Αποσπάσματα της ομιλίας του επικεφαλής της Παράταξης “Ηράκλειο – Ανθρώπινη Πόλη”, κ. Νίκου Μπάμπαλου στην πρόσφατη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου
H παράταξη “Ηράκλειο Ανθρώπινη Πόλη” μας απέστειλε δελτίο τύπου με αποσπάσματα από την τοποθέτηση του επικεφαλής της και Δημοτικού Συμβούλου, κ. Νίκου Μπάμπαλου στο Δημοτικό Συμβούλιο της 21ης Φεβρουαρίου κατά τη συζήτηση για το ρυθμιστικό σχέδιο της Αθήνας/ Αττικής. Ειδικότερα ο κ. Μπάμπαλος ανέφερε τα εξής στην ομιλία του:
« Κ. Δήμαρχε,
δυστυχώς δεν έχετε αντιληφθεί τη σημασία του νέου Ρυθμιστικού. Τη σπουδαιότητά του στη στρατηγική χωρικής ανάπτυξης της πόλης για τα επόµενα δέκα χρόνια. Δεν ανοίξατε το διάλογο στην πόλη, δεν πήρατε πρωτοβουλίες να προχωρήσετε στη διοργάνωση µίας επιστημονικής ηµερίδας καλώντας τους φορείς και τους πολίτες να καταθέσουν τις απόψεις τους. Καθηγητές Πανεπιστημίου, εκπρόσωποι της Πολιτικής Ηγεσίας, της Περιφέρειας, των Τοπικών Φορέων και των Δημοτικών Παρατάξεων μπορούσαν και έπρεπε να συμμετέχουν. Δεν εισαγάγατε το θέμα προς συζήτηση στην επιτροπή διαβούλευσης. Πραγματικά πιστεύω ότι δεν είχατε κανένα λόγο να αποφύγετε την πρόκληση μιας ουσιαστικής συζήτησης.
Έπρεπε να είχατε ανοίξει τις συζητήσεις και διαδικασίες, με κάλεσμα για γόνιµο διάλογο με όσους μπορούσαν να συμβάλλουν, και την εξαγωγή χρήσιµων συµπερασµάτων – προτάσεων για την προοπτική του ∆ήµου Ηρακλείου αναφορικά με το νέο Ρυθµιστικό Σχέδιο πόλης.
Είναι γεγονός ότι από την έγκριση του Ρυθµιστικού Σχεδίου της Αθήνας (ΡΣΑ) έχουν παρέλθει είκοσι επτά χρόνια (Ν. 1515/1985) και από την εκπόνησή του ακόµα περισσότερα. Το διάστηµα αυτό είναι ούτως ή άλλως µεγάλο, και, έστω και µόνο ως συνέπεια της προϋπάρχουσας δυναµικής, συνεπάγεται σηµαντικές ποσοτικές αλλαγές στη χωρική οργάνωση του λεκανόπεδιου. Επιπλέον, όµως, στην περίοδο αυτή υπήρξαν και σηµαντικές αλλαγές ποιοτικού χαρακτήρα, µε την έννοια της αλλαγής των προϋπαρχουσών δεδοµένων και υποθέσεων πάνω στις οποίες είχε βασιστεί ο σχεδιασµός του ΡΣΑ, αλλά και αυτός των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Έχοντας βιώσει όλοι μας όχι και τις καλύτερες εμπειρίες του πρόσφατου παρελθόντος, διάστηµα κατά το οποίο η πόλη µας μεγάλωσε και επεκτάθηκε, χωρίς σχέδιο βιώσιµης ανάπτυξης, χωρίς τον ενδεδειγμένο σεβασµό στις χρήσεις κατοικίας, αφήνοντας κάποια πράγματα απλά να γίνονται, στην μοίρα τους.
