Ο κ. Χάρης Λευκιμμιάτης γράφει το τι θα μπορούσε να κάνει ο δήμος Ηρακλείου Αττικής σε μία σειρά από πολύ σημαντικά θέματα
Η τοπική αυτοδιοίκηση όντας ο πιο κοντινός θεσμός στους πολίτες είναι κρίσιμος παράγοντας για την δημοκρατία, τον κοινωνικό μετασχηματισμό, την καλλιέργεια των αξιών –ιδεών της κοινωνικής δικαιοσύνης και την εφαρμογή τους στην κλίμακα της πόλης.
Τα ποιοτικά αλλά και ποσοτικά άλματα που θέλουμε να κάνουμε ως κοινωνία συναρτώνται από το κατά πόσο θα καταφέρουμε να είναι ενεργά συμμέτοχοι στα κοινά ολοένα και περισσότεροι πολίτες. Οφείλουμε να μην παραγνωρίσουμε το γεγονός πως το μεγαλύτερο μέρος των πολιτών αποστρέφεται τα κόμματα και την πολιτική εν γένει θεωρώντας πως η συμμετοχή σε αυτά και η ενασχόληση με τα κοινά υποκρύπτει ιδιοτελείς στόχους που είναι σε πλήρη αντιδιαστολή –δυσαρμονία με τις διακηρύξεις. Παρά τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί στο πολιτικό σκηνικό, παρά τα σημαντικά κινήματα αλληλεγγύης και ανθρωπιάς, η ιδεολογία του ατομικισμού εξακολουθεί να είναι ηγεμονική.
Η διαπάλη με την κυρίαρχη ιδεολογία του ατομικισμού – νεοφιλελευθερισμού αφορά όλες τις εκφάνσεις του καθημερινού βίου, αφορά και εμάς τους ίδιους σαν πρόσωπα αλλά και σαν συλλογικό υποκείμενο. Το ζωντανό υπόδειγμα της στάσης μας εξακολουθεί να είναι το καλύτερο μέσο διάδοσης των ιδεών μας και το ηθικό μας πλεονέκτημα.
Αναγκαία βήματα
Η δημιουργία νέων θεσμών, άτυπων ή μη, όπως συνελεύσεις γειτονιάς, τοπικά ή περιφερειακά δημοψηφίσματα, η προώθηση συνεταιριστικών μορφών, η υιοθέτηση του συμμετοχικού προϋπολογισμού είναι μερικά από τα αναγκαία βήματα για την διάχυση-ενίσχυση της δημοκρατίας, την ενεργοποίηση των πολιτών, την ανανοηματοδότηση της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Η δημιουργία-ενίσχυση-ανάδειξη θεσμών, μορφών και εγχειρημάτων που φέρνουν στο προσκήνιο την κοινότητα ενώ συγχρόνως την αναπλάθουν και αναπλάθονται από αυτήν, που βασίζονται και καθορίζονται από τη συμμετοχή των πολιτών, είναι σημαντική όχι μόνο σε τοπική χωρική κλίμακα αλλά εξυπηρετεί και την προώθηση του κοινωνικού μετασχηματισμού.
Η οριζόντια δικτύωση των πολιτών, η συμμετοχή όλων στη λήψη κρίσιμων αποφάσεων, η υπέρβαση όσο μπορούμε περισσότερο του ιεραρχικού μοντέλου τύπου πυραμίδας μπορούν να δώσουν νέα πνοή στο θεσμό της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και ευρύτερα της δημοκρατίας.
Μακριά από αντιλήψεις «πεφωτισμένης πρωτοπορίας», ελιτισμού, παραγοντισμού, χρειάζεται να εμπλακούμε εμείς οι πολίτες που εμπνεόμαστε από τα ιδανικά της δημοκρατίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης περισσότερο ενεργά στη ζωή της πόλης μας.
Διαδημοτική συνεργασία
Οι δήμοι στους οποίους κατοικούμε έχουν ο καθένας τα δικά του χαρακτηριστικά, αποτελούν όμως αδιαμφισβήτητα μέρος του μητροπολιτικού ιστού του λεκανοπεδίου. Επομένως, παρά τις τοπικές ιδιαιτερότητες και τις κοινωνικές ανισότητες που αποτυπώνονται σε μεγάλο βαθμό και χωρικά, υπάρχει ένα τεράστιο εύρος ζητημάτων που απαιτείται διαδημοτική συνεργασία και συντονισμός με την περιφέρεια για την αντιμετώπιση τους.
