Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Λίγους μήνες πριν την κατασκευαστική ολοκλήρωση του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) και την παράδοσή του στο Ελληνικό Δημόσιο, πραγματοποιήθηκε, για πρώτη φορά εντός του εργοταξίου, η 61η συνεδρίαση της Ειδικής Συμβουλευτικής Επιτροπής του Ελληνικού Δημοσίου (Ε.Σ.Ε.Ε.Δ.) με το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για το ΚΠΙΣΝ, η οποία έχει ως στόχο την έγκαιρη προετοιμασία και συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων μερών, προκειμένου να διασφαλιστεί η βέλτιστη μελλοντική λειτουργία του έργου.
Συγκεκριμένα, η συνεδρίαση έγινε στην Εναλλακτική Σκηνή εντός των νέων κτιριακών εγκαταστάσεων της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ), ενώ για πρώτη φορά δόθηκε η δυνατότητα σε δημοσιογράφους να παρακολουθήσουν από κοντά τη συνεδρίαση και να συμμετέχουν στο διάλογο με τα μέλη της Ειδικής Συμβουλευτικής Επιτροπής του ΕΔ. Επιπλέον, στο πλαίσιο της ζωντανής μετάδοσης της συνεδρίασης, μέσω του ιστότοπου του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, το κοινό είχε την ευκαιρία να θέσει απευθείας στα αρμόδια μέλη της Επιτροπής τις ερωτήσεις του σε σχέση με το έργο, αποκτώντας με αυτό τον τρόπο, μια πιο άμεση και ολοκληρωμένη ενημέρωση για την εξέλιξή του.
Η 61η συνεδρίαση της Ειδικής Συμβουλευτικής Επιτροπής του Ελληνικού Δημοσίου για το ΚΠΙΣΝ εστίασε κυρίως σε θέματα αναφορικά με το πλαίσιο της μελλοντικής λειτουργίας του ΚΠΙΣΝ, καθώς και στις ενέργειες που ο κάθε φορέας που συμμετέχει στην Επιτροπή οφείλει να υλοποιήσει μέσα στο επόμενο διάστημα, συνδράμοντας τόσο στην επιτυχημένη ολοκλήρωση, όσο και βέλτιστη μελλοντική λειτουργία του έργου. Κατά την συνάντηση, παρουσιάστηκαν επίσης, τα αποτελέσματα της πρόσφατης μελέτης επιδράσεων του έργου που εκπόνησε η εταιρία The Boston Consulting Group για λογαριασμό του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
Στις συνεδριάσεις της Ειδικής Συμβουλευτικής Επιτροπής του ΕΔ, εκτός από εκπροσώπους του ΙΣΝ και του ΚΠΙΣΝ, συμμετέχουν επίσης εκπρόσωποι όλων των φορέων που συμβάλλουν στην υλοποίηση του ΚΠΙΣΝ και θα έχουν καίριο ρόλο στη μελλοντική λειτουργία του, όπως είναι το Γραφείο του Πρωθυπουργού, το Υπουργείο Οικονομικών, το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων, το Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού, το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, ο Δήμος Καλλιθέας, η Εθνική Λυρική Σκηνή και η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος. Στις συνεδριάσεις της Επιτροπής συμμετέχουν, επίσης, εκπρόσωποι του Οργανισμού «Φίλοι και Υποστηρικτές του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος», της ομάδας διαχείρισης έργου, Faithful & Gould, καθώς και του αναδόχου του έργου, Κοινοπραξίας Salini Impregilo-Τέρνα.
«Το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) βρίσκεται πια στην τελική του ευθεία και, μέσα στους επόμενους μήνες, θα είμαστε σε θέση να το παραδώσουμε στον τελικό του ιδιοκτήτη, την ελληνική κοινωνία, η οποία είμαστε βέβαιοι πως θα το αγκαλιάσει και θα το φροντίσει», δήλωσε ο Ανδρέας Δρακόπουλος, Πρόεδρος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. «Το ΚΠΙΣΝ σχεδιάστηκε, κατασκευάστηκε και, σε λίγο καιρό, θα ολοκληρωθεί, έχοντας ως γνώμονα τις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και, κυρίως, τις αδιαπραγμάτευτες δυνατότητές της για ανάπτυξη. Αποτελεί ένα σύγχρονο έργο που εισάγει ένα νέο πρότυπο συνεργασίας ανάμεσα στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, με την κοινωνία να έχει, από τα πρώτα κιόλας στάδια κατασκευής του, έναν ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση της ταυτότητάς του. Το ΚΠΙΣΝ παραδίδεται στην Ελληνική Πολιτεία, και ως εκ τούτου στην κοινωνία, εντός του προκαθορισμένου χρονοδιαγράμματος και προϋπολογισμού της δωρεάς και χωρίς καμία οικονομική εκκρεμότητα να βαραίνει το μελλοντικό του διαχειριστή και ιδιοκτήτη».
