Eκατό σαράντα καθηγητές πανεπιστημίου, εξειδικευμένοι στην ελληνική γλώσσα, υπογράφουν κείμενο για το θόρυβο που έχει ξεσηκωθεί σχετικά με τους φθόγγους και τα φωνήεντα της γλώσσας μας, με αφορμή το βιβλίο της Γραμματικής της Ε’ και ΣΤ’ τάξης του δημοτικού.
Οι ειδικοί επιστήμονες, αναφέρονται στις απόψεις που διατυπώνονται στο άρθρο δασκάλας δημοτικού σχολείου της Ραφήνας, το οποίο αποτέλεσε έναυσμα για αυτήν την ιδιότυπη διαμάχη, χαρακτηρίζοντάς τις αποτέλεσμα παρανόησης βασικών κανόνων της γραμματικής της Νέας Ελληνικής Γλώσσας και το όλο ζήτημα ανησυχητικό διότι, όπως λένε, αποπροσανατολίζει δασκάλους γονείς και μαθητές.
«Ως γλωσσολόγοι, επιστημονικά ειδικότεροι και αρμοδιότεροι για τα ζητήματα γλώσσας και γλωσσικής εκπαίδευσης, και ως πανεπιστημιακοί δάσκαλοι οφείλουμε να πάρουμε θέση και να εξηγήσουμε γιατί οι κατηγορίες τις οποίες εξαπολύει η κ. Χρυσού κατά των συγγραφέων του εγχειριδίου «Γραμματική Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού» είναι παντελώς εσφαλμένες και ανυπόστατες.
»Η πρωτοβουλία μας αυτή δεν έχει συντεχνιακό χαρακτήρα αλλά τη θεωρήσαμε επιβεβλημένη, όταν μια επιστημονικά ανυπόστατη καταγγελία μετατρέπεται τόσο άκριτα σε επιστημονικό μανιφέστο και οδηγεί χιλιάδες συμπατριώτες μας σε παράλογα συμπεράσματα» αναφέρουν.
Το αναλυτικό κείμενο, στο οποίο καταγράφεται «η αλήθεια για τα καταγγελλόμενα, σύμφωνα με τις επιστημονικές αρχές της γλωσσολογίας», καταλήγει, υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων τα εξής:
«Για τους παραπάνω λόγους, ως ειδικοί επιστήμονες στον τομέα της γλωσσολογίας και πανεπιστημιακοί δάσκαλοι αναρωτιόμαστε πώς είναι δυνατόν μια εκπαιδευτικός που δεν παραδέχεται στοιχειώδεις αρχές της γλωσσικής επιστήμης, όπως είναι η διαφορά μεταξύ ήχων και γραμμάτων, βασιζόμενη σε παρανοήσεις και αβάσιμα συμπεράσματα να αμφισβητεί την εγκυρότητα ενός διδακτικού εγχειριδίου, που έχει εγκριθεί από τους αρμόδιους φορείς της Πολιτείας και αποτελεί έργο ειδικών επιστημόνων και το οποίο, ως δασκάλα, καλείται να διδάξει.
“Θεωρούμε θλιβερό το γεγονός ότι ένα άρθρο με τόσο φτωχά, εσφαλμένα και αντιεπιστημονικά επιχειρήματα αναπαράγεται και να διαδίδεται άκριτα στο διαδίκτυο και στα Μ.Μ.Ε.και αναγορεύεται σε μείζον θέμα συζήτησης. Επιβεβαιώνουμε την πέραν πάσης αμφιβολίας επιστημονικά ορθή παρουσίαση των φωνηέντων της Νέας Ελληνικής στο νέο εγχειρίδιο”.
Όλο το κείμενο – παρέμβαση των 140 επιστημόνων είναι το εξής:
Τις τελευταίες µέρες γίναµε µάρτυρες µιας µαζικής επίθεσης εναντίον του νέου σχολικού εγχειριδίου γραµµατικής για το δηµοτικό σχολείο, µε τον τίτλο «Γραµµατική Ε΄ και Στ΄ ∆ηµοτικού» (το οποίο διανέµεται στα σχολεία της χώρας από τον Νοέµβριο του 2011), και των συγγραφέων του. Με αστραπιαία ταχύτητα εκατοντάδες ιστότοποι στο διαδίκτυο έσπευσαν να αναπαραγάγουν και να διαδώσουν ένα κείµενο πολεµικής το οποίο υπογράφεται από την κ. Μαρία Χρυσού, δασκάλα στο 1ο ∆ηµοτικό Σχολείο Ραφήνας, και αναρτήθηκε την 28η Ιουνίου 2012 στον ιστότοπο του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Π.Ε. «Αλέξανδρος ∆ελµούζος» [http://www.syllogosdelmouzos.gr/index.php/2011-12-19-06-58-25/572-1].
Στο κείµενο αυτό, µε τον τίτλο «Η ελληνική γλώσσα πρέπει να µείνει ανέπαφη» η κ. Χρυσού κατηγορεί τους συγγραφείς του εγχειριδίου ότι καταργούν από την ελληνική γλώσσα τα φωνήεντα ήτα, ύψιλον και ωµέγα, καθώς και τα σύµφωνα ξι και ψι, ενώ προσθέτουν τον (κατά τη γνώµη της) «δίφθογγο» ου καθώς και τα δίψηφα µπ, ντ και γκ.
