ΣΗΜΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ κ. ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΩΗ, ΤΟΜΕΑΡΧΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΤΗΣ Ν.Δ. ΣΤΟ ΕΤΗΣΙΟ ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΚΕΔΕ
Κυρίες και κύριοι, το πρώτο Συνέδριο της ΚΕΔΕ διεξάγεται σε βαρύ κλίμα αφού η χώρα ταλανίζεται από κρίση οικονομική με συνέπειες προφανείς στην κοινωνία και στην πολιτική, καθώς οι θεσμοί καλούνται να λειτουργήσουν σε συνθήκες απαξίωσης και ισοπέδωσης.
Ακριβώς σ’ αυτό το σκηνικό η Τοπική Αυτοδιοίκηση καλείται να παραμείνει σημείο αναφοράς για τη Δημοκρατία και να αναγνωρισθεί στην πράξη κατά τρόπο αμετάκλητο ότι αποτελεί το θεσμό τον πιο κοντινό στον Έλληνα πολίτη.
Και είναι αυτή η ίδια η κρίση που μας υποχρεώνει να οικοδομήσουμε απ’ την αρχή αυτά που αποδείχθηκαν σαθρά και κατέρρευσαν. Για να επαναπροσδιορίσουμε τις σχέσεις κράτους-πολίτη, να επαναπροσδιορίσουμε την ίδια την Αυτοδιοίκηση και την αποκεντρωτική μεταρρύθμιση του κράτους.
Αυτή η αναφορά αποτελεί και τον οδηγό της Νέας Δημοκρατίας.
Η Ελλάδα του 21ου αιώνα χρειάζεται μία πραγματική αυτοδιοίκηση, οικονομικά και θεσμικά θωρακισμένη και ανεξάρτητη, αυτοδιοίκηση την οποία θα εμπιστεύεται ένα κράτος πιο ευέλικτο και επιτελικό. Η κρίση απαιτεί απ’ όλους μας να κινηθούμε γρηγορότερα, αποφασι η Τοπική Αυτοδιοίκηση βιώνει σήμερα μια πρωτόγνωρη κρίση και βρίσκεται στα όρια της οικονομικής εξαθλίωσης στικότερα, με φαντασία.
Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι αύριο ως κυβέρνηση η ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ έτσι θα πορευτεί. Και θα επικαλεστώ για την αξιοπιστία των λεγομένων μου ότι ως κυβέρνηση μόλις πριν δύο χρόνια, αυτές οι αρχές απετέλεσαν οδηγό και πυξίδα της πολιτικής μας για την αυτοδιοίκηση. (…).
Κυρίες και κύριοι, η Τοπική Αυτοδιοίκηση βιώνει σήμερα μια πρωτόγνωρη κρίση και βρίσκεται στα όρια της οικονομικής εξαθλίωσης. Φυσικά, όλοι γνωρίζουμε ότι λόγω της κρίσης και του Μνημονίου δοκιμάζεται το σύνολο των πολιτών, των επιχειρήσεων και των φορέων, εδώ, όμως, τα πράγματα είναι χειρότερα από κάθε άλλο φορέα της Γενικής Κυβέρνησης.
Δεν θέλω να σας κουράσω με αριθμούς, γιατί εξάλλου εσείς ζείτε καθημερινά τα οικονομικά σας και εσείς ξέρετε πώς τα βγάζετε πέρα. Από το 2010 η μείωση των πόρων των δήμων ήταν ραγδαία. Χωρίς να γνωρίζετε πότε θα καταβληθούν ποσά έναντι των ΚΑΠ προσπαθείτε να εξασφαλίσετε ίσα – ίσα τη μισθοδοσία και τα λειτουργικά σας έξοδα. Όχι μόνο δε σας δίνονται οι νομοθετημένοι πόροι αλλά συνεχώς μειώνονται. Οι αποδόσεις των ΚΑΠ δίνονται με μεγάλες καθυστερήσεις, η ΣΑΤΑ σχολείων έχει περιοριστεί δραματικά, ενώ από το πρόγραμμα ΘΗΣΕΑΣ είχαμε περικοπή πόρων πάνω από 308 εκ. ευρώ για συμβασιοποιημένα έργα. Η ΚΥΑ των ΚΑΠ για το 2010 εκδόθηκε τον Απρίλιο του επόμενου έτους και η ΚΥΑ για τους ΚΑΠ του 2011 δεν έχει ακόμη εκδοθεί.
Οι παρακρατηθέντες, λόγω Μνημονίου, πόροι του έτους 2011 (με στοιχεία Δεκεμβρίου) ανέρχονται σε 894 εκ. ευρώ (450 από τους ΚΑΠ, 390 από τη ΣΑΤΑ και 54 εκ. ευρώ από παρακρατηθέντες πόρους της προηγούμενης χρονιάς).
