Το υπουργείο Υποδομών σχεδιάζει την αύξηση του ορίου απευθείας ανάθεσης μελετών από τα 20.000 ευρώ στα 80.000 ή ακόμα και τα 120.000 ευρώ, προκειμένου να δοθεί τέλος στις πρόχειρες μελέτες και τους στημένους διαγωνισμούς και κατ’ επέκταση να εκλείψουν οι «φωτογραφικές» μελέτες που έχουν πυκνώσει στους ΟΤΑ τα τελευταία χρόνια.
Αυτό τουλάχιστον αναφέρει αποκαλυπτικό ρεπορτάζ το οποίο και δεν έχει διαψευστεί μέχρι σήμερα από το υπουργείο. Σε επικοινωνία με ανθρώπους του υπουργείου Υποδομών, ουσιαστικά επιβεβαίωσαν τις συγκεκριμένες πληροφορίες, χωρίς πάντως να τοποθετούνται επίσημα.
Πιο συγκεκριμένα, η αύξηση του ορίου απευθείας αναθέσεων μελετών που θα συμπεριληφθεί στο υπό επεξεργασία σχέδιο νόμου – θα τεθεί σε διαβούλευση εντός εβδομάδων- για τις αλλαγές στο πλαίσιο κρατικών προμηθειών θα συνοδευτεί «από αυστηρές απαιτήσεις δημοσιότητας και διαφάνειας», με ότι αυτό συνεπάγεται. Άλλωστε με το σημερινό καθεστώς, του πολυνομοσχεδίου 4412 / 2016, οι απευθείας αναθέσεις μελετών αξίας μέχρι 20.000 ευρώ γίνονταν με κλήρωση από κατάλογο υποψηφίων. Για την επιλογή του αναδόχου διενεργείται δημόσια ηλεκτρονική κλήρωση από επιτροπή που ορίζεται από την αναθέτουσα αρχή. Για να είναι έγκυρη η κλήρωση στους ενδιαφερόμενους πρέπει να είναι εγγεγραμμένοι τουλάχιστον τρεις (3) ενδιαφερόμενοι στη λίστα. Αυτό βέβαια πολλές φορές έχει ως αποτέλεσμα ο κλήρος να πέφτει σε «τυχερό» ο οποίος δεν είχε και μεγάλη σχέση με το αντικείμενο της μελέτης, με συνέπεια να αμείβεται αδρά για υπηρεσία πολύ χαμηλής ποιότητας.
Στόχος να δοθεί τέλος στις «φωτογραφικές» μελέτες
Παράλληλα από το υπουργείο, σύμφωνα με ρεπορτάζ (Euro2day), προσθέτουν πως με τη νέα ρύθμιση, που θα επιταχύνει τη διαδικασία ανάθεσης μελετών, δεν θα μπορούν πλέον οι δημοτικοί άρχοντες να επικαλούνται την ένδεια εξειδικευμένου προσωπικού και τις χρονοβόρες διαδικασίες στους διαγωνισμούς για τις μελέτες ώστε τελικά να δέχονται «δωρεές μελετών» από ιδιώτες, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις φωτογραφίζουν και συγκεκριμένους αναδόχους για τα έργα, ακόμα και τους ίδιους πολλές φορές.
Μάλιστα, το συγκεκριμένο φαινόμενο έγινε ακόμα πιο έντονο το πρώτο εξάμηνο του 2020 λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας και της υπολειτουργίας των διαφόρων υπηρεσιών.
Πρέπει να σημειωθεί ότι μετά από το πολυετές «φαγοπότι» με τα έργα οδοφωτισμού, το νέο πεδίο δόξας για τους επιτήδειους είναι οι μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων. Όπως υποστηρίζουν πρόσωπα που παρακολουθούν τους διαγωνισμούς, στα τεύχη δημοπράτησης των διαγωνισμών, συνολικού ύψους αρκετών εκατοντάδων εκατ. ευρώ, υπάρχουν «φωτογραφίες» συγκεκριμένων εταιρειών, κάτι που έχει ήδη επισημανθεί σε κυβερνητικά στελέχη.