Κατασκευαστικές εξελίξεις για το ΚΠΙΣΝ
Το ΚΠΙΣΝ πλησιάζει την κατασκευαστική του ολοκλήρωση, με το 94% των εργασιών να έχουν ήδη αποπερατωθεί. Στο πλαίσιο αυτό, πριν τη διεξαγωγή της 61ης συνεδρίασης της Ειδικής Συμβουλευτικής Επιτροπής του Ελληνικού Δημοσίου, πραγματοποιήθηκε ξενάγηση για τους εκπροσώπους του Τύπου εντός του εργοταξίου του ΚΠΙΣΝ, κατά την οποία παρουσιάστηκαν ορισμένα από τα πιο σημαντικά σημεία του έργου. Ειδικότερα:
• Κέντρο Επισκεπτών του ΚΠΙΣΝ:
Είναι το πρώτο κτίριο του συγκροτήματος σχεδιασμένο από τον Renzo Piano που άνοιξε για το κοινό και δίνει μια πρώτη γεύση της αισθητικής και του σχεδιασμού που θα χαρακτηρίζει και τα υπόλοιπα κτίρια του ΚΠΙΣΝ. Αποτελεί, δε, λειτουργική συνέχεια του αρχικού και προσωρινού Κέντρου Επισκεπτών που είχε σχεδιαστεί από τους φοιτητές αρχιτεκτονικής, Σπύρο Γιωτάκη και Άγι-Παναγιώτη Μουρελάτο, οι οποίοι επιλέχθηκαν από τον Renzo Piano, μέσα από πανελλήνιο σπουδαστικό διαγωνισμό. Το προσωρινό Κέντρο Επισκεπτών λειτούργησε από τον Οκτώβριο του 2013 έως τον Ιανουάριο του 2016, φιλοξενώντας περισσότερες από 300 εκδηλώσεις και πάνω από 58.000 επισκέπτες -μεταξύ αυτών, 9.000 μαθητές- ενημερώνοντάς τους για την πορεία του έργου και προσφέροντας μια ευρεία ποικιλία πολιτιστικών και επιμορφωτικών δράσεων. Το νέο Κέντρο Επισκεπτών, που άνοιξε μόλις τις πόρτες του, προσφέρει επίσης την ευκαιρία στο κοινό να ενημερωθεί για τις τεχνικές λεπτομέρειες της κατασκευής του έργου, καθώς και για την αποστολή του ΚΠΙΣΝ. Μέσα από εκθέσεις και δραστηριότητες για το κοινό, το Κέντρο Επισκεπτών προσφέρει μια πρώτη γεύση της μελλοντικής λειτουργίας του ΚΠΙΣΝ.
• Τοίχος & Τεχνητός Λόφος:
Η πρόθεση του Renzo Piano ήταν να δημιουργηθεί ένας «Τόπος», ένας νέος χώρος που θα φιλοξενήσει το ΚΠΙΣΝ, μέσα από την ανύψωση της γης, που δημιουργεί ένα λόφο με ήπια ανοδική κλίση. Κάτω από αυτό το λόφο, χωροθετήθηκαν οι κτιριακές εγκαταστάσεις της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος (ΕΒΕ) και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ) ως μια ενιαία εσώσκαφη κατασκευή.
• Πάρκο Σταύρος Νιάρχος:
Η κλίση του Πάρκου είναι περίπου 5% με τα διαγώνια μονοπάτια να εξασφαλίζουν μικρότερη κλίση, έτσι ώστε να επιτρέπει σε όλους τους επισκέπτες να μετακινούνται άνετα. Στόχος, επίσης, ήταν ολόκληρο το Πάρκο να είναι προσβάσιμο και φιλικό προς όλους τους επισκέπτες, με ιδιαίτερη μέριμνα προς όσους αντιμετωπίζουν κινητικές δυσκολίες. Η επιλογή και σύνθεση των φυτών έγινε με τέτοιο τρόπο, ώστε να εναλλάσσεται η εποχική ανθοφορία και να δημιουργούνται ενδιαφέροντες χρωματισμοί, αρώματα και υφές. Όλα τα φυτά που επιλέχθηκαν είναι ενδημικά της Μεσογείου. Το Πάρκο θα διαθέτει συνολικά 1.450 δέντρα (έως τώρα έχουν φυτευτεί περίπου 800 δέντρα), 280.000 θάμνους, φυτά εδαφοκάλυψης και αγροστώδη.
• Κανάλι:
Έχει μήκος 400μ., πλάτος 30μ., και βάθος 70εκ. στα άκρα και έως 140εκ. στο κέντρο, και αποτελεί μια συνεχή επιφάνεια νερού. Το Κανάλι ενισχύει και επαναφέρει συμβολικά τη σύνδεση της πόλης με τη θάλασσα και θα λειτουργεί σε περιπτώσεις έντονων βροχοπτώσεων ως αποδέκτης των ομβρίων υδάτων, εξασφαλίζοντας, σε συνδυασμό με άλλα προβλεπόμενα μέτρα, την αντιπλημμυρική προστασία του έργου. Τροφοδοτείται με νερό από τη θάλασσα, το οποίο φιλτράρεται πριν περάσει μέσα στο κανάλι και επιστρέφει πάλι στη θάλασσα με συνεχόμενη ροή.