Ο ∆ήµος Ηρακλείου κλήθηκε να πληρώσει και αυτός ακριβά, το εγχείρημα της διοργάνωσης των Ολυµπιακών Αγώνων. Με αφορµή τη διοργάνωση αυτή, το Ηράκλειο φορτώθηκε µε νέους τόνους τσιµέντου και κατασκευών. Επιβαρύνθηκε κυκλοφοριακά, οι ατµοσφαιρικοί ρύποι έγιναν αναπόσπαστο τµήµα της καθηµερινότητας µας, το πράσινο µειώθηκε, ενώ δεν µας δόθηκαν από την Πολιτεία αντισταθµιστικά έργα, που θα βελτίωναν το αρνητικό ισοζύγιο που δημιουργήθηκε. Το κτήμα ΦΙΞ το χάσαμε, Λ. Ηρακλείου το ίδιο, η Κύμης δεν άνοιξε
Αυτή την αρνητική κατάσταση ως ∆ήµος πρέπει να επιχειρήσουμε να την ανατρέψουμε, έστω και τώρα, ποτέ δεν είναι αργά. Πρέπει να πάρετε πρωτοβουλίες. Εμείς θέλουμε να συμβάλλουμε στην κατεύθυνση αυτή. Με παρεµβάσεις πολεοδοµικού χαρακτήρα, µε βιοκλιµατικές αναπλάσεις και έργα πράσινου χαρακτήρα.
Πέντε άξονες
Το ΟΡΑΜΑ για την πόλη του Ηράκλειου πρέπει να βασίζεται σε πέντε άξονες:
α) στη βελτίωση της καθηµερινής ζωής των πολιτών,
β) στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, και προστασία της κατοικίας
γ) στην προστασία µε συγκεκριµένα µέτρα και στην ανάπτυξη του περιβάλλοντος,
δ) στον ενεργειακό προγραµµατισµό, και
ε) στην οικονοµική ανάπτυξη της τοπικής αγοράς.
Ο σχεδιασµός αυτός βέβαια υπόκειται σε υπερκείµενο σχεδιασµό, που είναι αυτός του νέου Ρυθµιστικού Σχεδίου Αθηνών, όπως εκφράζεται από το Σχέδιο Νόµου και το αντίστοιχο Πρόγραµµα ∆ράσης.
Αναφέρω συνοπτικά μερικές , νομίζω, ουσιαστικές παρατηρήσεις:
■ Το κείµενο του Σχεδίου Νόµου (224 σελίδες) είναι σαφώς πιο βελτιωµένο σε σχέση µε το προηγούµενο Ρυθµιστικό ( ν. 1515) αλλά περισσότερο πολύπλοκο και µε συγκεχυµένη δοµή.
■ Οι σχετικοί στόχοι του νέου Ρυθµιστικού, αν και ορθοί ως προς το περιεχόµενό τους, φαντάζουν εκ προοιµίου ανεφάρµοστοι. Η άποψη αυτή ενισχύεται από την ελλειμματική υποστήριξή τους από το ίδιο το Σχέδιο Νόµου.
■ ∆εν υπάρχουν ποσοτικά κριτήρια για την παρακολούθηση της υλοποίησης του Σχεδίου και τη µέτρηση, µέσω δεικτών, της αποτελεσµατικότητας του.
■ οι βασικές αναπτυξιακές επιλογές αφήνεται να εξειδικευτούν µε νοµοθετικές ρυθµίσεις που θα ακολουθήσουν στο µέλλον. Τα παραπάνω ακυρώνουν τον επιχειρησιακό χαρακτήρα του Σχεδίου και θέτουν εµπόδια στην εφαρµογή του.
■ Το ισχύον Ρ.Σ.Α. κατά µεγάλο µέρος δεν εφαρµόστηκε. Η διασφάλιση της εφαρµογής του νέου απαιτεί ισχυρό «µητροπολιτικό φορέα διακυβέρνησης» µε πολιτική νοµιµοποίηση.
Είναι στο χέρι µας να απαιτήσουµε τα αντισταθµιστικά ωφέλη από την Κεντρική ∆ιοίκηση µέσω των προγραµµάτων του ρυθμιστικού και της ανασυγκρότησης κέντρων που προβλέπει το Πρόγραµµα ∆ράσης.
Αυτό θεωρούµε ότι πρέπει να είναι το µείζον θέµα της σηµερινής συζήτησης στο δημοτικό συμβούλιο.
Ένα άλλο πολύ σοβαρό θέµα προς συζήτηση αποτελεί το ζήτηµα των αναπλάσεων, ως κύριας στρατηγικής επιλογής για την αναγέννηση των σύγχρονων πόλεων, το οποίο καθίσταται τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο ιδιαίτερα επίκαιρο για τη χώρα µας.