Θέματα όπως το περιβάλλον, οι μεταφορές, οι συγκοινωνίες, η ανασυγκρότηση του παραγωγικού ιστού, η ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας και πολλά άλλα μπορούμε να τα προσεγγίσουμε με πολύ πιο αποτελεσματικό και σφαιρικό τρόπο στη βάση της συνεργασίας μεταξύ των δήμων και των χωρικών ενοτήτων. Η αποσπασματική προσέγγιση εξακολουθεί να είναι ο κανόνας αφού απουσιάζει ο στρατηγικός σχεδιασμός. Μια θετική εξαίρεση αποτελεί η πρωτοβουλία της περιφέρειας για την συνολική αντιμετώπιση της διαχείρισης των απορριμμάτων.
Ένα πρόσφατο παράδειγμα:
πριν λίγες μέρες το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου μας ενέκρινε κατά πλειοψηφία την ένταξη στο πρόγραμμα τεχνικών έργων της μελέτης υπογειοποίησης των οδών Μ. Μερκούρη και Κηφισίας στο Ηράκλειο (μελέτη ύψους 615.000 € με χρηματοδότηση από την περιφέρεια). Η σύζευξη αυτών των οδών με τη Μαρίνου Αντύπα, προέκταση της λεωφόρου Σπύρου Λούη (Ο.Α.Κ.Α) θα αλλάξει τα κυκλοφοριακά δεδομένα δημιουργώντας έναν υπερτοπικό άξονα από την λεωφόρο Κηφισίας ως την Εθνική οδό. Αυτό είναι προφανές πως θα έπρεπε να είναι αντικείμενο συζήτησης όλων των Δήμων που διατρέχει αυτός ο άξονας ( Χαλάνδρι, Μαρούσι, Ηράκλειο, Νέα Ιωνία, Νέα Φιλαδέλφεια, Μεταμόρφωση). Οφείλουμε να δούμε και άλλες δυνατότητες πέρα από την αυτοκίνηση όπως η δημιουργία δικτύου σταθερής τροχιάς που θα συνδέει τις περιοχές μας και θα μπορούσε να επεκτείνεται και προς Αχαρνές, δυτική Αθήνα.
Εξάπλωση του δικτύου τραμ
Τα οφέλη από την εξάπλωση του δικτύου τραμ θα είναι πολλαπλά: εξοικονόμηση ενέργειας, μείωση των ρύπων, μείωση των τροχαίων, αύξηση της κινητικότητας των πολιτών και της οικονομικής δραστηριότητας συνεπακόλουθα. Ο άξονας αυτός, που έχει και ιστορική σημασία καθώς συμπίπτει, τουλάχιστον εν μέρει, με τον άξονα της γραμμής του τρένου που πήγαινε κάποτε προς Λαύριο, θα μπορούσε να είναι ένας άξονας του τραμ. Η συγκοινωνιακή σύνδεση με μέσα μαζικής μεταφοράς μεταξύ των περιοχών μας, ειδικά προς ανατολικά και προς δυτικά είναι προβληματική παρά την κατασκευή του προαστιακού, ο οποίος όμως δεν έχει αξιοποιηθεί επαρκώς. Χρειάζεται λοιπόν ένα δίκτυο τραμ που θα λειτουργεί συμπληρωματικά τροφοδοτώντας τον προαστιακό, τον ηλεκτρικό και το μετρό. Εννοείται πως έργα τέτοιου βεληνεκούς πρέπει να γίνονται αντικείμενο δημόσιου διαλόγου ώστε οι πολίτες να έχουμε λόγο για την πρόκριση της μίας ή της άλλης πρότασης.
Απαραίτητη η συνεργασία
Η συνεργασία είναι απαραίτητη και σίγουρα ωφέλιμη για την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας, τη μεταφορά τεχνογνωσίας επιτυχημένων παραδειγμάτων, την καλύτερη διαχείριση πόρων και δυναμικού αλλά και την υλοποίηση έργων υπερτοπικής σημασίας μαζί με την περιφέρεια.
Τα όρια των Δήμων μας είναι περισσότερο διοικητικά παρά φυσικά. Οι δημότες στην καθημερινότητα διαπερνούν αυτά τα όρια συνεχώς. Αρά και η αντιμετώπιση από μέρους μας των ζητημάτων οφείλει να έχει ευρύ οπτικό πεδίο και να προάγει τη συνεργασία μεταξύ των όμορων δήμων τουλάχιστον. Για παράδειγμα στη γειτονική μας Νέα Ιωνία έχει συσταθεί συνεταιρισμός καταναλωτών (ξεπερνώντας χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες) με τον οποίο θα μπορούσαμε να συνεργαστούμε ώστε οι πιθανότητες επιτυχίας του εγχειρήματος να πολλαπλασιαστούν. Οι δομές αλληλεγγύης επιτελούν καλύτερα τον σκοπό τους στον βαθμό που καταφέρνουν να λειτουργούν στη βάση της αυτοοργάνωσης των συμμετεχόντων, χωρίς να δημιουργούν εσωτερικές διακρίσεις ( να υπάρχουν δηλαδή ευεργέτες και ευεργετούμενοι). Η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί να συντρέξει στη δημιουργία δικτύων δίκαιου εμπορίου ή άλλων συνεταιριστικών εγχειρημάτων που δεν αποσκοπούν στο κέρδος αλλά παράγουν κοινωνικό όφελος.