Υποστηρίζει επίσης ότι η επιλογή αυτή αποτελεί απόκλιση από την «προγενέστερη γραµµατική του Μαν. Τριανταφυλλίδη» καθώς συνιστά «αλλαγή της κλασσικής γραµµατικής σε φωνητική γραµµατική».
Υποθέτει ότι είτε το βιβλίο αυτό «εκδόθηκε χωρίς τον ενδελεχή έλεγχο, και ως εκ τούτου, εκ παραδροµής δηµοσιοποιήθηκε κάποια πρόταση κάποιου ανθέλληνα φιλόλογου» είτε στο εγχειρίδιο «εσκεµµένα [..] πάρθηκε η απόφαση ενός ακόµα βιασµού της ελληνικής γλώσσας».
Κλείνει µάλιστα το άρθρο της συνδέοντας, δίχως αιτιολόγηση, την υποτιθέµενη αφαίρεση γραµµάτων από την ελληνική γλώσσα µε την «εθνική εξολόθρευση», την προσπάθεια µερικών «να θυσιάσουµε την γλώσσα µας για να µοιάσουµε στους ∆υτικούς, για να γίνουµε αρεστοί από αυτούς» και προσθέτοντας ότι η χρήση του µονοτονικού συστήµατος γραφής «έφερε την δυσλεξία στην πρώτη θέση των µαθησιακών δυσκολιών, εξαιτίας της ελλείψεως βασικών κανόνων γραµµατικής και τονισµού». Υποστηρίζει, τέλος, ότι τα φωνήεντα «ενυπάρχουν στο DNA µας από την αρχή της υπάρξεως µας στον πλανήτη» και ότι «το κάθε γράµµα µας έχει την βαρύτητά του, ο κάθε φθόγγος έχει την µουσικότητα του, και ο κάθε τόνος είχε την αξία του».
Αρχικά, ως επιστηµονική κοινότητα αποφασίσαµε να µην αντιδράσουµε, καθώς εκλάβαµε το παραπάνω κείµενο ως ένα από τα συνήθη διαδικτυακά ευτράπελα. ∆εν µπορούσαµε να φανταστούµε ότι το άρθρο ήταν γνήσιο και ότι µια δασκάλα σε ελληνικό σχολείο θα παρανοούσε βασικούς κανόνες της γραµµατικής της Νέας Ελληνικής. Πολύ δε περισσότερο, δεν µπορούσαµε να φανταστούµε ότι η παρανόηση αυτή θα κατέληγε σε τέτοια σφοδρή επίθεση. Γρήγορα, όµως, παρατηρήσαµε ότι το κείµενο άρχισε να αναδηµοσιεύεται σε πολυάριθµους ιστοτόπους, διανθισµένο µε πληθώρα ανακριβειών, όπως το ψεύδος ότι ο Σύλλογος «Αλέξανδρος ∆ελµούζος» διεξάγει ψηφοφορία µε σκοπό την απόσυρση του εγχειριδίου γραµµατικής και ότι τάχα το κείµενο της κ. Χρυσού αποτελεί κείµενο διαµαρτυρίας του ίδιου του Συλλόγου. Προς τιµήν του ο Σύλλογος έσπευσε να διαψεύσει τις ανακρίβειες αυτές (στις 4 Ιουλίου 2012, http://www.syllogosdelmouzos.gr/index.php/2011-12-11-10-32-12/2011-12-11-10-39-57/584-q-q), οι οποίες όµως αναπαράγονται ακόµα από την πλειονότητα των ιστοτόπων που αναδηµοσιεύουν το κείµενο της κ. Χρυσού.
Το ζήτηµα που έχει προκύψει είναι ανησυχητικό για δύο λόγους: (α) Γιατί αποπροσανατολίζει δασκάλους, γονείς και µαθητές, µε τους πιο ψύχραιµους εκ των οποίων να µη γνωρίζουν πλέον τι πρέπει να διδάξουν ή τι απ’ όσα έχουν διδαχθεί ανταποκρίνονται στην αλήθεια.
(β) Γιατί είναι ανησυχητικό µε πόση ευκολία και ταχύτητα διαδόθηκε το άρθρο αυτό και πως έσπευσαν τόσοι συµπολίτες µας να το πιστέψουν άκριτα φτάνοντας να δηλώσουν τον αποτροπιασµό τους για το υποτιθέµενο έγκληµα εναντίον της γλώσσας µας. Κάποιοι πίστεψαν στα σοβαρά ότι το σχολικό εγχειρίδιο της γραµµατικής δεν περιλαµβάνει τα γράµµατα ύψιλον, ωµέγα, ήτα κ.τ.λ. ‘Αλλοι πήραν τοις µετρητοίς την απειλή ότι το νέο σχολικό εγχειρίδιο αλλάζει την ιστορική ορθογραφία της Ελληνικής σε «φωνητική ορθογραφία». ‘Αλλοι έσπευσαν να δηλώσουν ότι είτε θα απαγορεύσουν στα παιδιά τους να παραλάβουν το εγχειρίδιο είτε θα το κάψουν είτε δεν θα στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο! Ορισµένοι προσπάθησαν να εξηγήσουν τα αυτονόητα αλλά χωρίς αποτέλεσµα. Η συκοφαντική επίθεση κατά του βιβλίου συνεχίστηκε και µάλιστα διογκώθηκε καθώς οι ανυπόστατες κατηγορίες της κ. Χρυσού αναδηµοσιεύτηκαν σε εφηµερίδες πανελλαδικής κυκλοφορίας, ενώ ήδη αποτελούν αντικείµενο συζήτησης σε τηλεοπτικά δίκτυα.