Κι αυτό για τρεις λόγους.
Ο πρώτος λόγος είναι γιατί αποτελούν σε εποχή κρίσης σαν αυτή που ζούµε, την πλέον οικονοµική επιλογή.
Ο δεύτερος, γιατί µπορούν να λειτουργήσουν προς όφελος της ανάπτυξης και της αντιστροφής της αρνητικής ψυχολογίας που σήµερα κυριαρχεί, και αποτελεί τροχοπέδη στην προσπάθεια να βγούµε όσο το δυνατόν συντοµότερα από την κρίση.
Και τρίτον, γιατί αποτελούν σηµαντικό κεφάλαιο και στο νέο Ρυθµιστικό.
Επειδή αγαπητοί συνάδελφοι οι πόλεις θα εξακολουθούν και στο µέλλον, να αποτελούν το βασικό στοιχείο της χωροταξικής, περιβαλλοντικής, κοινωνικής και οικονοµικής οργάνωσης των ευρωπαϊκών κοινωνιών. θα υποχρεωθούµε να επενδύουµε στις πόλεις µας και µάλιστα σε µακροχρόνια βάση.
“Να φτιάξουμε καλύτερη πόλη”
Αν θέλουµε λοιπόν να φτιάξουμε μια πόλη καλύτερη, οφείλουµε να αναλάβουµε δηµιουργικές πρωτοβουλίες. Πρωτοβουλίες που θα αντιµετωπίσουν τα ήδη υφιστάµενα προβλήµατα όπως ο άτακτος γιγαντισµός των πόλεων µας που συνεπάγεται υποβάθµιση του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής των πολιτών.
Χρειαζόσαστε νέες πολιτικές που αντιλαμβάνονται την επένδυση στην πόλη όχι µε στενά οικονοµικά κριτήρια, αλλά µε κριτήρια βιωσιμότητας. Νέες πολιτικές χρήσεων γης, που θα δίνουν έµφαση στις χρήσεις κατοικίας. Χρειαζόμαστε ένα νέο µοντέλο αστικής ανάπτυξης, που δεν θα δίνει προτεραιότητα στην επέκταση της πόλης, µέσα από την κατασκευή και προσθήκη νέων όγκων τσιµέντου, αλλά στην ανακύκλωση και αξιοποίηση της υπάρχουσας γης και των υπαρχόντων κτιρίων. Η αναγέννηση των πόλεων µας µπορεί να καταστεί λιγότερο δαπανηρή υπόθεση και µακροπρόθεσµα και οικονοµικά αποδοτικότερη, αν αντιληφθούµε πως αρκετές φορές είναι συµφερότερο και ωφελιµότερο να επενδύουµε στην αναζωογόνηση υφιστάµενων περιοχών, παρά στην επέκταση τους.
Είναι µια επιλογή φιλικότερη προς το περιβάλλον, λιγότερο σπάταλη ως προς τους πόρους και σε εποχή κρίσης δίνει σηµαντικές ευκαιρίες οικονοµικής µεγέθυνσης και ενίσχυσης της απασχόλησης. Φυσικά κανένα µοντέλο αστικής ανάπτυξης και καµία ανάπλαση δεν αρκούν από µόνα τους για να βελτιώσουν την εικόνα των πόλεων µας, την ποιότητα ζωής των κατοίκων.
Η ανάγκη για βιώσιµη ανάπτυξη απαιτεί «βιώσιµες αναπλάσεις», οι οποίες θα αξιοποιούν τη γνώση για τη χρήση υλικών φιλικών στο περιβάλλον, θα διαθέτουν το στοιχείο της καινοτοµίας, θα διασφαλίζουν την εµπλοκή και το συντονισµό πολλών επιπέδων διοίκησης και συµµετοχής, από την κεντρική Εξουσία, µέχρι την Αυτοδιοίκηση και τους εκπροσώπους της γειτονιάς, θα αξιοποιούν τα νέα µοντέλα συνεργασίας και τα χρηµατοδοτικά εργαλεία του δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα και το κυριότερο, θα συνοδεύονται µε «αλλαγή νοοτροπίας» και συνηθειών, όπως µε ενίσχυση της ήπιας κινητικότητας, υποστηρίζοντας φιλικούς τρόπους µετακίνησης.