Από τα δικά σας στοιχεία φαίνεται ότι η μείωση των ΚΑΠ και της ΣΑΤΑ για το 2012 έναντι αυτών του 2009 ξεπερνάει το 50%. Φαίνεται ότι για το 2012, απλά για να λειτουργήσετε τους δήμους, πρέπει να πάρετε, πέραν αυτών που εγγράφονται στον προϋπολογισμό, τουλάχιστον άλλα 450 έως 600 εκ. ευρώ που δεν έχουν αποτυπωθεί πουθενά ακόμη αν και σας τα έχουν υποσχεθεί.
Τι πρέπει να κάνουν οι αιρετοί υπ’ αυτές τις συνθήκες; Από πού θα βρουν τα υπόλοιπα για ενοίκια, μισθούς και άλλες ανελαστικές δαπάνες; Αλλά και τι θα πουν στους πολίτες για την ανεξήγητη μείωση των προνοιακών επιδομάτων κατά 182 εκ. ευρώ, τα οποία βεβαίως δεν είναι δική τους οφειλή, οφειλή του κεντρικού κράτους είναι. Πώς θα καταφέρουν οι τοπικές κοινωνίες με τα τόσα κοινωνικά προβλήματα να σταθούν στα πόδια τους, όταν δεν τους καταβάλλονται πλέον ούτε τα ψίχουλα των προνοιακών επιδομάτων; Όταν το ΕΣΠΑ παραμένει «βαλτωμένο» και η ΣΑΤΑ και ο ΘΗΣΕΑΣ, λόγω των παρακρατήσεων, δεν μπορούν να δώσουν καμία διέξοδο στις τοπικές αγορές εργασίας;
Για μας είναι αυτονόητη η δέσμευση εις ότι αφορά τα οικονομικά ότι θα αποδίδουμε τα θεσμοθετημένα και στην ώρα τους. Παρακολουθώντας όλα αυτά που συγκροτούν ένα ασφυκτικό πλαίσιο οικονομικής λειτουργίας σας δε θα διστάσω να σας συγχαρώ διότι παρά την μείωση των πόρων σας τα τελευταία δύο χρόνια καταφέρνετε ακόμη να στηρίζετε με τις κοινωνικές και προνοιακές δομές σας τους δημότες σας που δοκιμάζονται σκληρά απ’ την οικονομική κρίση, τη φτώχεια και την ανεργία.
Όμως, κυρίες και κύριοι για τη Νέα Δημοκρατία, η Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορεί ακόμη και υπ’ αυτές τις συνθήκες να δώσει λύσεις, και, μάλιστα, ενδεχομένως, πιο άμεσες και πιο αποτελεσματικές απ’ ό,τι το κεντρικό κράτος. Λύσεις αναπτυξιακές, ανακούφιση στον τομέα της απασχόλησης και της καταπολέμησης της ανεργίας, υποστήριξη στον τομέα της ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής. Μέσα από την προώθηση δημοκεντρικών προγραμμάτων, δηλαδή ειδικών τοπικών αναπτυξιακών προγραμμάτων, με δράσεις προσανατολισμένες στις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών, όπως αυτές διαμορφώθηκαν μετά την κρίση. Τα κονδύλια του Προγράμματος «Διοικητική Μεταρρύθμιση 2007-2013» μπορούν να στηρίξουν αυτή την προσπάθεια. Το ίδιο και οι πόροι του προγράμματος για την «Ψηφιακή Σύγκλιση», που πρέπει να αξιοποιηθούν, ώστε να αποκτήσουν οι πολίτες καλύτερες και φθηνότερες υπηρεσίες. Αρκετά με τις μελέτες που καταλήγουν στον κάλαθο των αχρήστων.
Αυτό που, επίσης, επείγει είναι η αξιοποίηση της περιουσίας των Δήμων, η οποία υπολογίζεται σε 12 δις ευρώ περίπου, τη στιγμή που τα έσοδα που αποφέρει είναι λιγότερα από το 5% των ετήσιων εσόδων των ΟΤΑ. Και όταν λέμε αξιοποίηση εννοούμε τη χρησιμοποίησή της για αναπτυξιακούς σκοπούς, αλλά και για την περιστολή των ενοικίων και των λειτουργικών δαπανών των ΟΤΑ.
