να αυξηθούν δραματικά.
-Η απομάκρυνση του ειδικευμένου προσωπικού (κυρίως συμβασιούχων έργου) υποβαθμίζει την ποιότητα και ποσότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Ως προς τη συμβολή των ΟΤΑ στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας επισημάνθηκε ότι αποτελούν τον καταλληλότερο φορέα για την εκπόνηση και υλοποίηση αναπτυξιακών προγραμμάτων, καθώς γνωρίζουν καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον τις ανάγκες και τις δυνατότητες των περιοχών τους.
Θεσμικό πλαίσιο και αδυναμία πρόσβασης σε χρηματοδοτήσεις καθιστούν απαγορευτική αυτή τη δυνατότητα.
Ως προς την οργανωτική δομή των ΟΤΑ επισημάνθηκε ότι για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητάς τους επιβάλλεται η εφαρμογή και σ’ αυτούς των βασικών αρχών του management, με αντίστοιχη προσαρμογή τους, βέβαια, στον κοινωνικό χαρακτήρα του θεσμού.
Γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, πεπαλαιωμένο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των υπαλλήλων και μη επαρκείς κατάρτιση περιορίζουν σημαντικά την αποτελεσματικότητα των δήμων.
Τέλος, ως προς τη συμμετοχή των γυναικών ως αιρετών στην Αυτοδιοίκηση, επισημάνθηκε ότι, αν και η γυναικεία ιδιοσυγκρασία ταιριάζει περισσότερο από αυτήν των ανδρών στο χώρο αυτό, η παρουσία της καλύπτει μικρό ποσοστό, σε σύγκριση με την αντίστοιχη σε άλλους χώρους, όπως, για παράδειγμα, στο χώρο της δικαιοσύνης. Παγιωμένες στενοκέφαλες νοοτροπίες και κυρίως ακατάλληλο κοινωνικό περιβάλλον στη στήριξη της γυναίκας-μητέρας-εργαζόμενης αποτρέπουν την ευρεία συμμετοχή των γυναικών στα κοινά κάτι που θα μπορούσε να λειτουργήσει ευεργετικά προς την ποιοτική αναβάθμιση του θεσμού.
Επισημάνθηκαν επίσης αδυναμίες και οι αντιφάσεις που εντοπίστηκαν στο Πρόγραμμα «Καλλικράτης», οι οποίες παρεμβάλλουν εμπόδια στην αποτελεσματική λειτουργία των ΟΤΑ. Το ίδιο ισχύει, όπως τονίστηκε και ως προς το θεσμικό πλαίσιο που καθορίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των αιρετών.
Προτάσεις – Επιβάλλεται:
-Η τήρηση της καταβολής των θεσμοθετημένων πόρων στο ακέραιο. Εφόσον τα στοιχεία του ίδιου του ΥΠΕΣΔΑ δείχνουν ότι η χρηματοδότηση των ΟΤΑ στην Ελλάδα υπολείπεται σημαντικά του Μ.Ο. της Ε.Ε.
-Η τήρηση των προβλεπομένων στο νόμο Καλλικράτη χρηματοδοτήσεων.
-Η πλήρης κοστολόγηση των μεταφερομένων αρμοδιοτήτων και η εξασφάλιση της καταβολής των αντίστοιχων πόρων.
-Η πλήρης καταβολή των οφειλομένων-παρακρατηθέτων (νόμος 3765/2009).
-Η συνεισφορά των Δήμων στην δημοσιονομική προσαρμογή να μην γίνει με μετάκληση του κόστους των παρεχόμενων υπηρεσιών στους Δημότες και κυρίως με μείωση του παρεχόμενου κοινωνικού έργου.
-Να γίνουν οι απαραίτητες θεσμικές αλλαγές ώστε να επιτευχθεί η αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων ιδίως για κοινωνικές ανάγκες (καταπολέμηση της ανεργίας, κατάρτιση κ.λ.π.) χωρίς να καταφεύγει η κεντρική διοίκηση σε λύσεις τύπου Μ.Κ.Ο. κ.λ.π. που δεν συμβάλουν στη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα.
-Να γίνει εφικτή η ανάπτυξη πρωτοβουλιών των ΟΤΑ για αξιοποίηση των περιουσιακών τους στοιχείων και την δημιουργία ίδιων τακτικών πόρων.
-Να γίνει άμεση έναρξη του προγράμματος «Ελλάδα» που θα ενισχύσει τις τοπικές οικονομίες και θα δημιουργήσει έργα υποδομών και τοπικής ανάπτυξης.