Ο ρόλος του δημοτικού ραδιοφώνου
Το δημοτικό ραδιόφωνο της πόλης μας, που συστηματικά απαξιώνεται από τις δημοτικές αρχές τα τελευταία χρόνια, μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο αν εξελιχθεί σε διαδημοτικό σε συνεργασία με την περιφέρεια. Στον «ωκεανό» των ιδιωτικών σταθμών χαμηλής ποιότητας και παραπληροφόρησης ο Επικοινωνία 94 FM θα μπορούσε να γίνει η φωνή των πολιτών, φορέας ενημέρωσης και παραγωγός πολιτισμού. Το θέμα είναι μάλιστα επίκαιρο λόγω της συνεχιζόμενης προσπάθειας απίσχνασης του από την παρούσα διοίκηση του Δήμου που καλεί τους εναπομείναντες εργαζόμενους (δεκατρείς τον αριθμό σε αυτόν) να εργάζονται εκ περιτροπής 3 μέρες την εβδομάδα και να συγκατατεθούν σε 40% μείωση των αποδοχών τους. Ως αιτία προβάλλεται το χρέος που με ποικίλους τρόπους έχει φορτωθεί στον σταθμό από την κακοδιαχείριση των προηγούμενων διοικήσεων του Δήμου. Ο κ. Μπάμπαλος που είναι σήμερα δήμαρχος, ξεχνάει πως ήταν επί σειρά ετών αντιδήμαρχος στο παρελθόν, τότε που άρχισε αυτή η ιστορία. Οι αριθμοί είναι για κάποιους σημαντικότεροι από τους ανθρώπους.
Αδριάνειο υδραγωγείο
Η ανάδειξη των μνημείων, των ιστορικών τόπων και διαδρομών, της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, της ιστορίας, του φυσικού πλούτου και του πολιτισμού απαιτεί επίσης πλατιές συνεργασίες, στρατηγικό σχεδιασμό και συγκεκριμένες παρεμβάσεις στο χώρο με τη συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων. Το Αδριάνειο υδραγωγείο διατρέχει πολλούς δήμους του λεκανοπεδίου και ίχνη του υπάρχουν διάσπαρτα αλλά πολλές φορές αθέατα. Ένας από αυτούς τους δήμους είναι το Ηράκλειο Αττικής, οι επισκέπτες αλλά και πολλοί κάτοικοι της πόλης αγνοούν τη διέλευση του υδραγωγείου από την περιοχή μας. Θα μπορούσαν να τοποθετηθούν χάρτες με ιστορικές πληροφορίες σε κεντρικά σημεία, να δημιουργηθούν τοπόσημα, να αναδειχθούν όπου είναι δυνατό και να γίνουν επισκέψιμα τα μέρη που υπάρχουν ίχνη του έργου, να γίνουν ψηφιακοί χάρτες με όλα τα μνημεία της περιοχής αλλά και όλης της περιφέρειας.
Λιγνιτωρυχεία Καλογρέζας
Η ιστορία των λιγνιτωρυχείων της Καλογρέζας, σημαντική για την εκβιομηχάνιση της χώρας, οι εργατικοί αγώνες, η αντίσταση στα χρόνια της ναζιστικής κατοχής στις περιοχές μας και πολλά άλλα σημαντικά στοιχεία για τη συγκρότηση της ταυτότητας μας βρίσκονται κάτω από ένα πέπλο λήθης ή άγνοιας. Εμείς οφείλουμε να αναδεικνύουμε αυτό τον πλούτο. Μπορούν σε αυτή την προσπάθεια να συμβάλλουν πανεπιστημιακοί φορείς, τοπικοί σύλλογοι, η εκπαιδευτική κοινότητα και οι πολίτες που έχουν ιστορικά βιώματα ώστε να ανασυσταθεί η συλλογική μνήμη.
