H ώρα της κρίσης για τα μη κρατικά πανεπιστήμια από την Ολομέλεια του ΣτΕ
- Το ΣτΕ θα εξετάσει σήμερα τις προσφυγές που έχουν κατατεθεί από την ΠΟΣΔΕΠ, καθηγητές ανωτάτων σχολών αλλά και ιδιωτικά Κολέγια για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων.
«Ώρα μηδέν» για τη δικαστική μάχη που θα κρίνει το μέλλον του νόμου για τα μη κρατικά πανεπιστήμια, που ψηφίστηκε παρά την απαγόρευση του άρθρου 16 του Συντάγματος.
Η συζήτηση, λόγω της σοβαρότητας της υπόθεσης, έχει προσδιοριστεί στη σημερινή συνεδρίαση του Ανώτατου Δικαστηρίου μετά από προσφυγές που έχουν κατατεθεί από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού των ΑΕΙ, καθηγητές ανωτάτων σχολών αλλά και ιδιωτικά Κολέγια.
Τι υποστηρίζουν οι δύο πλευρές
Οι προσφεύγοντες στηρίζουν το αίτημά τους επικαλούμενοι ότι ο νόμος για την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων που εφαρμόζεται ήδη, είναι αντισυνταγματικός και ψηφίστηκε παρά τη ρητή συνταγματική απαγόρευση (άρθρο 16) που επιτρέπει μόνον την λειτουργία κρατικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων.
Εκτός όμως από τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα κατά του νόμου έχουν προσφύγει και τα ιδιωτικά Κολέγια με το επιχείρημα, ότι η ίδρυση μη κρατικών (ιδιωτικών) πανεπιστημίων τους υποβαθμίζει δημιουργώντας παρόχους εκπαίδευσης δύο ταχυτήτων.
Οι μεν Καθηγητές ΑΕΙ και η ΠΟΣΔΕΠ υποστηρίζουν, μεταξύ άλλων, ότι οι ρυθμίσεις του ν. 5094/2024 παραβιάζουν το άρθρο 16 του Συντάγματος που προβλέπει την παροχή ανώτατης εκπαίδευσης αποκλειστικά από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και καθηγητές που έχουν την ιδιότητα του δημόσιου λειτουργού, την απαγόρευση σύστασης ανώτατων σχολών από ιδιώτες και τη δωρεάν εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες, καθώς και ότι υποβαθμίζουν τις εγγυήσεις του άρθρου 16 του Συντάγματος σχετικά με την εξασφάλιση της υψηλής ποιοτικής στάθμης της ανώτατης εκπαίδευσης και την κατοχύρωση της ακαδημαϊκής ελευθερίας.
Τα δε Κολέγια υποστηρίζουν, μεταξύ άλλων, ότι ο ν. 5094/2024 στρεβλώνει την ήδη διαμορφωθείσα αγορά εκπαιδευτικών υπηρεσιών στη χώρα, δημιουργώντας παρόχους δύο ταχυτήτων και υποβαθμίζει τα Κολέγια σε παρόχους υπηρεσιών δεύτερης κατηγορίας, διότι αναγνωρίζει άλλα νομικά πρόσωπα ως επίσημα «παραρτήματα» που χορηγούν πτυχία που θα «ισχύουν αυτόματα» σαν να είχαν εκδοθεί από ελληνικό ΑΕΙ, ενώ ο θεσπιζόμενος μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας των ΝΠΠΕ περιορίζει δυσανάλογα τις κατοχυρούμενες στο ενωσιακό δίκαιο ελευθερίες της εγκαταστάσεως των αλλοδαπών κερδοσκοπικών εκπαιδευτηρίων και της επιχειρηματικής ελευθερίας των Κολεγίων ως εν δυνάμει συνεργατών των εκπαιδευτηρίων αυτών.
Κομβική η απόφαση
Στο πλαίσιο αυτό, η Ολομέλεια καλείται να αποφασίσει, μεταξύ άλλων, εάν οι επίμαχες διατάξεις του ν. 5094/2024 είναι σύμφωνες με το άρθρο 16 του Συντάγματος, εάν παρακάμπτεται με τις ρυθμίσεις του νόμου αυτού η προβλεπόμενη στο άρθρο 110 του Συντάγματος διαδικασία συνταγματικής αναθεώρησης και εάν με τις διατάξεις αυτές καλύπτονται οι συνταγματικές απαιτήσεις για την ανώτατη τριτοβάθμια εκπαίδευση (ακαδημαϊκή ελευθερία, υπηρεσιακή κατάσταση διδακτικού προσωπικού των παραρτημάτων, κρατική εποπτεία, αυτοδιοίκηση).
Επιπλέον, εάν η Ολομέλεια καταλήξει ότι το Σύνταγμα επιτρέπει μόνο αμιγώς κρατικό σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης, τίθεται το ζήτημα αν έχει εφαρμογή, στην προκειμένη περίπτωση, το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, εν συνεχεία, αν ένα αμιγώς κρατικό σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης είναι σύμφωνο με το ενωσιακό δίκαιο. Σε αυτή την περίπτωση οι αιτούντες ζητούν την υποβολή προδικαστικού ερωτήματος στο ΔΕΕ.
Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και λόγω της φύσης της υπόθεσης θα έχει αντίκτυπο όχι μόνο στο οικονομικό, αλλά και στο πεδίο της πολιτικής.