Ως γλωσσολόγοι, επιστηµονικά ειδικότεροι και αρµοδιότεροι για τα ζητήµατα γλώσσας και γλωσσικής εκπαίδευσης, και ως πανεπιστηµιακοί δάσκαλοι οφείλουµε να πάρουµε θέση και να εξηγήσουµε γιατί οι κατηγορίες τις οποίες εξαπολύει η κ. Χρυσού κατά των συγγραφέων του εγχειριδίου «Γραµµατική Ε΄ και Στ΄ ∆ηµοτικού» είναι παντελώς εσφαλµένες και ανυπόστατες. Η πρωτοβουλία µας αυτή δεν έχει συντεχνιακό χαρακτήρα αλλά τη θεωρήσαµε επιβεβληµένη, όταν µια επιστηµονικά ανυπόστατη καταγγελία µετατρέπεται τόσο άκριτα σε επιστηµονικό µανιφέστο και οδηγεί χιλιάδες συµπατριώτες µας σε παράλογα συµπεράσµατα. Είναι τραγικό το ότι πολυάριθµοι επιµελητές ιστοτόπων αλλά και δηµοσιογράφοι των Μ.Μ.Ε. έσπευσαν να αναπαραγάγουν µία φήµη, ενδεχοµένως γοητευµένοι από την τροµολαγνική της παρουσίαση και τα προσδοκώµενα οφέλη ακρόασης, τηλεθέασης και ανάγνωσης.
Ας δούµε λοιπόν ποια είναι η αλήθεια για τα καταγγελλόµενα, σύµφωνα µε τις επιστηµονικές αρχές τηςγλωσσολογίας:
Α) Η συντάκτρια του κειµένου µε τον τίτλο «Η ελληνική γλώσσα πρέπει να µείνει ανέπαφη» συγχέει τους φθόγγους (τους γλωσσικούς ήχους µε τους οποίους εκφωνούνται/προφέρονται οι λέξεις στις διάφορες γλώσσες του κόσµου) µε τα γράµµατα (τα γραπτά σύµβολα που αναπαριστούν τους φθόγγους στον γραπτό λόγο). ∆εν παρατηρεί, λοιπόν, ότι στη σελ. 36 της γραµµατικής εµφανίζονται οι φθόγγοι της Ελληνικής γλώσσας (ή, για να είµαστε ακριβείς, τα φωνήµατά της, βλ. υποσ. 1 σελ. 34 του βιβλίου) και όχι τα γράµµατά της (το αλφάβητό της). Εποµένως, τα [α], [ε], [ι], [ο], [ου], εντός αγκυλών και µε σαφώς διακριτή γραµµατοσειρά (όπως οι συγγραφείς του εγχειριδίου ρητά δηλώνουν στην υποσ. 2 της σελ. 34, πράγµα που φαίνεται, τουλάχιστον, να παραβλέπει η συντάκτρια του άρθρου) είναι οι πέντε φωνηεντικοί φθόγγοι της Νέας Ελληνικής, τα πέντε φωνήεντα της γλώσσας, δηλαδή, καθώς ο όρος φωνήεν είναι όρος που αποδίδεται σε στοιχεία του προφορικού λόγου (τους φθόγγους) και όχι στα γράµµατα.
Η αναγνώριση των 5 αυτών φωνηέντων ως των µοναδικών φωνηέντων της Νέας Ελληνικής βεβαίως και δεν αποτελεί καινοτοµία της νέας γραµµατικής, αντίθετα µε όσα υποστηρίζει η κ. Χρυσού. Τα ίδια 5 φωνήεντα αναγνωρίζει και η µεγάλη γραµµατική Τριανταφυλλίδη από το 1941 αλλά και οι σχολικές γραµµατικές Τριανταφυλλίδη και Τσολάκη (απλώς στις σχολικές δεν δηλώνεται ρητά ο αριθµός των φωνηεντικών φθόγγων, συνάγεται όµως από τους ορισµούς). Τα ίδια 5 φωνήεντα αναγνωρίζουν ως φωνήεντα της Νέας Ελληνικής οι ειδικοί γλωσσολόγοι, και ιδιαίτερα οι φωνητικοί και φωνολόγοι, που µελετούν τη Νέα Ελληνική. Εποµένως, είναι σαφές ότι το σύµβολο [ο] για τους συγγραφείς του βιβλίου είναι ο φθόγγος που στην Νέα Ελληνική γράφεται µε τα γράµµατα όµικρον ή ωµέγα. Το σύµβολο [ου] στη σελίδα 36 είναι ο φθόγγος ο οποίος στη γραφή αναπαρίσταται µε τον συνδυασµό των γραµµάτων όµικρον και ύψιλον. Το ίδιο ισχύει και για τα σύµφωνα. Το γράµµα «ξ» δεν παριστάνει έναν µόνο φθόγγο, αλλά το συµφωνικό σύµπλεγµα δύο φθόγγων, του [κ] και του [σ], γι’ αυτό και οι συγγραφείς δεν συµπεριέλαβαν το σηµάδι [ξ] στη «χαρτοσακούλα» της σελ. 36. Αντίστροφα, ο συνδυασµός των γραµµάτων «µι» και «πι» στην Ελληνική γλώσσα χρησιµοποιείται για να αποδώσει έναν και µόνο φθόγγο, τον φθόγγο [µπ]. Το ίδιο ισχύει και για τους φθόγγους [ντ], [γκ], καθένας από τους οποίους αποδίδεται µε δίψηφο γράφηµα στον γραπτό λόγο.