Όλα αυτά προϋποθέτουν, βέβαια, ότι οι ΟΤΑ έχουν την οικονομική αυτοτέλεια που απαιτεί η συνταγματική τους κατοχύρωση και αποστολή. Ότι έχουν θεσμοθετημένους πόρους οι οποίοι τους καταβάλλονται και αντιστοιχούν τουλάχιστον στις αρμοδιότητες που τους έχουν μεταβιβαστεί με τον «Καλλικράτη». Άρα, πρέπει, επιτέλους να γίνει η αποτίμηση των αρμοδιοτήτων για να καταλήξουμε ποιοι θα είναι οι ελάχιστοι τακτικοί πόροι των Δήμων. Δεν μας εμποδίζει καμία κρίση να κάνουμε αυτή του δουλειά, την οποία, όπως προείπα, έπρεπε οι εμπνευστές του Καλλικράτη να την είχαν κάνει πριν από 2 χρόνια. Και, στη συνέχεια, να προχωρήσουμε στον οικονομικό απογαλακτισμό των Δήμων, μέσα από την προώθηση της φορολογικής αποκέντρωσης αλλά και τη διαμόρφωση αποτελεσματικών συστημάτων ελέγχου, προληπτικού και κατασταλτικού.
Μιλώντας για ελέγχους επιθυμώ να διευκρινίσω ότι αυτοί είναι και επιθυμητοί και απαραίτητοι υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα στραγγαλίζουν την αποτελεσματικότητα και δεν θα υπονομεύουν την ανάπτυξη. Η πολιτεία οφείλει να δώσει απάντηση σ’ αυτή τη δύσκολη εξίσωση και μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι θα εργαστούμε ως κυβέρνηση ώστε οι έλεγχοι να γίνονται για τη νομιμότητα, κάτι που η Αυτοδιοίκηση κέρδισε με τόσους αγώνες.
Και έρχομαι, τώρα, στο προσωπικό των Δήμων, που με όλες τις οριζόντιες και ισοπεδωτικές πολιτικές του τελευταίου έτους έχει βρεθεί σε δεινή θέση. Με τις τυφλές μετατάξεις από και προς τις Περιφέρειες, υπάρχει μεγάλη ανισοκατανομή του προσωπικού, τα αποτελέσματα της οποίας είναι ορατά στους πολίτες. Καταρτίσθηκαν οργανισμοί στο «πόδι», παρά τις επισημάνσεις σας, με βάση πρότυπα που δεν ανταποκρίνονταν στις ανάγκες κάθε δήμου και κυρίως των ορεινών και των νησιωτικών Δήμων, ενώ κρίσιμες υπηρεσίες παραμένουν υποστελεχωμένες είτε γιατί κόλλησαν οι μετατάξεις είτε λόγω του πολλαπλασιασμού των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων. Η κατάσταση απαιτεί νέους οργανισμούς, με περιγράμματα θέσεων, αφού ξεμπερδευτεί, όμως, το κουβάρι των αρμοδιοτήτων. Απαιτεί, επίσης, ενίσχυση των πιο αδύναμων ΟΤΑ με εξειδικευμένο προσωπικό και τεχνογνωσία και στήριξη για να ξεπεραστούν τόσο τα διαδικαστικά προβλήματα όσο και τα κενά του θεσμικού πλαισίου που αναφύονται κάθε μέρα. Αλλά και τεχνογνωσία τόσο για να ασκηθούν οι νέες αρμοδιότητες για τις οποίες οι Δήμοι δεν είχαν προλάβει να προετοιμαστούν όσο και για να αποκομίσουν τη μέγιστη δυνατή ωφέλεια από το ΕΣΠΑ. Αυτά, δηλαδή, που έπρεπε να έχουν γίνει εδώ και 1 χρόνο μέσα από το Πρόγραμμα «ΕΛΛΑΔΑ» ή όποιο άλλο αναπτυξιακό πρόγραμμα για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Χρειάζονται νέα προγράμματα κατάρτισης του προσωπικού, με έμφαση στις πολιτικές της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και, ενδεχομένως, σχεδιασμένα με τοπικά ή περιφερειακά χαρακτηριστικά.
Κυρίες και κύριοι, το σημερινό σας Συνέδριο εντάσσεται στον ευρύτερο διάλογο που έχουμε ανοίξει ως Νέα Δημοκρατία με την κοινωνία και την αυτοδιοίκηση για μια συνολική και αποκεντρωτική μεταρρύθμιση του Κράτους. Μια ορθολογική ανακατανομή εξουσιών και πόρων ανάμεσα στην κεντρική διοίκηση και την αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού, που θα θέσει τέρμα στον συγκεντρωτισμό και τη γραφειοκρατία. Και που θα δώσει στον πολίτη τη δυνατότητα να γίνει βασικός μέτοχος των πολιτικών τοπικής διακυβέρνησής του. (…)
Σας ευχαριστώ.
