Ομιλία – Χαιρετισμός στο Συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας του Προέδρου της Δημοκρατικής Αριστεράς, κ. Φώτη Κουβέλη
Αγαπητοί /ες δήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι, μέλη της συνέλευσης της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, με μεγάλη χαρά βρίσκομαι σήμερα μαζί σας για να μοιραστώ τις σκέψεις, τις ανησυχίες αλλά και τις ιδέες μας για μια καλύτερη αυτοδιοίκηση, πιο ώριμη, πιο αποδοτική και πιο χρήσιμη για τους πολίτες, που δοκιμάζονται από τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης που μαστίζει τη χώρα μας.
Ζούμε σε μια περίοδο όπου η κρίση χρέους στην Ευρώπη και ο τρόπος που μέχρι σήμερα οι κυβερνήσεις διαχειρίστηκαν τα προβλήματα της χώρας μας, έχουν οδηγήσει την Ελλάδα σε ακόμα μεγαλύτερα αδιέξοδα.
Οι μνημονιακές πολιτικές διεύρυναν την ύφεση, έπληξαν την κοινωνία, λειτούργησαν οριζόντια και ισοπεδωτικά, μετέφεραν όλα τα βάρη της κρίσης σε όσους ήταν ο εύκολος, αλλά και ο πιο απροστάτευτος στόχος: Στους εργαζόμενους, στους μισθωτούς και στους συνταξιούχους.
Σήμερα, δύο περίπου χρόνια μετά από την ψήφιση του πρώτου μνημονίου, διαπιστώνουμε την απόλυτη μονομέρεια και αναποτελεσματικότητα των μέτρων που ελήφθησαν, διαπιστώνουμε ότι δεν αναγνωρίσθηκε το πρόβλημα στη βαθιά κρίση του πολιτικού συστήματος και δεν υπήρξε η πολιτική και τα μέτρα για την ανόρθωση της κοινωνίας.
Η οποιαδήποτε λύση στα προβλήματα δεν μπορεί να υπάρξει με την κοινωνία σε συντριβή, παρά μόνο με την κοινωνία όρθια.
Η υπερδιόγκωση του δημόσιου τομέα δεν αντιμετωπίζεται αν δεν αναγνωριστεί η ευθύνη των πελατειακών αντιλήψεων στη λειτουργία του δημόσιου τομέα. Η αναγνώριση όμως και η λύση του προβλήματος δεν μπορεί να παραγνωρίσει αυτό που ξέχναγε το πελατειακό σύστημα, ότι είχε να κάνει με ανθρώπινες υπάρξεις.
Οι λύσεις ήταν πολλές και ποικίλες: ο εξορθολογισμός, η λήψη μέτρων αποτελεσματικότητας, η εξισορρόπηση, οι οικονομίες κλίμακας, η ενίσχυση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας, η μείωση της γραφειοκρατίας. Τίποτα από όλα αυτά δεν μπήκε στην πρώτη γραμμή της πολιτικής προτεραιότητας των κυβερνήσεων. Μόνο οι οριζόντιες πολιτικές της εφεδρείας. Δεν συζητήθηκαν τα νέα οργανογράμματα, οι μετακινήσεις του προσωπικού για να καλυφθούν ενδεχόμενα κενά, η εισαγωγή συστημάτων διοίκησης ολικής ποιότητας, η στοχοθεσία και μια σειρά από άλλα εργαλεία , που θα μπορούσαν να δώσουν ώθηση στη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης και αυτοδιοίκησης.
Ανακαλύφθηκε ο εσωτερικός εχθρός, που δυστυχώς δεν ήταν η διαφθορά, η αναξιοκρατία, το πελατειακό σύστημα, η φοροδιαφυγή, αλλά απλώς ο δημόσιος υπάλληλος, που όμως το ίδιο το πελατειακό πολιτικό σύστημα τον ήθελε ως ενεργούμενο, αναποτελεσματικό και γραφειοκράτη.
Είναι επιτακτικό και αναγκαίο να αναδιαμορφώσουμε ένα νέο πεδίο λειτουργίας και παραγωγής του δημόσιου τομέα, με διαρθρωτικά μέτρα για να τεθεί σε άμεση κίνηση η δημόσια διοίκηση.
Η ανάπτυξη ως έννοια και ως στρατηγική αναφορά απουσιάζει από τα προγραμματικά και πολιτικά στοιχεία των τελευταίων κυβερνήσεων. Η αντιμετώπιση του χρέους δεν είναι η διαρκής μείωση των μισθών και η αύξηση της φορολογίας. Η ποθούμενη οικονομική και κοινωνική αναζωογόνηση δεν θα γίνει με την αποδιάρθρωση του κοινωνικού ιστού.