Β) Στο άρθρο εσφαλµένα και παραπλανητικά υποστηρίζεται ότι «τα φωνήεντα η, υ, ω έχουν καταργηθεί». Τα γράµµατα της γλώσσας µας παρουσιάζονται στην υποενότητα «3.2. Γράµµατα». Στη σελ. 39 παρουσιάζεται το αλφάβητο ενώ η αντιστοιχία φθόγγων γραµµάτων δίνεται στον πίνακα της σελ. 40. Εκεί βλέπουµε ότι τα πέντε (5) φωνήεντα, οι φθόγγοι [α], [ε], [ι], [ο], [ου] αποδίδονται στον γραπτό λόγο µε τα γνωστά µας επτά (7) γράµµατα, το άλφα, το έψιλον, το ήτα, το γιώτα, το ύψιλον, το όµικρον και το ωµέγα (και τους συνδυασµούς τους). Αντίστοιχα, βλέπουµε και τα γράµµατα που αναπαριστούν τα σύµφωνα της Νέας Ελληνικής. Απολύτως τίποτα το διαφορετικό απ’
αυτά ακριβώς που υπήρχαν και στις παλιότερες σχολικές γραµµατικές, εκτός από το ότι οι συγγραφείς, πολύ ορθά, δεν ονοµάζουν και τα γράµµατα σύµφωνα και φωνήεντα. Ωστόσο, κανένα γράµµα δεν λείπει και καµία προτροπή για φωνητική ορθογραφία δεν γίνεται προς τους χρήστες του εγχειριδίου. Μάλιστα οποιοσδήποτε ξεφυλλίσει το βιβλίο θα
δει ότι από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα του ακολουθείται κατά γράµµα (αν µας επιτρέπεται το λογοπαίγνιο…) η παραδοσιακή ιστορική ορθογραφία. Από το εγχειρίδιο δεν λείπει κανένα ήτα, κανένα ύψιλον, κανένα ξι, κανένα ωµέγα. ‘Αρα δεν υπάρχει κανένας λόγος να φοβόµαστε.
Γ) Οφείλουµε να σηµειώσουµε εδώ ότι σε αναπαραγωγές του άρθρου της κ. Χρυσού στο διαδίκτυο αποµονώνεται επιλεκτικά από τις προηγούµενες και τις επόµενες σελίδες η σελίδα 36 του βιβλίου, όπου γίνεται η παρουσίαση των φθόγγων, µε σκοπό να δηµιουργηθεί η παραπλανητική εντύπωση ότι τα απεικονιζόµενα σύµβολα στις δύο «χαρτοσακούλες» του σκίτσου είναι γράµµατα και, εποµένως, ότι τα ήτα, ωµέγα, γιώτα, ξι και ψι έχουν καταργηθεί από το ελληνικό αλφάβητο. Οι εν λόγω αναδηµοσιεύσεις αποσιωπούν το γεγονός ότι η σελίδα αυτή ανήκει στην υποενότητα «3.1. Φθόγγοι» και ότι στις προηγούµενες σελίδες οι συγγραφείς ρητά εξηγούν ότι τα στοιχεία µέσα
στις αγκύλες είναι φθόγγοι (δηλαδή ήχοι) και όχι γράµµατα. Συνεπώς, η εκστρατεία αυτή για την παραπληροφόρηση και τροµοκράτηση δασκάλων, γονέων και µαθητών βασίζεται σε χαλκευµένα στοιχεία.
∆) Θα µπορούσαµε να επεκταθούµε περισσότερο και να εξηγήσουµε ότι η διάκριση των συµφώνων (των λεγόµενων συµφωνικών φθόγγων) σε τριβόµενα, κλειστά κ.τ.λ. είναι διάκριση κατά τον τρόπο άρθρωσης και, εποµένως, ριζικά διαφορετική από τη διάκριση κατά τον τόπο ή το σηµείο άρθρωσης, η οποία µάς δίνει κατηγορίες όπως «οδοντικά»,
«χειλοδοντικά» κ.τ.λ. και -εποµένως- η ειρωνική παρατήρηση της κ. Χρυσού στη σελ. 6 του άρθρου «Τα χειλικά, οδοντικά και λαρυγγικά σύµφωνα ενώθηκαν, ανακατεύθηκαν και ξαναχωρίστηκαν όπως βόλευε τους συγγραφείς σε τριβόµενα και κλειστά!» φανερώνει και πάλι παρανόηση για βασικές αρχές της γλωσσολογίας που διδάσκονται σε
όλα τα παιδαγωγικά και φιλολογικά τµήµατα των πανεπιστηµίων.
Επίσης, θα µπορούσαµε να διατυπώσουµε σειρά επιστηµονικών επιχειρηµάτων που αποδεικνύουν ότι οι γλωσσικοί µύθοι τους οποίους δείχνει να προσυπογράφει η συντάκτρια του κειµένου (περί δυσλεξίας λόγω µονοτονικού, περί µουσικότητας των φθόγγων, περί της Ελληνικής ως µη συµβατικής γλώσσας, περί της Ελληνικής ως αρχαιότερης γλώσσας όλων των λαών του κόσµου κ.ά.) δεν είναι παρά εθνικά επικίνδυνοι µύθοι που δεν ευσταθούν επιστηµονικά.