Κτήμα Φιξ
Το κτήμα Φιξ (27 στρέμματα) στην περιοχή του Παλαιού Ηρακλείου είναι ένας χώρος με ιδιαίτερη ιστορική φόρτιση, αρχιτεκτονική σημασία και περιβαλλοντική αξία. Αφορά επιπλέον τους Δήμους Μεταμόρφωσης και Πεύκης-Λυκόβρυσης καθώς γειτνιάζει με τα όρια τους. Εφάπτεται μάλιστα με τον καθολικό ναό του Άγιου Λουκά και είναι σε μικρή απόσταση από την εκκλησία του Άγιου Γιώργη που κοσμείται με αγιογραφίες του Κόντογλου. Σήμερα, με την παρούσα κυβέρνηση φαίνεται πως ο στόχος για την αποκατάσταση και απόδοση του κτήματος ως πόλου πολιτισμού και πνεύμονα πρασίνου στους πολίτες είναι πολύ κοντά. Αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει να εφησυχάζουμε καθώς οι κληρονόμοι του κτήματος έχουν άλλα σχέδια.
«Παράνομη εκχώρηση»
Ένα νέο σοβαρότατο ζήτημα έχει προκύψει στην πόλη μας μετά την πρωτοβουλία της σημερινής πλειοψηφίας του κ. Μπάμπαλου να εκχωρήσει παράνομα ένα χώρο στο Οικοδομικό Τετράγωνο 437β που προορίζεται για αθλοπαιδιές στη Μητρόπολη της Νέας Ιωνίας-Νέας Φιλαδέλφειας για την ανέγερση Ναού. Σε αυτό συνέργησαν μάλιστα οι περισσότερες παρατάξεις ενώ κάποιες άλλες προσπάθησαν να «κρυφτούν» ψηφίζοντας παρών τη δεύτερη φορά (για την τροποποίηση του ρυμοτομικού) ενώ την πρώτη φορά (για την παραχώρηση) είχαν συνταχθεί με τον κ. Μπάμπαλο. Σε μια ήδη επιβαρυμένη περιοχή που γειτνιάζει με την Αττική οδό και στερείται αδόμητων χώρων είναι απαράδεκτο να χαθούν και οι τελευταίες δυνατότητες ανάσας. Το Δίκτυο Πολιτών Ηρακλείου από την αρχή στέκεται έμπρακτα αλληλέγγυο στους περίοικους που αντιδρούν δικαιολογημένα και είναι κοινή μας απόφαση να υπερασπιστούμε το δημόσιο συμφέρον με όλα τα νόμιμα μέσα.
Προσφυγικό
Στις μέρες που ζούμε έχει κορυφωθεί το ζήτημα των προσφύγων. Μια σειρά από μικρόψυχες, στενόμυαλες και ξενοφοβικές κυβερνήσεις ανοιγοκλείνουν τα σύνορα τους κατά το δοκούν, καταπατώντας τις συμφωνίες που έχουν προσυπογράψει
πριν καν στεγνώσει το μελάνι. Η χώρα μας και ιδιαίτερα κάποιες περιοχές δέχονται ιδιαίτερη πίεση λόγω αυτής της κατάστασης. Πολλοί δήμοι έχουν ήδη στις περιοχές τους χώρους φιλοξενίας αυτών των κατατρεγμένων από τους πολέμους ανθρώπων. Είναι άμεση ανάγκη η πόλη μας να ανοίξει την αγκαλιά της, να δημιουργήσει έναν ξενώνα φιλοξενίας των προσφύγων, των ανέστιων παιδιών, των αστέγων. Μην ξεχνάμε πως πολλοί από τους κατοίκους της πόλης μας έχουν προσφυγικές ρίζες. Ο Δήμος μας δεν μπορεί να μένει αμέτοχος ή αδιάφορος. Η αλληλεγγύη, η φιλοξενία και η ανθρωπιά είναι ο τρόπος για να κλείσουμε την πόρτα στον φασισμό και την ξενοφοβία.
Στις περιοχές που κατοικούμε υπάρχει αρκετό επιστημονικό δυναμικό, άνθρωποι με γνώσεις, τεχνικές δεξιότητες, καλλιτέχνες, αθλητές, άνθρωποι που αγαπούν τον τόπο τους αλλά και όλους τους τόπους. Άνθρωποι που θέλουν να συνεισφέρουν στην καλυτέρευση του κοινού μας βίου.
Εμείς οι πολίτες και κάτοικοι του Ηρακλείου Αττικής οφείλουμε να συντονιστούμε, να συνομιλήσουμε και να εργαστούμε μαζί για την πραγματοποίηση των μικρών και μεγάλων αλλαγών στην πόλη μας.
Χάρης Λευκιμμιάτης, αρχιτέκτονας μηχανικός,
μέλος του Δικτύου Πολιτών Ηρακλείου Αττικής