Εμείς βλέπουμε και διεκδικούμε την λύση και την αντιμετώπιση της κρίσης μέσα από μια Ευρώπη ενοποιημένη οικονομικά και πολιτικά, με άλλες πολιτικές σε πανευρωπαικό επίπεδο, με τη κοινωνία σε πρώτο ρόλο. Έχουμε τονίσει ότι οι αγορές δεν μπορεί να κυριαρχούν των πολιτικών και τώρα γινόμαστε θεατές και θύματα της απραξίας της πολιτικής στο ευρωπαϊκό πεδίο ή της υποταγής της συντηρητικής πολιτικής στο νόμο των αγορών. Αναζητούμε με άλλες δυνάμεις του δημοκρατικού σοσιαλισμού στην Ευρώπη, την Ευρώπη των κοινωνιών, της αναδιάρθρωσης και της ανόρθωσης των πολιτικών συντεταγμένων.
Αποστρεφόμαστε τις πολιτικές του επαναστατικού αμυντισμού, το έξω από την Ευρωζώνη, της επιστροφής στη δραχμή και τις παραδίδουμε στο λαό ως πολιτικές καταστροφής.
Συγκροτηθήκαμε για να αποτελέσουμε τη χρήσιμη αριστερά, την αριστερά των αγώνων, αλλά και των λύσεων, της διακυβέρνησης και των κινημάτων, της ριζοσπαστικής μεταρρύθμισης. Διεκδικούμε να βγεί η αυτοδιοίκηση από το κάδρο της κρίσης του πολιτικού συστήματος. Παλέψαμε για να μην γίνουν οι περασμένες δημοτικές και περιφερειακές εκλογές μνημονιακή και αντιμνημονιακή μάχη , αλλά μια μεγάλη μάχη για την καθημερινότητα, για τον πολίτη της πόλης και του χωριού, για την κοινωνική δικτύωση και αλληλεγγύη.
v Ένα χρόνο περίπου από την εφαρμογή του ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ, ερχόμαστε να κρίνουμε τον κίνδυνο της φθοράς των κοινών οραμάτων μας από την προχειρότητα των σχεδιασμών. Το όραμα μας, για ισχυρούς δήμους και αιρετή περιφέρεια, κινδυνεύει να φθαρεί από δογματισμούς, προχειρότητες, γραφειοκρατικές και κρατικίστικες αγκυλώσεις. Τα όποια θετικά βήματα κινδυνεύουν να μείνουν μετέωρα. Χρειαζόμαστε, χρειάζεστε, διαρκή αναθεώρηση ακόμα και στην εφαρμογή της νέας αρχιτεκτονικής.
v Παρατηρήσαμε προχειρότητες και δογματισμούς στην εφαρμογή, ακόμη και στο χωρικό διαχωρισμό των νέων Δήμων.
v Εντοπίσαμε πολιτική ατολμία, γιατί η αυτοδιοίκηση παραμένει ακόμη και σήμερα δέσμια της κεντρικής διοίκησης, εξαρτημένη από αυτήν στο βασικότερο πεδίο αναφοράς της, στο οικονομικό. Παρόλες τις αξιόλογες προσπάθειες της νέας διοίκησης της ΚΕΔΕ για την εξασφάλιση πόρων που έχουν παρακρατηθεί από την κεντρική διοίκηση, το πρόβλημα παραμένει. Όσο η τοπική αυτοδιοίκηση δεν αποκτά την δική της προγραμματική αυτονομία στη διοίκηση των τοπικών οικονομικών υποθέσεων, μέσα από ένα νέο αποκεντρωμένο φορολογικό σύστημα, θα παραμένει για πάντα το εξαρτημένο εργαλείο της κεντρικής διοίκησης. Από την άλλη μεριά τα προγράμματα ενίσχυσης της αυτοδιοίκησης δεν μπορεί να είναι τυπική πολιτική επιχορηγήσεων , αλλά κίνητρα για την υποβοήθηση της τοπικής ανάπτυξης, ιεραρχημένα και στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου προγραμματισμού, όπου το πρώτιστο κριτήριο θα είναι ο πολίτης και οι ανάγκες του. Παρατηρούμε προβλήματα στον τρόπο διοίκησης και στην αυτονομία της άσκησης της διοίκησης των τοπικών υποθέσεων.
· Σήμερα είναι όσο ποτέ άλλοτε επίκαιρο το αίτημα της χειραφέτησης της αυτοδιοίκησης.
