«Όχι άλλες απουσίες από τα θρανία της γνώσης»

Με την ευκαιρία της Διεθνούς Ημέρας για την Εξάλειψη του Αναλφαβητισμού στις 8 Σεπτεμβρίου, η Πρόεδρος του Ομίλου για την UNESCO Βορείων Προαστίων, δημοτική σύμβουλος Αμαρουσίου και εκπαιδευτικός φιλόλογος Μαρίνα Πατούλη Σταυράκη, απευθύνει το ακόλουθο μήνυμα:
«Η εξάλειψη του αναλφαβητισμού είναι μία από τις προτεραιότητες της UNESCO, για αυτό και με πρωτοβουλία της καθιερώθηκε το 1965 η Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη του Αναλφαβητισμού, με απώτερο στόχο όλα τα παιδιά του πλανήτη να έχουν πρόσβαση στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών αναλφάβητος είναι αυτός που δεν μπορεί να διαβάσει ή να γράψει, ενώ στην Ελλάδα αναλφάβητος θεωρείται αυτός που δεν έχει ολοκληρώσει τις σπουδές του στο Δημοτικό σχολείο. Μιλώντας για τη χώρα μας, είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι το ποσοστό των εγγράμματων ανηλίκων έως 15 ετών κινείται σε επίπεδα της τάξης του 99,5 %, ωστόσο, η κατάσταση δεν είναι αντίστοιχη σε κάθε γωνιά του πλανήτη.
Η Διεθνής Ημέρα κατά του Αναλφαβητισμού επιβεβαιώνει τη δέσμευση της UNESCO να μειωθούν οι απουσίες από τα θρανία της γνώσης, και όλοι οι άνθρωποι να μπορούν να αποκτήσουν τις δεξιότητες της γραφής και της ανάγνωσης. Έτσι, ενισχύεται η έμφυτη αξιοπρέπεια του ατόμου και πραγματώνεται το δικαίωμά του στον εγγραμματισμό.
Παρά την πρόοδο, ο αναλφαβητισμός συνεχίζει να ταλανίζει εκατομμύρια ανθρώπους, ιδιαίτερα γυναίκες και νεαρές κοπέλες. Αποδυναμώνει τις κοινότητες και υπονομεύει τις δημοκρατικές διαδικασίες μέσω της περιθωριοποίησης και του αποκλεισμού. Αυτές και άλλες συνέπειες μαζί μπορούν να αποσταθεροποιήσουν μια κοινωνία.
Πράγματι το φαινόμενο του αναλφαβητισμού λαμβάνει μεγαλύτερες διαστάσεις στις φτωχές χώρες της Ασίας και της Αφρικής, ωστόσο, το γεγονός ότι ακόμα και στις αναπτυγμένες χώρες της Δύσης, ο αναλφαβητισμός εμφανίζεται σε υψηλά ποσοστά, εγείρει ανησυχίες. Η γραφή και η ανάγνωση θεωρούνται αυτονόητες ικανότητες για τους ενήλικες στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Κι όμως, ακόμη και στη Γερμανία ο αριθμός των λειτουργικά αναλφάβητων υπερβαίνει τα 4 εκατομμύρια. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι οι άνθρωποι αυτοί παρότι πήγαν στο σχολείο, στην πραγματικότητα δεν έμαθαν ποτέ γραφή και ανάγνωση, με αποτέλεσμα να διακατέχονται από αίσθημα κατωτερότητας, να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην καθημερινότητά τους αλλά ακόμα και να απομονώνονται κοινωνικά.
Επίσης, δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι η εξέλιξη της τεχνολογίας στην εποχή μας έχει δημιουργήσει και ένα άλλο είδος αναλφαβητισμού, τον ψηφιακό αναλφαβητισμό. Οι ανισότητες στην πρόσβαση και στην ευχέρεια χρήσης των διάφορων ψηφιακών μέσων και εργαλείων λόγω ηλικίας, μορφωτικού επιπέδου, οικονομικών και άλλων κριτηρίων δημιουργούν ένα ψηφιακό χάσμα. Το φαινόμενο αυτό απασχολεί τις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες του κόσμου, οι οποίες προσπαθούν αν όχι να το εξαλείψουν, τουλάχιστον να το περιορίσουν.
Λύση στον ψηφιακό αναλφαβητισμό προσφέρει η παροχή ίσων ευκαιριών πρόσβασης σε ψηφιακά εργαλεία και εξοπλισμό. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο μέσα από συγκεκριμένα εκπαιδευτικά προγράμματα με σκοπό να εξοικειωθούν οι ομάδες που πρέπει με τις νέες τεχνολογίες. Ο Όμιλος για την UNESCO Βορείων Προαστίων στρέφει την προσοχή του προς αυτή την κατεύθυνση σχεδιάζοντας πρωτοβουλίες για την ενίσχυση του ψηφιακού εγγραμματισμού. Αντίστοιχα, ουσιαστικό ρόλο στον περιορισμό του φαινομένου μπορεί να διαδραματίσει και η τοπική αυτοδιοίκηση μέσα από την ανάληψη στοχευμένων κοινωνικά προτάσεων στο πλαίσιο της διa βίου επιμόρφωσης.
Η εξάλειψη κάθε μορφής αναλφαβητισμού “ξεκλειδώνει” τη δυνατότητα του ατόμου να οραματιστεί και να δημιουργήσει ένα περισσότερο υποσχόμενο μέλλον. Ανοίγει τον δρόμο για περισσότερη δικαιοσύνη, ισότητα και πρόοδο.
Η εξάλειψη του αναλφαβητισμού μπορεί να βοηθήσει τις κοινωνίες να επουλώσουν τις πληγές τους και να κάνουν βήματα μπροστά. Για αυτό θέλουμε να μην έχουμε άλλες απουσίες από τα θρανία της γνώσης, θέλουμε πολίτες λειτουργικά εγγράμματους και με ίσες ευκαιρίες πρόσβασης στον σύγχρονο ψηφιακό κόσμο».