Σηµαντική παρέµβαση προς την κατεύθυνση αυτή αποτελεί η προώθηση ενός νέου σχεδίου χρήσεων γης. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε µε το σχέδιο αυτό τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν γειτονιές µε έντονη οικιστική πίεση. Γειτονιές µε αδιαμόρφωτους δηµόσιους χώρους, Γειτονιές που συνυπάρχουν εντελώς διαφορετικές χρήσεις γης µεταξύ τους. Να καθορίσουμε τη Γειτονιά ως προνομιακό πεδίο για την άσκηση ήπιας πολιτικής αναβάθμισης, τόσο του οικιστικού αποθέματος, όσο και της τοπικής κοινωνικής ζωής.
Προτείνω λοιπόν την έναρξη ουσιαστικής συζήτησης στο πλαίσιο της επιτροπής διαβούλευσης, συζήτηση με τους φορείς της Πόλης, τη διοργάνωση ημερίδας ως συνέχεια του ανοικτού διαλόγου που πρέπει να ξεκινήσει στο Δήμο για το προτεινόμενο σχέδιο νόμου του νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθηνών, με στόχο την κατάθεση όλων των προτάσεων και των απόψεων και την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων, προκειμένου να καταρτισθεί ένα σχέδιο παρέμβασης προς τον Οργανισμό της Αθήνας που θα συμβάλει θετικά στη δημιουργία ενός ρεαλιστικού Σχεδίου, θα ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στις ανάγκες της κοινωνίας και θα δημιουργεί προοπτικές ανάπτυξης.
Κατάθεση σκέψεων και προτάσεων
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Ελπίζω η σηµερινή συζήτηση να αποτελέσει την αφορµή να ξεκινήσει επιτέλους ένας ουσιαστικός διάλογος πάνω στο ζήτηµα του νέου Ρυθµιστικού και του µέλλοντος της πόλης µας. Οφείλουµε να δράσουµε, να δουλέψουμε για μια πόλη με περισσότερο πράσινο, αισθητικά και περιβαλλοντικά αναβαθµισµένη, πιο λειτουργική με ανθρώπινο πρόσωπο.
Συνοπτικά λοιπόν η παράταξη ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΠΟΛΗ καταθέτει σκέψεις και προτάσεις, τόσο προς συζήτηση και επεξεργασία, όσο και για δημόσια διαβούλευση
•Προώθηση τοπικού σχεδιασμού για την ένταξη του ΚΤΗΜΑΤΟΣ ΦΙΞ με παρεμβάσεις μικρής κλίμακας σε ένα ευρύτερο δίκτυο «οικολογικών διαδρόμων» και εστιών τοπικού πρασίνου, διαμορφώνοντας της προϋποθέσεις για τη δημιουργία εντός του αστικού ιστού του ΠΑΡΚΟ ΠΟΛΗΣ, ενταγμένου σε ένα δίκτυο ανοικτών δημόσιων χώρων πρασίνου για τη δημιουργία ευνοϊκών μικροκλιματικών συνθηκών, τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, την εκτόνωση του θορύβου και την αναψυχή και ξεκούραση των πολιτών και τη λειτουργία της ως «οικολογικών διαδρόμων» Η πρόβλεψη στο ρυθμιστικό για την αξιοποίηση του κενού κτιριακού αποθέματος και ένταξη των χώρων και δραστηριοτήτων του πολιτισμού στην πολιτική των αναπλάσεων, μας δίνει ακόμα ένα επιχείρημα για την απόκτηση του κτήματος Φιξ. Το κτίριο εντός του Φιξ αποτελεί σημαντικό στοιχείο που συνδέεται με τη νεότερη ιστορία μας. Η ζώσα, δραστήρια και δημιουργική καθολική κοινότητα, που ξεκινά από την έλευση του βασιλιά Όθωνα στην Ελλάδα, η Καθολική Εκκλησία του Αγίου Λουκά, το καθολικό νεκροταφείο συνθέτουν σημαντικά στοιχεία συνδεδεμένα με την νεότερη ιστορία της πατρίδας μας, τον πολιτισμό και την παράδοση μας.