· Σήμερα, που από όλους ομολογείται ότι η κεντρική διοίκηση και η ατολμία παλαιότερων κεντρικών οργάνων της αυτοδιοίκησης δημιούργησαν υποκατάσταση των δημάρχων από το ελεγκτικό συνέδριο.
Πρέπει να σταματήσει η παρέμβαση των επιτρόπων στον έλεγχο της πολιτικής και της σκοπιμότητας των αποφάσεων της αυτοδιοίκησης.
Ο προφανής έλεγχος της νομιμότητας δεν μπορεί να σημαίνει περισσότερη εξάρτηση, δεν μπορεί να σημαίνει αφυδάτωση, περισσότερη γραφειοκρατική αγκύλωση. Οι νόμοι υπάρχουν, αρκεί να εφαρμοστούν.
v Σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, είναι επίκαιρο το αίτημα η αυτοδιοίκηση να ασχοληθεί με ένταση με τα ειδικά κοινωνικά προβλήματα σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Είναι αναγκαίο να προσανατολιστεί η αυτοδιοίκηση στην ενίσχυση πολιτικών κοινωνικής αλληλεγγύης και δικτύωσης, ανάπτυξης νέων μορφών οικονομικής δραστηριότητας μέσω της κοινωνικής οικονομίας. Σε αυτούς του δύσκολους καιρούς ας αναπτύξουμε πολιτικές για να παραμείνει η κοινωνία όρθια, για να δημιουργήσουμε ισοδύναμα μείωσης των βαρών στους οικογενειακούς προυπολογισμούς. Ας αγκαλιάσουμε και ας συντονίσουμε εθελοντικές πρωτοβουλίες και ας ενισχύσουμε δράσεις δημιουργίας νέων δομών κοινωνικής επικοινωνίας, ασφάλειας και συνοχής.
v Παρόλες τις εξαγγελίες για την προσπάθεια βελτίωσης της αποδοτικότητας των οργανισμών της τοπικής αυτοδιοίκησης, ο εκσυγχρονισμός των λειτουργιών παραμένει ακόμα ζητούμενο. Θέματα όπως η υποχρεωτική καθιέρωση της εφαρμογής των συστημάτων διοίκησης ολικής ποιότητας, η στοχοθεσία, η καθιέρωση αντικειμενικών και διάφανων διαδικασιών, συστημάτων αξιολόγησης των δημοτικών υπηρεσιών, δεν μπαίνουν στο πεδίο της αναζήτησης και διεκδίκησης, ούτε από την αυτοδιοίκηση ούτε και από την κεντρική διοίκηση. Χωρίς αυτά δεν μπορούμε να μιλάμε για διαφάνεια και για εκσυγχρονισμό ή μεταρρύθμιση. Έτσι, μέσα από αυτές τις πολιτικές, θα μπορέσουμε να έχουμε αποδοτικές υπηρεσίες και να συζητήσουμε για νέες σχέσεις συνεργασίας με του εργαζόμενους στην αυτοδιοίκηση, που θα είναι και αυτοί μέτοχοι στην παραγωγή του τοπικού προιόντος, των τοπικών υπηρεσιών.
Σήμερα, το όραμα για βιώσιμες πόλεις γίνεται όραμα για πόλεις που θα κρατήσουν όρθιους του πολίτες τους. Η αυτοδιοίκηση καλείται περισσότερο από ποτέ να αναδείξει τον κοινωνικό της ρόλο.
Να στηρίξει τους πολίτες που πλήττονται από την ανεργία, από την μείωση των εισοδημάτων τους, τους πολίτες που δεν μπορούν να ανταποκριθούν ακόμα και σε βασικές βιοτικές ανάγκες.
Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ πιστεύει πως η αυτοδιοίκηση είναι μέρος της λύσης και όχι μέρος του προβλήματος και έτσι πρέπει να πορευτεί.
Φίλες και φίλοι θέλουμε για να μια ακόμη φορά να σας διαβεβαιώσουμε ότι το κόμμα μας, κόμμα κατεξοχήν σεβασμού της τοπικής αυτονομίας και της αυτοδιοίκησης, θα είναι πάντα στο πλευρό σας, κριτής και συμπαραστάτης στους αγώνες σας για μεταρρυθμίσεις, πρωτοβουλίες προώθησης της σύγχρονης αντίληψης για τη δημόσια διοίκηση και αυτοδιοίκηση, για την ενίσχυση των σχέσεων της αυτοδιοίκησης με τους εργαζόμενους, για την ανάπτυξη των πολιτικών κοινωνικής συνοχής και δικτύωσης, για την ενδυνάμωση της συμμετοχής των πολιτών στις τοπικές υποθέσεις.
Εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου σας.
