Η ομιλία του Προέδρου της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας στο έκτακτο συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας
Το πάγιο αίτημα των Περιφερειαρχών της χώρας να μη πραγματοποιηθούν οι επόμενες Δημοτικές και Περιφερειακές εκλογές ταυτόχρονα με τις ευρωεκλογές το 2014 αλλά να εξαντληθεί η 5ετία όπως ορίζει ο Νόμος του «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ» για τις μετέπειτα θητείες, επανέλαβε κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στο έκτακτο Συνέδριο της Κ.Ε.Δ.Ε. για τα οικονομικά των Ο.Τ.Α., ο Πρόεδρος της ΕΝ.ΠΕ και Περιφερειάρχης Αττικής, Γιάννης Σγουρός.
Παράλληλα, επαναδιατύπωσε την πρόταση του για την διοργάνωση κοινού Συνεδρίου ΕΝ.ΠΕ. – Κ.Ε.Δ.Ε., προκειμένου να διαμορφωθεί κοινή γραμμή πλεύσης στα μεγάλα θεσμικά και οικονομικά προβλήματα του α’ και β’ βαθμού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Ακολουθεί η ομιλία του Προέδρου της ΕΝ.ΠΕ. και Περιφερειάρχη Αττικής, Γιάννη Σγουρού: «Ευχαριστώ πολύ για την πρόσκλησή σας να παραβρεθώ στις εργασίες του έκτακτου συνεδρίου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος με θέμα τα οικονομικά της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Πριν από ενάμιση χρόνο ξεκίνησε μια από τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις των τελευταίων δεκαετιών, ο Καλλικράτης. Οι Δήμοι και οι Περιφέρειες απέκτησαν νέες αρμοδιότητες, νέα όργανα και περισσότερες ευθύνες σε κρίσιμους τομείς όπως η τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη, η κοινωνική πολιτική, η διαχείριση σημαντικών κομματιών του ΕΣΠΑ, το περιβάλλον και οι υποδομές.
Δυστυχώς η μεταρρύθμιση αυτή συνέπεσε χρονικά με την πρωτοφανή δημοσιονομική στενότητα που αντιμετωπίζουμε, την περικοπή πόρων, αλλά και τη δραστική αύξηση των αναγκών των πολιτών σε κοινωνικές παροχές. Παροχές που το κράτος δεν μπορεί πλέον να εξασφαλίσει για τους πολίτες, καλείται η Τοπική Αυτοδιοίκηση να κρατήσει σε ανεκτό επίπεδο, προκειμένου να μην καταρρεύσει εντελώς ο κοινωνικός ιστός.
Η κρίση είναι εδώ, και είναι γνωστή σε όλους. Δεν θα αναφερθώ στις περικοπές των ΚΑΠ που ξεπερνούν το 60 %, στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) που έχει σχεδόν μηδενιστεί, και στη ΣΑΤΑ που έχει ουσιαστικά παγώσει. Ούτε θα μιλήσω για τις περικοπές στα προνοιακά, στις μεταφορές μαθητών και τις άλλες μεταβιβαστικές πληρωμές. Όλα αυτά σας είναι γνωστά. Τα ζείτε και τα ζούμε κάθε μέρα.
Ακούμε καθημερινά, ότι η Κυβέρνηση αγωνίζεται να περικόψει το περιττό «λίπος» από τις δημόσιες δαπάνες και να εξορθολογήσει τα έξοδα. Πρέπει να καταλάβει σήμερα, πως σε ότι αφορά την Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι περικοπές έχουν ξεπεράσει εδώ και καιρό το «λίπος» και έχουν φτάσει στο κόκαλο.
Το Κεντρικό Κράτος είναι αυτό που έχει τα μεγάλα διαρθρωτικά προβλήματα. Αυτό είναι που δεν μπορεί να οργανώσει οικονομικά και αποδοτικά την λειτουργία του. Αυτό δημιούργησε τα μεγάλα ελλείμματα και τα χρέη, και όχι η Αυτοδιοίκηση. Η Αυτοδιοίκηση ενώ είχε την μικρότερη ευθύνη, επωμίζεται το μεγαλύτερο βάρος. Και φυσικά δεν περιμένω ούτε την κατανόηση ούτε τη συμπάθεια.
Αυτό που με ανησυχεί περισσότερο είναι η αδιόρατη προσπάθεια του κεντρικού πολιτικού συστήματος, να μετατοπίσει τις ευθύνες του, στις πλάτες άλλων. Να μας μεταβιβάσουν ευθύνες, προβλήματα και χρέη και να μας καταστήσουν συνυπεύθυνους στα μάτια των πολιτών. Δεν ζητάμε κάτι παράλογο. Ζητάμε να συμμετέχουμε στην Εθνική προσπάθεια ισότιμα με όλους τους άλλους φορείς του Δημοσίου. Γιατί σήμερα, από τη μια μας μεταβιβάζουν ευθύνες και χρέη, και από την άλλη μας κάνουν περικοπές 60%. Μονά ζυγά δικά τους δηλαδή….