∆εν θα σχολιάσουµε καν τις θέσεις της συντάκτριας του κειµένου περί κινδύνων που διατρέχει η Ελληνική από την απώλεια της ετυµολογίας λόγω της χρήσης της φωνητικής ορθογραφίας. Κανείς δεν υποστήριξε τη χρήση της φωνητικής ορθογραφίας ούτε την απλοποίηση της ιστορικής ορθογραφίας στο συγκεκριµένο εγχειρίδιο. Η παρουσίαση των φθόγγων στη νέα σχολική γραµµατική δεν είναι δυνατόν να εκληφθεί κατά κανένα τρόπο ως προτροπή σε αλλαγή του αλφαβήτου, καθώς το αλφάβητο παρουσιάζεται αυτούσιο και µε αναλυτικό τρόπο. Η δε
παρουσίαση των φθόγγων στη γραµµατική δεν συνιστά καινοτοµία• τους φθόγγους τους παρουσίαζαν (ξεκινούσαν µάλιστα από αυτούς και µετά πήγαιναν στα γράµµατα) και οι προηγούµενες σχολικές γραµµατικές. Οι κατηγορίες, λοιπόν, θεωρούµε ότι είναι παντελώς αβάσιµες και ίσως σκόπιµα κινδυνολογικές και διχαστικές σε µια δύσκολη χρονική συγκυρία για τη χώρα µας και τον λαό της.
*******
Για τους παραπάνω λόγους, ως ειδικοί επιστήµονες στον τοµέα της γλωσσολογίας και πανεπιστηµιακοί δάσκαλοι Αναρωτιόµαστε πώς είναι δυνατόν µια εκπαιδευτικός που δεν παραδέχεται στοιχειώδεις αρχές της γλωσσικής επιστήµης, όπως είναι η διαφορά µεταξύ ήχων και γραµµάτων, βασιζόµενη σε παρανοήσεις και αβάσιµα συµπεράσµατα να αµφισβητεί την εγκυρότητα ενός διδακτικού εγχειριδίου, που έχει εγκριθεί από τους αρµόδιους φορείς της Πολιτείας και αποτελεί έργο ειδικών επιστηµόνων και το οποίο, ως δασκάλα, καλείται να διδάξει.
Θεωρούµε θλιβερό το γεγονός ότι ένα άρθρο µε τόσο φτωχά, εσφαλµένα και αντιεπιστηµονικά επιχειρήµατα αναπαράγεται και να διαδίδεται άκριτα στο διαδίκτυο και στα Μ.Μ.Ε. και αναγορεύεται σε µείζον θέµα συζήτησης.
Επιβεβαιώνουµε την πέραν πάσης αµφιβολίας επιστηµονικά ορθή παρουσίαση των φωνηέντων της Νέας Ελληνικής στο νέο εγχειρίδιο. Ναι, κανένας γλωσσολόγος δεν αµφιβάλλει ότι η Νέα Ελληνική έχει 5 φωνήεντα, τους φθόγγους [α], [ε], [ι], [ο], [ου], οι οποίοι στον γραπτό λόγο αναπαρίστανται µε τα επτά γράµµατα της αλφαβήτου άλφα, έψιλον, ήτα, γιώτα, ύψιλον, όµικρον, ωµέγα και τους συνδυασµούς των γραµµάτων αυτών ως διψήφων.
Καταδικάζουµε την ανάρµοστη στοχοποίηση και διαπόµπευση των συναδέλφων στο διαδίκτυο και την κατασυκοφάντηση του επιστηµονικού τους έργου µε ανυπόστατες κατηγορίες.
Ζητάµε, όπως γίνεται σε κάθε πολιτισµένη χώρα, η κρίση ενός επιστηµονικού έργου ή µιας επιστηµονικής άποψης ή ενός επιστηµονικού ζητήµατος να γίνεται µε βάση τεκµηριωµένες µεθόδους και αληθή επιχειρήµατα από τους ειδικούς στην οικεία επιστήµη. Έτσι λοιπόν, όπως για µια ασθένεια συµβουλευόµαστε τον «γιατρό», για τον σεισµό τον «σεισµολόγο», για ένα νοµικό ζήτηµα τον «δικηγόρο», για µια γεωργική καλλιέργεια τον «γεωπόνο», για ζητήµατα γλώσσας και γλωσσικής εκπαίδευσης, παρά το γλωσσικό µας αισθητήριο, είναι σκόπιµο να συµβουλευόµαστε τον «γλωσσολόγο».
Υπογραφές
1. Ελένη Αγαθοπούλου, γλωσσολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια Α.Π.Θ.
2. Γεωργία Αγγουράκη, γλωσσολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια
Πανεπιστηµίου Κύπρου
3. Αγγελική Αθανασιάδου, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια Α.Π.Θ.
4. ‘Αρτεµις Αλεξιάδου, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια Πανεπιστηµίου
Στουτγκάρδης
5. Θεοδώρα Αλεξοπούλου, γλωσσολόγος, Ερευνήτρια
Πανεπιστηµίου Cambridge
6. Έλενα Αναγνωστοπούλου, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια
Πανεπιστηµίου Κρήτης
7. ‘Αννα Αναστασιάδη-Συµεωνίδη, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια
Α.Π.Θ.