•Το δίκτυο Μετρό αναπτύσσεται ως βαρύ σύστημα ΜΣΤ ενδοαστικής εξυπηρέτησης, μεγάλης χωρητικότητας και υψηλής εμπορικής ταχύτητας, ως κατά βάση υπόγειο, της συγκοινωνιακούς διαδρόμους οι οποίοι φέρουν τη μεγαλύτερη ζήτηση. Προβλέπεται στο σχέδιο του ρυθμιστικού η δημιουργία και της «γραμμής 4», Περισσός – Γαλάτσι – Κυψέλη – Πανεπιστήμιο – Ευαγγελισμός – Ζωγράφου – Μαρούσι – Λυκόβρυση / Εθνική Οδός Αθήνας – Θες/νίκης, με τη διακλάδωση Ευαγγελισμός – Βύρωνας – Ανω Ηλιούπολη με σταθμό μετεπιβίβασης στον Περισσό. Πρέπει να κουβεντιάσουμε αν συμφέρει την πόλη της σταθμός μετρό. Πρέπει να δούμε αν αυτό ευνοεί. Αν τα πλεονεκτήματα είναι περισσότερα από τα μειονεκτήματα. Βεβαίως αυτό είναι σε συνάρτηση με το τι πόλη θέλουμε, άρα απαιτεί σχεδιασμό, όραμα και ουσιαστικό διάλογο.
•Στο Βασικό Οδικό Δίκτυο στο πλαίσιο του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας, ορίζεται ένα πλέγμα αξόνων που εξυπηρετεί τις βασικές ροές μετακινήσεων διαπεριφερειακής και μητροπολιτικής κλίμακας. Σε αυτό προβλέπεται και ορθά η διάνοιξη της Λ. Κύμης. Στην κατεύθυνση αυτή ο Δήμος το ελάχιστο που πρέπει να απαιτήσει και να εξασφαλίσει από τη μελλοντική διάνοιξη είναι η υπογειοποίηση τη Λ. Κύμης, καθόλο το μήκος της που περνά από την Πόλη μας (περίπου σε μήκος 300 μέτρων) και η κατασκευή πάνω στο σκεπαστό αθλητικών εγκαταστάσεων, κοινόχρηστων χώρων και άλλων.
•Η διαπλάτυνση και ανάπλαση της Λ. Ηρακλείου είναι θέμα ουσιαστικό για την Πόλη.
•Η επιλογή της Λεωφόρου Καποδιστρίου ως Δευτερεύοντα άξονα Μητροπολιτικής Σημασίας, μας δίνει τη δυνατότητα να επαναφέρουμε στην επικαιρότητα το θέμα της υπογειοποίησης της οδού Μελίνας Μερκούρη, από «τα σίδερα» μέχρι την Κύμης. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται αφενός μεν η γρηγορότερη και ευκολότερη κίνηση στην κατεύθυνση από ανατολή προς δύση και αντίστροφα, αφετέρου δε η απαλλαγή της Πόλης από την υπερτοπική κυκλοφορία και η απόδοση πολλών στρεμμάτων σε κοινή χρήση.
•Δεν μπορεί να αποτελέσει επιλογή η κατασκευή στην Πόλη Κέντρου Υγείας Αστικού Τύπου. Οι δυσμενείς συνέπειες από τυχόν κατασκευή του μόνο αρνητικά αποτελέσματα μπορεί να έχει π.χ. αύξηση της κυκλοφορίας, αδυναμία στάθμευσης, ατμοσφαιρικοί ρύποι κλπ. Σε κάθε περίπτωση δεν υπάρχει κατάλληλος χώρος υποδοχής.
•Η αναθεώρηση του ΓΠΣ αποτελεί το κλειδί που εξειδικεύει το Ρυθμιστικό Σχέδιο στο Δήμο και αποσκοπεί στη θεσμοθέτηση των κανόνων τοπικής ανάπτυξης έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η εφαρμογή των στόχων και των κατευθύνσεων πολιτικής του Ρυθμιστικού, καθώς και η επίτευξη χωρικής συνοχής σε ενδοπεριφερειακό και τοπικό επίπεδο. Μπορεί δε να εκπονούνται πλέον και ανά Δήμους.»