• Εσπλανάδα:
Η περιοχή της Εσπλανάδας στο νοτιοανατολικό τμήμα του έργου, παρέχει τη δυνατότητα πρόσβασης της περιβάλλουσας αστικής περιοχής προς τη θάλασσα. Αποτελεί ένα πολύ σημαντικό στοιχείο του έργου, το οποίο θα λειτουργήσει ως περιοχή προσέγγισης στο ΚΠΙΣΝ. Στο βόρειο τμήμα της προβλέπεται φύτευση με κουκουναριές.
• Ενεργειακό Στέγαστρο:
Αποτελεί ένα κατασκευαστικό και τεχνικό επίτευγμα, τόσο για τα εγχώρια, όσο και τα διεθνή κατασκευαστικά δεδομένα. Κατασκευασμένο από 2 καμπύλες πλάκες φεροτσιμέντου, διαστάσεων 100×100μ., στηρίζεται πάνω σε 30 λεπτές μεταλλικές κολώνες και έχει συνολικό βάρος 4.700 τόνους. Φτάνει τα 46 μέτρα ύψος και, λόγω της γεωμετρίας του και της λευκής απόχρωσης, δημιουργεί την οπτική ψευδαίσθηση μιας ανάλαφρης κατασκευής που αιωρείται πάνω από το ΚΠΙΣΝ. Καλύπτεται από 5.700 φωτοβολταϊκά πάνελ και παράγει ηλεκτρική ενέργεια 2GWh ανά έτος.
• Αρχαιολογικά ευρήματα:
Σε μια έκταση περίπου 3.000τμ και συγκεκριμένα σε τμήμα της περιοχής που κατασκευάστηκε ο Λόφος και το Κανάλι, αποκαλύφθηκε ένα εκτεταμένο αρχαίο νεκροταφείο, τμήματα του οποίου είχαν ανασκαφεί από την Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία στις αρχές του περασμένου αιώνα. Η έκταση, η πυκνότητα και η μεγάλη διάρκεια χρήσης τριών σχεδόν αιώνων συνηγορούν υπέρ του χαρακτηρισμού του ως μια από τις σημαντικότερες νεκροπόλεις της Αττικής κατά την αρχαϊκή περίοδο.
• Αγορά:
Πρόκειται για εξωτερικό χώρο διαστάσεων 40×40μ που περικλείεται και οριοθετείται από τα υαλοστάσια των κτιρίων, και είναι ο κοινός χώρος μεταξύ της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος (ΕΒΕ) και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ). Συνδέεται οπτικά με τους δύο κεντρικούς χώρους υποδοχής της ΕΒΕ και της ΕΛΣ, των οποίων αποτελεί φυσική προέκταση. Από την Αγορά μπορεί κανείς να προσεγγίσει όλες τις σημαντικές λειτουργίες του ΚΠΙΣΝ.
• Κτίριο Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος (ΕΒΕ):
Το νέο κτίριο των 23.000τμ θα στεγάσει τις υπάρχουσες λειτουργίες της ΕΒΕ, εξυπηρετώντας τις ανάγκες των ερευνητών (Εθνική Ερευνητική Βιβλιοθήκη), αλλά και ένα εξ ολοκλήρου νέο τμήμα της βιβλιοθήκης, με διευρυμένο φάσμα λειτουργιών, ανοικτό στο ευρύτερο κοινό (Εθνική Δημόσια Δανειστική Βιβλιοθήκη).
• Κτίριο Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ):
Συνολικής επιφάνειας 28.000τμ., το κτίριο της ΕΛΣ θα στεγάσει μια από τις σημαντικότερες αίθουσες παραστάσεων του αιώνα μας. Η σωστή οργάνωση και ο σχεδιασμός του χώρου, καθώς και ο κατάλληλος τεχνικός εξοπλισμός της σκηνής καθιστούν το νέο κτίριο ένα απόλυτα λειτουργικό χώρο, κατάλληλο να φιλοξενήσει διεθνούς επιπέδου παραστάσεις λυρικού θεάτρου και μπαλέτου.
Η δωρεά των 596 εκατομμυρίων από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος για την κατασκευή και τον εξοπλισμό του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, καθώς και για τη μετάβαση της ΕΒΕ και της ΕΛΣ στις νέες τους εγκαταστάσεις, αποτελεί τη μεγαλύτερη δωρεά στην πρόσφατη ελληνική ιστορία και μία από τις μεγαλύτερες μεμονωμένες δωρεές παγκοσμίως, στον τομέα της Τέχνης και του Πολιτισμού.