8. Γιώργος Ανδρουλάκης, γλωσσολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής
Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας
9. Γιάννης Ανδρουτσόπουλος, γλωσσολόγος, Καθηγητής
Πανεπιστηµίου Αµβούργου
10. Ελένη Αντωνοπούλου, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α.
11. Σπύρος Αρµοστή, γλωσσολόγος, Ερευνητής Ανοικτού
Πανεπιστηµίου Κύπρου
12. Αργύρης Αρχάκης, γλωσσολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής
Πανεπιστηµίου Πατρών
13. Ευγενία Βασιλάκη, γλωσσολόγος, Λέκτορας Πανεπιστηµίου
Θεσσαλίας
14. Σοφία Βασιλάκη, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια INALCO
15. Σπυριδούλα Βαρλοκώστα, γλωσσολόγος, Αναπληρώτρια
Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α.
16. Ιωάννης Βελούδης, γλωσσολόγος, Καθηγητής Α.Π.Θ.
17. Ράνια Βοσκάκη, γλωσσολόγος, Ερευνήτρια, Κέντρο Ελληνικής
Γλώσσας
18. Ζωή Γαβριηλίδου, γλωσσολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
∆.Π.Θ.
19. Ιωάννης Γαλαντόµος, γλωσσολόγος, Λέκτορας (υπό διορισµό)
Πανεπιστηµίου Αιγαίου
20. Θανάσης Γεωργακόπουλος, γλωσσολόγος, Επισκέπτης Ερευνητής
Humboldt Universität 21. Έφη Γεωργαλά, γλωσσολόγος, Ερευνήτρια Πανεπιστηµίου
Γενεύης
22. Μαριάνθη Γεωργαλλίδου, γλωσσολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια
Πανεπιστηµίου Αιγαίου
23. Γεώργιος Γιαννάκης, γλωσσολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής
Α.Π.Θ.
24. Αναστασία Γιαννακίδου, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια
Πανεπιστηµίου Σικάγο
25. Γιαννούλα Γιαννουλοπούλου, γλωσσολόγος, Αναπληρώτρια
Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α.
26. ∆ιονύσης Γούτσος, γλωσσολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής
Ε.Κ.Π.Α.
27. Έλενα Γρίβα, γλωσσολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστηµίου
∆υτικής Μακεδονίας
28. Ρέα ∆ελβερούδη, γλωσσολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Ε.Κ.Π.Α.
29. Βασιλική ∆ενδρινού, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α.
30. Ελεωνόρα ∆ηµελά, γλωσσολόγος, ∆ιδάκτορας Πανεπιστηµίου
Πατρών
31. Μαρία ∆ηµητρακοπούλου, γλωσσολόγος, Ερευνήτρια Κέντρου
Ελληνικής Γλώσσας
32. Πέτρος ∆ιατσέντος, γλωσσολόγος, Ερευνητής ATER,
Πανεπιστήµιο Στρασβούργου
33. Αγγελική Ευθυµίου, γλωσσολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια ∆.Π.Θ.
34. David Holton, γλωσσολόγος, Καθηγητής Πανεπιστηµίου
Cambridge
35. Ειρήνη Θεοδωροπούλου, γλωσσολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια
Πανεπιστηµίου Qatar
36. Μαρία Θεοδωροπούλου, γλωσσολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια
Α.Π.Θ.
37. Ευαγγελία Θωµαδάκη, γλωσσολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
∆.Π.Θ.
38. ∆ήµητρα Θεοφανοπούλου-Κοντού, γλωσσολόγος, Οµότιµη
Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α.
39. Μαρία Ιακώβου, γλωσσολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α.
40. Σαβίνα Ιατρίδου, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια M.I.T.
41. Brian D. Joseph, γλωσσολόγος, ∆ιακεκριµένος Καθηγητής, The
Ohio State University
42. Εύβοια Καϊναδά, γλωσσολόγος, Ερευνήτρια Πανεπιστηµίου
Ιωαννίνων, ∆ιδάσκουσα Τ.Ε.Ι. Πατρών
43. Μάρω Κακριδή-Φερράρι, γλωσσολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια
Ε.Κ.Π.Α.
44. Αλέξης Καλοκαιρινός, γλωσσολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής
Πανεπιστηµίου Κρήτης 45. Κωνσταντίνος Κακαρίκος, γλωσσολόγος, ∆ιδάκτορας Ε.Κ.Π.Α.
46. Σταύρος Καµαρούδης, γλωσσολόγος, Επίκουρος Καθηγητής
Πανεπιστηµίου ∆υτικής Μακεδονίας
47. Κώστας Κανάκης, γλωσσολόγος, Επίκουρος Καθηγητής
Πανεπιστηµίου Αιγαίου
48. Ιωάννα Κάππα, γλωσσολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Πανεπιστηµίου Κρήτης
49. Ελένη Καραντζόλα, γλωσσολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Πανεπιστηµίου Αιγαίου
50. Πέτρος Καρατσαρέας, γλωσσολόγος, ∆ιδάκτορας Πανεπιστηµίου
Cambridge
51. Ρεγγίνα Καρούσου-Φωκά, γλωσσολόγος, Λέκτορας Πανεπιστηµίου
Cambridge
52. Μαριλένα Καρυολαίµου, γλωσσολόγος, Αναπληρώτρια
Καθηγήτρια Πανεπιστηµίου Κύπρου
53. ∆ήµητρα Κατή, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α.