Χρειάζονται καθαρές λύσεις
Ο Καλλικράτης στην Αυτοδιοίκηση, με τα καλά του και τα κακά του, συμμάζεψε σε μεγάλο βαθμό τα πράγματα, και έκανε οργανωτικές και λειτουργικές οικονομίες κλίμακας. Ο Καλλικράτης στην Υγεία, ο Καλλικράτης στα Υπουργεία, ο Καλλικράτης στα Πανεπιστήμια, ο Καλλικράτης στις ΔΕΚΟ, ο Καλλικράτης στις Ανώνυμες Εταιρείες του Δημοσίου πού είναι; Έχει κανείς την εντύπωση πως εκεί δεν υπάρχει περιθώριο για περικοπές; Αν είχαμε έγκαιρα κάνει όλες τις διαρθρωτικές αλλαγές, δεν θα χρειαζόταν ούτε οι οριζόντιες περικοπές ούτε οι εφεδρείες. Αλλά πάντα επιλέγουμε τον εύκολο δρόμο. Πάντα κοιτάμε το αύριο και όχι το μεθαύριο.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο πυρήνας του ελληνικού προβλήματος, η κύρια αιτία και της δημοσιονομικής κατάρρευσης που αντιμετωπίζουμε, δεν είναι οικονομική, αλλά θεσμική και πολιτική. Είναι το πελατειακό κράτος, το κράτος της αναξιοκρατίας, της αδιαφάνειας και, δυστυχώς, και της διαφθοράς.
Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε ξανά τον τροχό. Απλές και καθαρές λύσεις χρειάζονται, που θα μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα και χωρίς χρονοτριβές.
Σύμφωνα με την επίσημη Έκθεση του ΟΟΣΑ το κόστος της γραφειοκρατίας στην Ελλάδα είναι 16 δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο. Τα τελευταία δέκα χρόνια δηλαδή, ανέρχεται σε 160 δις. Όσο το μισό δημόσιο χρέος της χώρας. Ποιος μας εμπόδισε όλα αυτά τα χρόνια να αντιμετωπίσουμε τη γραφειοκρατία; Ποιο αόρατο χέρι αντιστέκεται και εμποδίζει κάθε προσπάθεια για εξορθολογισμό, και διαιωνίζει ένα αντιπαραγωγικό και αποτυχημένο μοντέλο ανάπτυξης;
Σίγουρα δεν είναι η Αυτοδιοίκηση που δημιούργησε και εξέθρεψε αυτό το μοντέλο. Άλλοι νομοθετούν. Πρόσφατα έμαθα ότι για να κάνουμε μια απλή αναμόρφωση προϋπολογισμού στον ΕΔΣΝΑ, το Σύνδεσμο για τη διαχείριση των απορριμμάτων της Αττικής, πρέπει προηγουμένως να συνεδριάσουν και να αποφασίσουν τα 66 Δημοτικά Συμβούλια της Αττικής. Να συγκληθούν δηλαδή περίπου 2.000 δημοτικοί σύμβουλοι σε όλη την Αττική, να συνεδριάσουν και να αποφασίσουν αν στον Α ή το Β κωδικό θα εγγραφούν χίλια ευρώ. Τραγικά πράγματα. Πραγματικά, θα ήθελα να ξέρω ποιοι τα σκέφτηκαν και ποιοι τα ψήφισαν…… Και μετά, οι ίδιοι, φοράνε το άλλο κουστούμι, και με την ίδια ευκολία, μιλάνε για ανάπτυξη, επανεκκίνηση της οικονομίας και ανταγωνιστικότητα. Και φυσικά αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα από τις καθημερινές ιστορίες γραφειοκρατικής τρέλας που βιώνουμε όλοι μας.
Έλεγα στο συνέδριο της ΕΝΑΕ τον Μάιο του 2010, ότι ο Καλλικράτης δεν χρειάζεται ούτε αυλοκόλακες και χειροκροτητές, ούτε όμως και όψιμους επικριτές. Η μεταρρύθμιση του Καλλικράτη έμεινε στη μέση. Δεν συνεχίστηκε και στο υπόλοιπο Κράτος, και κάποιοι ευθύνονται για αυτό. Ας μην ψάχνουν λοιπόν το εξιλαστήριο θύμα στην Αυτοδιοίκηση. Η Αυτοδιοίκηση ότι είχε να δώσει το έδωσε. Με θυσίες, με περικοπές, με δραστικές μειώσεις σε όλα τα επίπεδα. Από εδώ και πέρα, κάθε ευρώ που θα αφαιρείται από την Αυτοδιοίκηση, θα θέτει σε κίνδυνο την επιβίωσή της. Αν έχουν συναίσθηση τι θα σημαίνει αυτό για την κοινωνία και την εξυπηρέτηση των πολιτών, τότε δεν θα το κάνουν.