Ιδιώτες αναλαμβάνουν την επίβλεψη των συμβάσεων
Προς την κατεύθυνση εξυγίανσης της σημερινής κατάστασης στα έργα των ΟΤΑ αναμένεται να λειτουργήσει και μια άλλη, εξίσου σημαντική, πρόβλεψη του υπό διαβούλευση σχεδίου νόμου για τις κρατικές προμήθειες, αυτή που αφορά την ιδιωτική επίβλεψη. Στην ουσία ιδιώτες θα αναλαμβάνουν την επίβλεψη των συμβάσεων ώστε να διαπιστώνουν αν τηρούνται οι όροι.
Το ερώτημα που απασχολεί την αγορά είναι αν θα μπορούν να επιτελούν αυτό το ρόλο γραφεία μελετών που θα λογοδοτούν ή μόνο «διαπιστευμένοι από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας» ιδιώτες μελετητές κατά το πρότυπο των ενεργειακών επιθεωρητών. Αν δηλαδή θα υπάρξει μια μεταρρύθμιση ουσίας ή θα θεσμοθετηθεί ένα επιπλέον έσοδο για τους μηχανικούς που δεν θα έχει σοβαρό αντίκρισμα στην ποιότητα των έργων που παραδίδονται.
Στελέχη της αγοράς αντιδρούν στην ιδιωτική επίβλεψη των συμβάσεων
Στην αντίπερα όχθη στελέχη της αγοράς βλέπουν με δυσπιστία το συγκεκριμένο εγχείρημα και ιδιαίτερα την ιδιωτική επίβλεψη, υποστηρίζοντας ότι «αντί να επιχειρείται η αναβάθμιση των κρατικών υπηρεσιών, των υπηρεσιών των δήμων (ΟΤΑ) κ.ά. ώστε να περιοριστούν τα φαινόμενα των πολυετών καθυστερήσεων στην προετοιμασία των έργων, των στημένων διαγωνισμών, των κακοτεχνιών στα έργα κ.ά. η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να παρακάμψει το Δημόσιο. Έτσι σχεδιάζεται είτε να αναθέτει σε ιδιώτες την παρακολούθηση των συμβάσεων είτε να φορτώνει σε τεχνικές εταιρείες ευθύνες που έπρεπε να αναλαμβάνουν οι κρατικές υπηρεσίες».
Ουσιαστικά δηλαδή θεωρούν ότι αντί να αναζητηθούν τρόποι καλύτερης οργάνωσης και ενίσχυσης με εξειδικευμένο προσωπικό των κρατικών υπηρεσιών που προωθούν έργα και επενδύσεις, η κυβέρνηση πιστεύει ότι με την πρόσληψη ιδιωτών συμβούλων θα λυθεί το πρόβλημα. «Κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί όσο μένουν στο απυρόβλητο οι θύλακες διαφθοράς και όσο παραμένουν υποστελεχωμένες οι υπηρεσίες που στο τέλος της ημέρας έχουν τον τελικό λόγο για ένα έργο ή επένδυση» συμπληρώνουν και καταλήγουν στο ότι «αντί να λογοδοτούν οι δημόσιες υπηρεσίες που παραλαμβάνουν ατελείς και προβληματικές μελέτες, το σχέδιο νόμου προβλέπει ότι η τεχνική εταιρία που αναλαμβάνει ένα έργο θα έχει ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα να ελέγξει τη μελέτη. Αν την ελέγξει και την εγκρίνει, τότε δεν θα μπορεί στη συνέχεια να ζητήσει αλλαγές στο έργο στην περίπτωση που αποκαλυφθεί ότι η μελέτη έγινε στο γόνατο. Στην ουσία μεταφέρουν τον έλεγχο των μελετών στους εργολήπτες, ενώ θα σφυρίζουν αδιάφορα οι κρατικές υπηρεσίες που θα τις παραλαμβάνουν όπως όπως» σημειώνουν μεταξύ άλλων στην αγορά κατασκευών.
Το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου που θα αλλάζει το πολυνομοσχέδιο 4412 / 2016 για τις κρατικές προμήθειες αναμένεται να τεθεί εντός εβδομάδων σε διαβούλευση.