54. Γεωργία Κατσιµαλή, γλωσσολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Πανεπιστηµίου Κρήτης
55. Μαριάννα Κατσογιάννου, γλωσσολόγος, Αναπληρώτρια
Καθηγήτρια Πανεπιστηµίου Κύπρου
56. Γεωργία Κατσούδα, γλωσσολόγος, Ερευνήτρια Γ΄, Ακαδηµία
Αθηνών
57. Αξιώτης Κεχαγιάς, γλωσσολόγος, ∆ιδάκτορας/Ερευνητής
University College London
58. Μαριάννα Κονδύλη, γλωσσολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Πανεπιστηµίου Πατρών
59. Βάλια Κορδώνη, γλωσσολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Πανεπιστηµίου Saarland
60. Σταυρούλα Κούστα, γλωσσολόγος, ∆ιδάκτορας Πανεπιστηµίου
Cambridge
61. Ελίζα Κουτούπη-Κητή, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια Α.Π.Θ.
62. ∆ηµήτριος Κουτσογιάννης, γλωσσολόγος, Αναπληρωτής
Καθηγητής Α.Π.Θ.
63. Σταµατία Κουτσουλέλου, γλωσσολόγος, Αναπληρώτρια
Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α.
64. ∆ήµητρα Λαζαρίδου-Χατζηγώγα, γλωσσολόγος, Ερευνήτρια
Queen Mary University of London
65. Σοφία Λαµπροπούλου, γλωσσολόγος, Λέκτορας Πανεπιστηµίου
Λίβερπουλ
66. Χρυσούλα Λασκαράτου, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α.
67. ‘Αγγελος Λέγγερης, γλωσσολόγος, Ερευνητής Α.Π.Θ.
68. Winfried Lechner, γλωσσολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής
Ε.Κ.Π.Α. 69. Μαρίκα Λεκάκου, γλωσσολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια
Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων
70. Peter Mackridge, γλωσσολόγος, Οµότιµος Καθηγητής
Πανεπιστηµίου Οξφόρδης
71. Μαριάνθη Μακρή-Τσιλιπάκου, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια Α.Π.Θ.
72. Χριστίνα Μανουηλίδου, γλωσσολόγος, Λέκτορας Πανεπιστηµίου
Πατρών
73. Θεόδωρος Μαρίνης, γλωσσολόγος, Καθηγητής Πανεπιστηµίου
Reading
74. Γεώργιος Μαρκόπουλος, γλωσσολόγος, Επίκουρος Καθηγητής
Ε.Κ.Π.Α.
75. Θοδωρής Μαρκόπουλος, γλωσσολόγος, Λέκτορας (υπό διορισµό)
Πανεπιστηµίου Πατρών
76. Βασιλική Μάρκου, γλωσσολόγος, Ερευνήτρια Κ.Ε.Γ.
77. Σοφία Μαρµαρίδου, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α.
78. Μαρία Μαστροπαύλου, γλωσσολόγος, Λέκτορας Πανεπιστηµίου
Ιωαννίνων
79. ∆ηµήτρης Μαυρέας, γλωσσολόγος, ∆ιδάκτορας Γλωσσολογίας
Ε.Κ.Π.Α.
80. ∆ήµητρα Μελισσαροπούλου, γλωσσολόγος, ∆ιδάσκουσα
Πανεπιστηµίου Πατρών & Ανοικτού Πανεπιστηµίου Κύπρου
81. Jason Merchant, γλωσσολόγος, Καθηγητής Πανεπιστηµίου Σικάγο
82. Γιώργος Μικρός, γλωσσολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής
Ε.Κ.Π.Α.
83. ∆ηµήτρης Μιχελιουδάκης, γλωσσολόγος, ∆ιδάκτορας
Πανεπιστηµίου Cambridge
84. Αµαλία Μόζερ, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α.
85. Σπύρος Μοσχονάς, γλωσσολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής
Ε.Κ.Π.Α.
86. Ευδοκία Μπαλάση, γλωσσολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Ε.Κ.Π.Α.
87. Μαρία Μπαλτατζάνη, γλωσσολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια
Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων
88. Σπυριδούλα Μπέλλα, γλωσσολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια
Ε.Κ.Π.Α.
89. Θεόδωρος Μωυσιάδης, γλωσσολόγος, Ερευνητής, Κέντρο
Λεξικολογίας
90. Tώνια Νενοπούλου, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια, Α.Π.Θ.
91. Βασιλική Νικηφορίδου, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α.
92. Κατερίνα Νικολαΐδου, γλωσσολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Α.Π.Θ.
93. Καλοµοίρα Νικολού, γλωσσολόγος, Λέκτορας (υπό διορισµό)
Πανεπιστηµίου Αιγαίου 94. Κώστας ∆. Ντίνας, γλωσσολόγος, Καθηγητής Πανεπιστηµίου
∆υτικής Μακεδονίας
95. Γιώργος Ι. Ξυδόπουλος, γλωσσολόγος, Επίκουρος Καθηγητής
Πανεπιστηµίου Πατρών
96. ∆έσποινα Παπαδοπούλου, γλωσσολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια
Α.Π.Θ.