Το Κράτος πρέπει να εμπιστευθεί και να προστατεύσει την Αυτοδιοίκηση
Συνεργασία και συνοχή επιζητούμε. Καταθέτουμε συνεχώς προτάσεις για όλα τα θέματα, και μέχρι να τις αποδεχθεί ένας Υπουργός, φεύγει και έρχεται άλλος. Ζητάμε ταχύτητα στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων. Ας μας λύσουν τα χέρια από τα προβλήματα, και να είναι σίγουροι ότι η Αυτοδιοίκηση θα καταφέρει πολύ περισσότερα πράγματα. Αναλάβαμε τη διαχείριση του ΠΕΠ (και όχι του συνόλου του ΕΣΠΑ όπως πολλοί νομίζουν) και σε ένα μόλις χρόνο, και στη χειρότερη οικονομική συγκυρία, πολλαπλασιάσαμε την απορροφητικότητα του.
Και αντί να μας επιβραβεύουν, ακούω ότι, σχεδιάζεται πάλι η επαναφορά του στο Κράτος. Σε ποιο Κράτος; Σε αυτό το Κράτος που έχει τα Τομεακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ, που διαχειρίζονται τα Υπουργεία, ανενεργά εδώ και τρία χρόνια: Το Πρόγραμμα της Διοικητικής Μεταρρύθμισης, με απορρόφηση που δεν ξεπερνάει το 10%, το Πρόγραμμα της Ψηφιακής Σύγκλισης και του Περιβάλλοντος (ΕΠΠΕΡΑΑ) με 18%. Αντίστοιχους ρυθμούς απορρόφησης εμφανίζουν τα Προγράμματα «Ανάπτυξη Ανθρωπίνου Δυναμικού» και «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση», με ρυθμό μεταξύ 21% και 22%. Και μας παίρνουν και ώριμα έργα και τα εντάσσουν στα δικά τους προγράμματα, για να αυξηθεί η δική τους απορροφητικότητα…..
Προχθές, η Εκτελεστική Επιτροπή του ΕΔΣΝΑ, ομόφωνα ενέκρινε το αίτημα προς την Ειδική Γραμματεία ΣΔΙΤ, για τη συνολική διαχείριση των απορριμμάτων της Αττικής, ένα πρόβλημα που ταλανίζει εδώ και χρόνια την Πολιτεία, και που αν δεν λύσουμε άμεσα, η κατάσταση σε δύο χρόνια θα φτάσει σε πλήρες αδιέξοδο. Αυτή η συνεργασία πρώτου και δεύτερου βαθμού, σε ένα τόσο δύσκολο θέμα, είναι η καλύτερη απάντηση της Αυτοδιοίκησης προς το Κράτος, ότι με καλή διάθεση, συνεννόηση και συστηματική δουλειά μπορούμε να καταφέρουμε πολλά.
Αποδείξαμε, για μια ακόμη φορά, με το θέμα της μεταφοράς των μαθητών, ότι βάζουμε πλάτη στα προβλήματα. Το κόστος μεταφοράς θα μπορούσε να είναι μειωμένο κατά 50% αν υπήρχε διαφορετική διαδικασία. Θεσμοθετήστε το, και αλλάξτε το σύστημα. Σπάστε τα μονοπώλια και τα συντεχνιακά συμφέροντα. Πρέπει να κάνουμε βαθιές τομές και αλλαγές. Μην δοκιμάζετε όμως τις αντοχές μας μόνο με συνεχείς περικοπές. Αναγνωρίζουμε πόσο δύσκολη είναι η κατάσταση για όλους. Αλλά οι αντοχές έχουν και τα όριά τους.
Στο συνέδριο της ΚΕΔΕ στην Κομοτηνή, έκανα την πρόταση για διοργάνωση κοινού συνεδρίου ΕΝΠΕ – ΚΕΔΕ, προκειμένου να διαμορφώσουμε κοινή γραμμή πλεύσης στα μεγάλα θεσμικά και οικονομικά μας προβλήματα. Την πρόταση αυτή επαναφέρω και σήμερα, με την ελπίδα να πραγματοποιηθεί.
Απευθύνομαι λοιπόν σήμερα σε όλους τους εκπροσώπους της Αυτοδιοίκησης πρώτου βαθμού, ευχόμενος καλή επιτυχία στις εργασίες του έκτακτου συνεδρίου σας. Απευθύνομαι επίσης στην ηγεσία του Υπουργείου Εσωτερικών ζητώντας καθημερινή συνεργασία για την επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε. Τέλος, απευθύνομαι στην ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών λέγοντας τους ότι «δεν πάει άλλο» με τις συνεχείς περικοπές στην Αυτοδιοίκηση. Κύριε Υπουργέ Εσωτερικών, σας παρακαλώ να τους μεταφέρετε το μήνυμα….»