-Να αντιμετωπιστούν οι υπερχρεωμένοι δήμοι κατά περίπτωση με έμφαση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους ως επίσης και την γεωπολιτική τους θέση και τις κοινωνικές τους ανάγκες.
-Να προωθηθεί η απλοποίηση των διαδικασιών ωρίμανσης και ένταξης έργων στο ΕΣΠΑ ώστε να επιτευχθεί η πλήρης απορροφητικότητα των κονδυλίων του προγράμματος που παρουσιάζει σοβαρή υστέρηση.
-Να απλωθεί κοινωνικό δίκτυ προστασίας στις εργαζόμενες μητέρες (αύξηση παιδικών σταθμών, εργασιακές διευκολύνσεις κ.λ.π.) για ενθάρρυνση στη συμμετοχή τους στα κοινά.
-Να επιδιωχθεί η προάσπιση του κύρους και της αξιοπρέπειας των αιρετών με αποφυγή γενικευμένων αναφορών περί κακοδιαχείρισης από την κεντρική διοίκηση.
-Κατάργηση του ασυμβίβαστου της επαγγελματικής δραστηριότητας των δημάρχων, ανεξαρτήτως του αριθμού των δημοτών του δήμου τους ή εναλλακτικά καθιέρωση μερικής επαγγελματικής απασχόλησης με μειωμένη αντιμισθία αιρετού.
-Αναβάθμιση της καταστατικής θέσης των αιρετών της Τ.Α. για προσέλκυση ποιοτικού πολιτικού προσωπικού.
-Επαναφορά της δυνατότητας αριστίδην εκλογής των πρώην δημάρχων ως δημοτικών συμβούλων ή εναλλακτικά καθιέρωση λίστας Δημοτικών Συμβούλων Επικρατείας.
-Ενιαίος έλεγχος κανονικότητας και νομιμότητας των αποφάσεων του δήμου και των συμβάσεων προμηθειών και εκτέλεσης έργων. Υποχρεωτική η αποδοχή της γνωμοδότησης του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στη διάρκεια του προληπτικού ελέγχου για τον εκ των υστέρων έλεγχο των Τμημάτων του. Δημιουργία γνωμοδοτικού τμήματος στο Ε.Σ. για το σύνολο των πράξεων των ΟΤΑ αρμοδιότητος Ελεγκτικού Συνεδρίου. Σύντμηση του χρόνου υποχρεωτικής τήρησης των απολογιστικών οικονομικών στοιχείων (5 χρόνια).
-Κατάργηση του διπλού ελέγχου των αποφάσεων των ΟΤΑ από τον Ελεγκτή Νομιμότητας των Περιφερειών και το Ελεγκτικό Συνέδριο.
-Κατάργηση του υποχρεωτικού ανά τρίμηνο ισοσκελισμού του προϋπολογισμού του δήμου ως προϋπόθεση για τη συνέχιση των πληρωμών (να γίνει ανά εξάμηνο).
-Κατάργηση του παράλληλου διπλογραφικού και απλογραφικού συστήματος στα λογιστικά των δήμων
-Κωδικοποίηση – απλοποίηση της σχετικής με τους ΟΤΑ νομοθεσίας στο σύνολό της.
-Καθιέρωση δεικτών μέτρησης παραγωγικότητας και αποδοτικότητας των υπηρεσιών των δήμων. Εκπόνηση οικονομικού μοντέλου των δήμων.
-Αναμόρφωση του Κώδικα Δημοτικών Υπαλλήλων με δυνατότητα παροχής κινήτρων αλλά και επιβολής ποινών. Αλλαγή του τρόπου σύστασης και αρμοδιοτήτων των Υπηρεσιακών Συμβουλίων.
-Επανεξέταση της ενοποίησης δήμων στα πλαίσιο του προγράμματος «Καλλικράτης» για αποφυγή της υπερσυγκέντρωσης. Δημιουργία Μητροπολιτικών δήμων.
-Κωδικοποίηση – απλοποίηση διαδικασίας προμηθειών με εξασφάλιση της διαφάνειας.
-Υποπρογράμματα στα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα με στόχο την στήριξη δραστηριοτήτων των δήμων για κοινωνικές υποδομές και κοινωνικά προγράμματα.
-Αναβάθμιση και ενίσχυση του ρόλου της Δημοτικής Αστυνομίας για αντιμετώπιση της εγκληματικότητας και αποκατάσταση του αισθήματος ασφάλειας των πολιτών.
-Αναβάθμιση του ρόλου των Συμβουλίων Νέων.