97. ∆ηµήτρης Παπαζαχαρίου, γλωσσολόγος, Επίκουρος Καθηγητής
Πανεπιστηµίου Πατρών
98. Γεώργιος Παπαναστασίου, γλωσσολόγος, Επίκουρος Καθηγητής
Α.Π.Θ. & ∆ιευθυντής του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών
99. Φοίβος Παναγιωτίδης, γλωσσολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής
Πανεπιστηµίου Κύπρου
100. ‘Αννα Παναγιώτου, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια Πανεπιστηµίου
Κύπρου
101. Ελένη Παναρέτου, γλωσσολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Ε.Κ.Π.Α.
102. Νίκος Παντελίδης, γλωσσολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής
Ε.Κ.Π.Α.
103. Ευάγγελος Β. Πετρούνιας, γλωσσολόγος, Οµότιµος Καθηγητής
Α.Π.Θ.
104. Περικλής Πολίτης, γλωσσολόγος, Επίκουρος Καθηγητής, Α.Π.Θ.
105. Απόστολος Πούλιος, γλωσσολόγος, ∆ιδάκτορας Α.Π.Θ.
106. Μαρία Πουλοπούλου, γλωσσολόγος, Ε.Ε.∆Ι.Π. Πανεπιστηµίου
Κρήτης
107. Όλγα Προφίλη, γλωσσολόγος, ∆ιδάκτορας Πανεπιστηµίου της
Grenoble
108. Αγγελική Ράλλη, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια Πανεπιστηµίου
Πατρών
109. Ανθή Ρεβυθιάδου, γλωσσολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια Α.Π.Θ.
110. ‘Αννα Ρούσσου, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια Πανεπιστηµίου
Πατρών
111. Ειρήνη Σανουδάκη, γλωσσολόγος, Ερευνήτρια Πανεπιστηµίου
Bangor
112. Σωτηρία Σβώρου, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια San Jose State
University
113. Ευστάθιος Σελίµης, γλωσσολόγος, Επιστ. Συνεργάτης ΑΤΕΙ
Καλαµάτας, ∆ιδάσκων Ε.Κ.Π.Α. & Ερευνητής Κ.Ε.Γ.
114. Μαρία Σηφιανού, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α
115. Γιώργος Σπαθάς, γλωσσολόγος, Ερευνητής Πανεπιστηµίου
Στουτγκάρδης
116. Βασίλειος Σπυρόπουλος, γλωσσολόγος, Λέκτορας Ε.Κ.Π.Α.
117. Αναστασία Στάµου, γλωσσολόγος, Λέκτορας Πανεπιστηµίου
∆υτικής Μακεδονίας
118. ‘Αννα Σφακιανάκη, γλωσσολόγος, ∆ιδάκτορας Α.Π.Θ. 119. Αλέξανδρος Τάντος, γλωσσολόγος, Λέκτορας (υπό διορισµό)
Α.Π.Θ.
120. Μαρίνα Τερκουράφη, γλωσσολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Πανεπιστηµίου Illinois at Urbana-Champaign
121. Αρχόντω Τερζή, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια Τ.Ε.Ι. Πάτρας
122. Μαρίνα Τζακώστα, γλωσσολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια
Πανεπιστηµίου Κρήτης
123. ∆ήµητρα Τζανιδάκη-Kreps, γλωσσολόγος, ∆ιδάσκουσα
Πανεπιστηµίου Reading
124. Νίνα Τοπιντζή, γλωσσολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια
Πανεπιστηµίου Λειψίας
125. Αναστάσιος Τσαγγαλίδης, γλωσσολόγος, Αναπληρωτής
Καθηγητής Α.Π.Θ.
126. Ιάνθη Μαρία Τσιµπλή, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια Α.Π.Θ.
127. Σταυρούλα Τσιπλάκου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ανοικτού
Πανεπιστηµίου Κύπρου
128. Αγγελική Τσόκογλου, γλωσσολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Ε.Κ.Π.Α.
129. Συµεών Τσολακίδης, γλωσσολόγος, Επίκουρος Καθηγητής
Πανεπιστηµίου Frederick
130. Γιώργος Τσούλας, γλωσσολόγος, Επίκουρος Καθηγητής
Πανεπιστήµιου York
131. Σάββας Τσοχατζίδης, γλωσσολόγος, Καθηγητής Α.Π.Θ.
132. Κατερίνα Φραντζή, γλωσσολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια
Πανεπιστηµίου Αιγαίου
133. Γεωργία Φωτιάδου, γλωσσολόγος, Ερευνήτρια Α.Π.Θ.
134. Ανθή Χαϊδά, γλωσσολόγος, Ερευνήτρια Ε.Κ.Π.Α.
135. Χριστόφορος Χαραλαµπάκης, γλωσσολόγος, Καθηγητής Ε.Κ.Π.Α.
136. Σωφρόνης Χατζησαββίδης, γλωσσολόγος, Καθηγητής Α.Π.Θ.
137. ∆έσποινα Χειλά-Μαρκοπούλου, γλωσσολόγος, Οµότιµη
Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α.
138. Μαρία Χονδρογιάννη, γλωσσολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Πανεπιστηµίου Westminster
139. Μάριος Χρύσου, γλωσσολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής
Ε.Κ.Π.Α.
140. Αγγελική Ψάλτου-Joycey, γλωσσολόγος, Καθηγήτρια Α.Π.Θ. &
Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρίας Εφαρµοσµένης Γλωσσολογίας
Πηγή: in.gr
